Tình hình chung về sản xuất và dự báo tiêu thụ năm 2015

Theo thông tin từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và từ hai tỉnh Bắc Giang và Hải Dương, niên vụ vải thiều năm 2015, tổng sản lượng ước đạt trên 200.000 tấn quả tươi. Về thời gian thu hoạch vải thiều niên vụ năm nay dự kiến như sau: thu hoạch vải sớm dự kiến từ ngày 15/5 đến 05/6/2015 (tập trung chủ yếu ở các huyện Tân Yên, Lục Nam và Lục Ngạn của tỉnh Bắc Giang), thu hoạch vải chính vụ dự kiến từ ngày 01/6 đến 20/7/2015.

Với tổng sản lượng ước đạt khoảng 200.000 tấn quả tươi như trên, dự báo sẽ được tiêu thụ nội địa khoảng 60%, tương ứng khoảng 120.000 tấn (chủ yếu là quả tươi); xuất khẩu khoảng 40%, tương ứng 80.000 tấn (trong đó khoảng 85% là quả tươi, 15% là quả sấy khô và chế biến bóc cùi đông lạnh). Trong đó:

Đối với thị trường nội địa: Thị trường tiêu thụ vải tươi được tiêu thụ rộng khắp toàn quốc, trong đó, tập trung nhiều tại các địa phương khu vực phía Bắc và các thành phố lớn như Hà Nội, Huế, Đà Nẵng, Hồ Chí Minh… và các tỉnh phía Nam. Thị trường phía Nam được đánh giá tiếp tục sẽ là khu vực thị trường tiêu thụ nội địa quan trọng, chiếm khoảng 43% tổng sản lượng tiêu thụ nội địa.

Đối với thị trường xuất khẩu: Lượng vải thiều sẽ chủ yếu được xuất khẩu sang các thị trường gồm: Thị trường xuất khẩu truyền thống gồm Trung Quốc, các nước ASEAN như Lào, Campuchia, Thái Lan, Singapore... và các nước châu Âu. Bên cạnh đó, gần đây có tín hiệu tốt từ các thị trường Hoa Kỳ, Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc. Trung Quốc hiện vẫn là thị trường xuất khẩu truyền thống quan trọng, chiếm khoảng 90% tổng sản lượng xuất khẩu.

Về giá cả, nhờ có sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt từ các Bộ, ngành Trung ương và chính quyền các địa phương, đặc biệt là với sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp và hưởng ứng của người dân, thị trường vải thiều ngày càng được mở rộng, giá cả tương đối ổn định. Năm nay, giá vải thiều được dự báo ổn định và có mức tương đương với năm 2014.

Chủ động triển khai nhiều giải pháp để hỗ trợ tiêu thụ

Nhìn lại năm 2014, trước tình hình tiêu thụ quả vải gặp nhiều khó khăn, Bộ Công Thương bên cạnh các hoạt động thường niên, đã chủ trì, phối hợp với một số Bộ, ngành, địa phương, hiệp hội tổ chức nhiều hoạt động kết nối cung cầu nhằm thúc đẩy tiêu thụ quả vải trên thị trường trong nước. Trong đó, Bộ Công Thương đã chủ trì, phối hợp cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ủy ban nhân Thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Bắc Giang và Hải Dương tổ chức Hội nghị vùng Đông - Tây Nam Bộ để kết nối, đẩy mạnh tiêu thụ vải thiều tại khu vực Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam. Việc vào cuộc kịp thời của Bộ Công Thương phối hợp với các Bộ, ngành, Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố đã góp phần tích cực thúc đẩy tiêu thụ quả vải của Bắc Giang và Hải Dương tại thị trường trong nước, giảm áp lực cho việc xuất khẩu tiêu thụ quả vải thiều trong thời gian chính vụ. Với sự vào cuộc và nỗ lực của các Bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp..., mùa vụ năm 2014, tổng sản lượng vải thiều tiêu thụ tại thị trường trong nước đạt 138.000 tấn, trong đó thị trường phía Nam 60.000 tấn, chiếm gần 43,5% lượng tiêu thụ nội địa. Nhờ mở kênh tiêu thụ trong nước, nhất là đưa vào khu vực phía Nam, công tác tiêu thụ vải thiều năm 2014 đã diễn ra thuận lợi và thành công. Vải đã giữ được giá, tạo hiệu ứng tốt cho việc tiêu dùng sản phẩm trong nước nói chung và hoa quả Việt Nam nói riêng, góp phần hưởng ứng thiết thực Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” trong bối cảnh tình hình Biển Đông đang diễn biến phức tạp.

