Để đạt được hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch hơn, trước xu thế hội nhập quốc tế, sản xuất sạch hơn (SXSH) đã trở thành một trong những chiến lược quan trọng của nước ta. Trong quá trình sản xuất, SXSH bao gồm bảo toàn nguyên liệu và năng lượng, loại trừ các nguyên liệu độc hại, giảm lượng và tính độc hại của tất cả các chất thải ngay tại nguồn thải. Đối với sản phẩm, SXSH là giảm các ảnh hưởng tiêu cực trong suốt vòng đời của sản phẩm, từ khâu thiết kế đến thải bỏ. Còn đối với dịch vụ, SXSH đưa các yếu tố về môi trường vào trong thiết kế và phát triển các dịch vụ.
Khi DN đã có nhận thức về sản xuất sạch hơn, DN đó có thể mở ra nhiều cơ hội tại thị trường mới, sản xuất các sản phẩm chất lượng cao hơn, giá bán cao hơn, đáp ứng yêu cầu về nguồn gốc sản phẩm khi xuất khẩu và tiêu thụ sản phẩm ra cộng đồng. Trong khi đó, chi phí sản xuất thì lại giảm đi. Điều này không chỉ cải thiện tình hình sản xuất kinh doanh của DN mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh của DN trên thị trường nội địa và quốc tế. Ở một góc độ khác, việc thay đổi công nghệ theo hướng tiết kiệm năng lượng (TKNL), công nghệ sạch sẽ giúp cộng đồng DN thoát khỏi "bẫy" công nghệ thấp, rẻ từ Trung Quốc. Từ đó, thúc đẩy các hoạt động nghiên cứu phát triển tự thân trong mỗi DN, tạo tiền đề cho một nền sản xuất "xanh" hơn và sự lớn mạnh của các thương hiệu quốc gia. Cần một “gọng kìm” để thay đổi một cách nghĩ, đổi mới tư duy.
Để hướng đến nền kinh tế tăng trưởng xanh, bền vững, việc đổi mới công nghệ trong sản xuất là yếu tố then chốt. Trong đó, DN, người tiêu dùng cần thể hiện được vai trò quan trọng của mình bằng cách đầu tư để áp dụng công nghệ mới, thân thiện với môi trường và giảm thiểu mức phát thải khí nhà kính trên cơ sở các chính sách hỗ trợ của Nhà nước.
Qua một năm triển khai, thực hiện nhiệm vụ được UBND tỉnh Bắc Ninh giao, năm 2014 Trung tâm TKNL& SXSH Bắc Ninh (ECCPC Bắc Ninh) đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận: Công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả và SXSH trên địa bàn, cụ thể: Tổ chức hưởng ứng sự kiện Giờ Trái đất và tổ chức 02 buổi hội thảo và tập huấn cho các doanh nghiệp, các giáo viên cấp tiểu học về TKNL. Phát hành 6.000 cuốn và 15.000 cuốn sổ tay hướng dẫn sử dụng NLTKHQ trong gia đình và 2 trường tiểu học trên địa bàn các huyện Tiên Du, Quế Võ. Phổ biến trang thiết bị hiệu suất cao và sử dụng năng lượng tái tạo bằng việc xây dựng các mô hình tủ chiếu sáng điều chỉnh công suất tiết kiệm điện cho hệ thống chiếu sáng công cộng ở các huyện, thị xã, thành phố. Trong đó, tuyên truyền sâu rộng đến các hộ gia đình trên địa bàn tỉnh một số biện pháp TKNL đối với các thiết bị gia dụng trong gia đình. Trung tâm đã phối hợp với Tạp chí Công nghiệp, báo Bắc Ninh và Sở GD&ĐT tỉnh xây dựng nội dung và phát cuốn sổ tay “Hướng dẫn sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong gia đình” và cuốn sổ tay “Em học tiết kiệm năng lương”…Thông qua website, hình ảnh cũng như các thông tin về Trung tâm đã được giới thiệu, truyền tải rộng rãi đến các doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn trong lĩnh vực năng lượng.
Về công tác chuyên môn: Trung tâm xây dựng phương án, triển khai lắp đặt 07 tủ điều chỉnh công suất TKNL cho hệ thống chiếu sáng công cộng trên địa bàn các huyện Lương Tài, Gia Bình và TP Bắc Ninh. Chú trọng công tác tư vấn và xây dựng mô hình chiếu sáng sử dụng năng lượng mặt trời và triển khai lắp đặt tại ngã tư thị trấn Gia Bình, huyện Gia Bình. Tổ chức cho cán bộ đi học và trao đổi kinh nghiệm tại một số tỉnh bạn về công tác TKNL và SXSH.
Nhằm đánh giá tình hình sử dụng năng lượng tại các doanh nghiệp, thu thập dữ liệu hiện trạng các hệ thống thiết bị tiêu thụ năng lượng, nhận định các khu vực hệ thống có tiềm năng TKNL và đề xuất các giải pháp TKNL cho các đơn vị kiểm toán, Trung tâm luôn duy trì tốt các phong trào thi đua, tổng kết khen thưởng kịp thời. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt thuận lợi, Trung tâm còn gặp không ít khó khăn: Do mới thành lập nên kinh nghiệm hoạt động còn hạn chế. Chưa có những văn bản pháp quy quy định cụ thể của các cấp quản lý đến cộng đồng doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân về lĩnh vực TKNL và SXSH…
Căn cứ kế hoạch chương trình sử dụng NLTKHQ và SXSH của tỉnh Bắc Ninh, năm 2015, Trung tâm sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền và phổ biến thông tin, kiến thức về TKNL và SXSH trên trang thông tin của Trung tâm. Phối hợp với các phương tiện thông tin đại chúng quảng bá về tiết kiệm năng lượng sạch. Vấn đề cốt lõi là Nhà nước (cấp tỉnh) cần phải bảo đảm được “gọng kìm” đủ mạnh, vừa tạo sức ép, vừa tạo điều kiện hợp lý để những ngành, doanh nghiệp tiêu hao nhiều nhiên liệu cơ cấu lại sản xuất, giảm cường độ tiêu thụ năng lượng trong thời gian tới. Sử dụng NLTKHQ là hoạt động, là mục tiêu nhằm đảm bảo sự ổn định trong cung cấp điện, nâng cao lợi ích của người sử dụng điện và góp phần bảo vệ môi trường. Thực hiện mục tiêu đề ra cho năm 2015, Trung tâm TKNL&SXSH Bắc Ninh sẽ chỉ đạo các đơn vị thành viên cần tiếp tục hướng tới những lĩnh vực hoạt động tiết kiệm điện ngày càng hiệu quả hơn vì lợi ích cộng đồng.
Cụ thể, Trung tâm sẽ triển khai thực hiện các quy định, tiêu chuẩn về định mức tiêu hao năng lượng của công nghệ trên địa bàn tỉnh, đặc biệt, đối với các công nghệ được đầu tư mới, từ việc triển khai thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ và khoa học kiểm toán năng lượng và triển khai những biện pháp cần thiết nhằm mục tiêu giảm tiêu hao năng lượng đối với cả những hoạt động sản xuất đã đầu tư từ trước và đầu tư mới. Triển khai nhân rộng mô hình thí điểm hệ thống chiếu sáng học đường đã áp dụng. Thí điểm một vài tuyến đường sử dụng chiếu sáng năng lượng mặt trời tại khu vực Trung tâm thành phố Bắc Ninh.
Nguyễn Quang Hòa
Giám đốc Trung tâm TKNL và SXSH
