Theo chuyên gia kinh tế Phan Đức Hiếu, phát triển kinh tế dựa trên đổi mới sáng tạo là con đường tất yếu để các nước đi từ mức thu nhập trung bình thấp lên mức thu nhập trung bình cao. Nền kinh tế nào có nhiều doanh nghiệp đổi mới sáng tạo nền kinh tế đó càng cạnh tranh, càng tạo ra nhiều giá trị cao hơn và thu nhập bình quân lớn hơn.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy để hỗ trợ doanh nghiệp phát triển theo hướng đổi mới sáng tạo, chính phủ các nước thường đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện các hoạt động nghiên cứu và phát triển, nâng cao trình độ công nghệ và quản lý, vươn lên các nấc thang cao hơn trong chuỗi giá trị và tạo ra các sản phẩm, dịch vụ chưa từng có. Một trong những hình thức hỗ trợ phổ biến là chính phủ thành lập hoặc hỗ trợ doanh nghiệp thành lập các trung tâm đổi mới sáng tạo để tạo không gian đổi mới sáng tạo tập trung với sự tham gia của các thành phần cần thiết của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Ông Hiếu lấy dẫn chứng rằng, trước tác động của cách mạng công nghiệp 4.0, các hoạt động đổi mới sáng tạo đang diễn ra mạnh mẽ trên thế giới và xu hướng thành lập các trung tâm đổi mới sáng tạo diễn ra ngày càng mạnh mẽ. Từ tháng 9/2015, Chính phủ Hàn Quốc đã thiết lập 17 Trung tâm xúc tiến ý tưởng sáng tạo kinh tế khu vực (CCEI với 18 văn phòng ở các địa phương) nhằm hỗ trợ cho các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo hoạt động trong lĩnh vực Công nghệ thông tin – Truyền thông và CMCN 4.0.

Tại Trung Quốc, trong kế hoạch “Made in China 2025”, chính phủ nước này cũng dự kiến sẽ thiết lập mạng lưới các trung tâm đổi mới sáng tạo ngành chế tạo cấp quốc gia (mục tiêu là thiết lập 15 trung tâm vào năm 2020 và 40 trung tâm vào năm 2025). Hay tại Thái Lan, vào năm 2018, với sự hỗ trợ của Chính phủ Thái Lan, Tập đoàn True của Thái Lan đã đầu tư xây dựng True Digital Park tại Bangkok với mục tiêu góp phần đưa Thái Lan trở thành một trung tâm toàn cầu cho sáng tạo số (digial innovation)...

Trước xu hướng nhiều quốc gia trên thế giới đang có những hành động thiết thực nhằm thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, tại Việt Nam, vào hồi đầu tháng 10/2019, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã ký quyết định thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (Vietnam National Innovation Center - NIC). NIC là đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực sự nghiệp kinh tế tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư, trực thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhằm thực hiện hỗ trợ, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, góp phần đổi mới mô hình tăng trưởng trên nền tảng phát triển khoa học và công nghệ.

Với 5 lĩnh vực ưu tiên là nhà máy thông minh, nội dung số, an ninh mạng, đô thị thông minh và công nghệ môi trường, Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia được kỳ vọng trở thành hạt nhân cho việc thúc đẩy việc phát triển kinh tế đất nước về dài hạn. Đây sẽ là trung tâm mang tính thí điểm và nếu thành công có thể nhân rộng ra thành nhiều trung tâm khác.

Theo Tổ trưởng Tổ chuyên trách đề án Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia, Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), đối với các tập đoàn, doanh nghiệp nhỏ và vừa hay doanh nghiệp khởi nghiệp, NIC sẽ đưa ra các ưu đãi về thuế, môi trường kinh doanh, cung cấp không gian sử dụng, cũng như các dịch vụ kèm theo với thời gian ngắn nhất và chi phí thấp nhất.

NIC được xây dựng với mục tiêu và kỳ vọng trở thành một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quy mô lớn, chất lượng cao, góp phần thúc đẩy các hoạt động đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp trong nước theo hướng đổi mới sáng tạo. NIC được thành lập nhằm hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực tiếp nhận và áp dụng công nghệ, nhất là công nghệ của cách mạng công nghiệp 4.0, nâng cao năng lực nghiên cứu và phát triển, đổi mới sáng tạo trên phạm vi quốc gia, góp phần thực hiện Chiến lược quốc gia về cách mạng công nghiệp 4.0.

NIC sẽ là nơi các doanh nghiệp được hỗ trợ toàn diện về đổi mới sáng tạo để các mô hình kinh doanh sáng tạo nhanh chóng được hiện thực hóa, các sản phẩm và dịch vụ mới nhanh chóng được đưa ra thị trường. NIC sẽ hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trong tất cả các vấn đề mà doanh nghiệp cần, từ thủ tục hành chính đến đào tạo nhân lực, tiếp cận vốn và tiếp cận thị trường…

Với vai trò là một trung tâm quốc gia, NIC sẽ kết nối, hỗ trợ và hợp tác với các cơ sở hỗ trợ đổi mới sáng tạo và phát triển công nghệ hiện tại, tạo thành hệ thống đổi mới sáng tạo trên khắp cả nước, qua đó, góp phần phát triển và nâng cấp năng lực công nghệ của nền kinh tế. Mục đích cuối cùng của NIC là nâng cao năng lực công nghệ và đổi mới sáng tạo của các doanh nghiệp, qua đó góp phần nâng cao năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Theo VietQ