Đối với niên vụ năm 2015, trên cơ sở kết quả tích cực thu được từ việc tổ chức triển khai tiêu thụ quả vải trong năm 2014, năm 2015 Bộ Công Thương tiếp tục phối hợp cùng các Bộ, ngành, địa phương... tổ chức triển khai thực hiện các hoạt động nhằm thúc đẩy tiêu thụ trên thị trường trong nước cũng như xuất khẩu, trong đó tập trung vào một số hoạt động chính như sau:

+ Bộ Công Thương cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ chủ động phối hợp với các địa phương cung cấp thông tin thường xuyên, kịp thời về công tác sản xuất, tiêu thụ vải thiều năm 2015 trên các phương tiện thông tin đại chúng nhằm kết nối thúc đẩy tiêu thụ quả vải và nhằm thực hiện có hiệu quả “Cuộc vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”.

+ Bộ Công Thương cùng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn phối hợp chặt chẽ với Uỷ ban nhân dân tỉnh Bắc Giang chỉ đạo tổ chức Hội nghị nhằm tổ chức triển khai các giải pháp chủ yếu nhằm tiêu thụ vải thiều niên vụ 2015, dự kiến tổ chức tại tỉnh Bắc Giang ngày 11 tháng 5 năm 2015. 

+ Bộ Công Thương sẽ phối hợp cùng Đoàn công tác của Uỷ ban nhân dân tỉnh Bắc Giang tổ chức làm việc với Uỷ ban nhân dân các tỉnh Lào Cai, Lạng Sơn, chính quyền một số địa phương phía Trung Quốc và các doanh nghiệp kinh doanh vải thiều của Việt Nam và Trung Quốc, dự kiến tổ chức tại tỉnh Lào Cai và tỉnh Lạng Sơn vào cuối tháng 5 năm 2015.

+ Cũng theo kế hoạch, Bộ Công Thương sẽ cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Uỷ ban nhân dân các tỉnh Bắc Giang, Hải Dương phối hợp với Uỷ ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức Hội nghị xúc tiến tiêu thụ quả vải thiều năm 2015 khu vực phía Nam, dự kiến tổ chức tại thành phố Hồ Chí Minh vào đầu tháng 6 năm 2015. 

Với việc tổ chức triển khai các hoạt động cụ thể và phối hợp chặt chẽ giữa các Bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp như nêu trên, dự báo tình hình tiêu thụ năm nay sẽ tương đối thuận lợi và ổn định hơn so với các năm trước.

Những giải pháp lâu dài

Về lâu dài, các giải pháp nhằm tiêu thụ nông sản hàng hóa nói chung, Bộ Công Thương tiếp tục tập trung thực hiện theo các hướng chủ yếu như sau:

Đối với việc phát triển thị trường xuất khẩu, tập trung theo các hướng trọng tâm gồm:

Thứ nhất, về công tác đàm phán và phát triển thị trường:

Để tiếp tục mở rộng thị trường xuất khẩu cho các sản phẩm nông sản, chúng ta đang tiếp tục đàm phán một cách tích cực các hiệp định thương mại tự do như Hiệp định TPP, FTA với EU, Liên minh thuế quan, v.v… Các nội dung quan trọng của đàm phán đều được chúng ta cân nhắc và tính toán một cách cụ thể để đảm bảo hiệu quả cao nhất trong việc tận dụng được ưu thế của các sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam trong quá trình mở cửa thị trường. Ví dụ như, nếu TPP và FTA với Liên minh thuế quan, FTA với EU đi vào thực hiện sẽ mở ra những cơ hội lớn cho nhiều sản phẩm hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Trong đó, nhiều mặt hàng nông - thủy sản, mặt hàng chế biến của Việt Nam gần như được đưa về mức thuế bằng 0% hoặc ở mức thấp để sau đó tiến tới bằng 0%, bên cạnh đó là việc dỡ bỏ các hàng rào phi thuế quan, tạo điều kiện thuận lợi để sản phẩm hàng hóa của các nước có thể tiếp cận thị trường của nhau một cách dễ dàng. Đây sẽ là cơ hội và điều kiện tốt để sản phẩm hàng hóa nói chung, sản phẩm nông sản của Việt Nam thâm nhập tốt hơn vào các thị trường quốc tế. 

Thứ hai, về công tác xúc tiến thương mại:

Tiếp tục tập trung vào việc nâng cao và mở rộng hơn nữa các hoạt động về xúc tiến thương mại, đổi mới mô hình cũng như phương thức, nâng cao chất lượng của xúc tiến thương mại. Đặc biệt là tiếp tục nâng cao hơn nữa tính chủ động và vai trò của doanh nghiệp trong quá trình tham gia các chương trình xúc tiến thương mại. Khai thác tối đa các chương trình xúc tiến thương mại để tạo ra hiệu ứng kích thích, tạo ra vai trò lớn hơn của doanh nghiệp trong việc tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại. Gắn các hoạt động xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu, thâm nhập thị trường thông qua liên kết với các hệ thống phân phối và đầu mối tiêu thụ hàng hóa chủ yếu tại thị trường nước ngoài.

Thứ ba, về công tác cung cấp thông tin:

+ Tăng cường cập nhật, theo dõi và cung cấp thông tin về diễn biến tình hình sản xuất, sản lượng, tồn kho, chính sách và nhu cầu xuất nhập khẩu hàng hóa nói chung và các mặt hàng nông, lâm, thủy sản nói riêng tại các thị trường. 

+ Đẩy mạnh thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến tới các Hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp về các Hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết, các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm, quản lý chất lượng cũng như các hàng rào kỹ thuật và thương mại của thị trường nhập khẩu để tận dụng tối đa các ưu đãi hoặc kịp thời ứng phó khi có rào cản phát sinh. 

+ Giới thiệu danh sách Doanh nghiệp xuất khẩu uy tín của Việt Nam đến các đối tác nước ngoài, góp phần giới thiệu và kết nối thông tin giúp các doanh nghiệp. 

Thứ tư, về tháo gỡ rào cản kỹ thuật, thương mại:

+ Theo dõi sát, nắm bắt diễn biến phát sinh các rào cản thương mại (bảo hộ mậu dịch, chống bán phá giá, chống trợ cấp...) tại các thị trường nhập khẩu, từ đó đề xuất các phương án đấu tranh hiệu quả đối với các rào cản không phù hợp đối với hàng hóa của Việt Nam.

+ Rà soát và tích cực đẩy nhanh quá trình đàm phán các hiệp định về sự phù hợp và công nhận lẫn nhau đối với nhóm hàng nông, lâm, thủy sản giữa Việt Nam và các nước.

Đối với phát triển thị trường trong nước, tập trung theo các hướng trọng tâm gồm:

Thứ nhất, tiếp tục tổ chức triển khai các hoạt động kết nối cung - cầu để kết nối giữa vùng sản xuất nông sản, thủy sản với hệ thống phân phối. Gắn kết việc tạo nguồn hàng ổn định thông qua Chương trình Bình ổn thị trường và Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” với Đề án “Phát triển thị trường trong nước gắn với Cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”.

Thứ hai, thực hiện tổng kết để xem xét, nhân rộng mô hình tiêu thụ nông sản, cung ứng vật tư nông nghiệp theo Quyết định số 23/QĐ-TTg ngày 06 tháng 01 năm 2010 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Phát triển thương mại nông thôn giai đoạn 2010 - 2015 và định hướng đến năm 2020”.

Thứ ba, phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn triển khai Quyết định số 62/2013/QĐ-TTg ngày 25 tháng 10 năm 2013 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản, xây dựng cánh đồng lớn để vừa thúc đẩy sản xuất nông nghiệp, vừa phát triển các hoạt động hỗ trợ và phát triển thị trường”.

Thứ tư, triển khai chương trình xúc tiến thương mại quốc gia, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu các sản phẩm nông sản, thủy sản có chất lượng và bảo đảm an toàn thực phẩm của các doanh nghiệp sản xuất, chế biến, hộ nuôi trồng trong nước đến các nhà phân phối (hệ thống siêu thị, chuỗi các cửa hàng cung cấp sản phẩm nông sản, thủy sản và các chợ đầu mối, các chợ dân sinh kinh doanh nông sản, thủy sản).

Vụ Thị trường trong nước