Mở cửa thận trọng và có lộ trình

Theo Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng, khái niệm thương mại tự do bao gồm thương mại hàng hóa, dịch vụ và đầu tư, gồm nhiều hình thức, phổ biến là các nước tham gia vào Tổ chức Thương mại Thế giới, hoặc các nước tham gia ký kết với nhau theo hình thức liên minh thuế quan, liên minh kinh tế, liên minh tiền tệ và các Hiệp định thương mại tự do, song phương và đa phương.

Mở cửa thị trường hàng hóa là nguyên tắc có đi có lại, nếu Việt Nam xuất khẩu, tăng cường hàng hóa của Việt Nam vào một thị trường nhất định mà hiện nay khả năng đang hạn chế thì ngược lại Việt Nam cũng phải mở cửa cho các hàng hóa mà đối tác có nhu cầu xuất khẩu sang Việt Nam. Tuy nhiên, chúng ta đưa ra một lộ trình riêng và yêu cầu đối tác chấp nhận lộ trình đó, nhất là đối với một số hàng hóa đang gọi là nhạy cảm, do khả năng sản xuất trong nước còn đang bị hạn chế, hoặc khả năng cạnh tranh chưa cao để có khoảng thời gian nhất định để nhà sản xuất trong nước, doanh nghiệp vươn cao chất lượng.

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cũng cho biết, khi đàm phán, Bộ Công Thương luôn thực hiện đúng chỉ đạo của Chính phủ, đối với các mặt hàng liên quan đến nông nghiệp là những mặt hàng luôn được Việt Nam bảo hộ một cách hợp lý, ví dụ như đối với các mặt hàng khi đàm phán WTO, Việt Nam đã đấu tranh và giữ được bảo hộ đối với 4 loại hàng hóa trong lĩnh vực nông nghiệp gồm muối ăn, đường ăn, các loại trứng gia cầm và nguyên liệu thuốc lá. Đối với 4 hàng hóa này, Việt Nam áp dụng hạn ngạch thuế quan trong xem xét nhập khẩu, cho phép 1 năm chỉ có thời gian nhất định mặt hàng này được nhập vào Việt Nam và hưởng thuế suất ưu đãi. Còn nếu xuất khẩu vào Việt Nam ngoài hạn ngạch thì họ phải chịu một mức thuế cao. Việc này góp phần bảo hộ sản xuất trong nước, nhưng vẫn thực hiện nghĩa vụ mở cửa từ từ, có lộ trình phù hợp.

Hiện nay, Hiệp định Thương mại tự do thế hệ mới bao gồm cả 3 lĩnh vực hàng hóa thương mại, dịch vụ, đầu tư, gồm cả lĩnh vực phi truyền thống, sở hữu trí tuệ, môi trường và Việt Nam đã đang tham gia ký kết và đang đàm phán một số Hiệp định thương mại thế hệ mới bao gồm đầy đủ tất cả nội dung này.

Nói về những trở ngại thách thức khi Việt Nam gia tham gia hội nhập quốc tế Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho biết, khi Chính phủ quyết định đàm phán Hiệp định thương mại tự do với một đối tác, đã tính tới lợi thế và kế hoạch lộ trình để bảo vệ sản xuất trong nước, phù hợp vừa hội nhập và bảo vệ thị trường trong nước. Khi Việt Nam thực hiện được như vậy, việc băn khoăn đến những việc cạnh tranh gay gắt, thậm chí đe dọa sản xuất trong nước là không có cơ sở nếu các bên tham gia thực hiện nghiêm thúc các thỏa thuận đã ký.

Để góp phần thực hiện các Hiệp định thương mại tự do này theo đúng định hướng, chỉ đạo của Chính phủ trong năm 2015 và những năm tiếp theo, khi một loạt Hiệp định thương mại tự do có hiệu lực, thì công tác truyền thông là quan trọng. việc cung cấp thông tin, trao đổi tại hội thảo, hay hình thức phối hợp phổ biến pháp luật với Bộ Tư pháp nhằm giúp người dân có điều kiện tiếp cận thông tin về Hiệp định thương mại tự do, từ đó khai thác, tận dụng ưu thế do Hiệp định thương mại tự do mang lại, có điều kiện phòng ngừa ứng phó phù hợp.

Các nước ASEAN hoàn tất lộ trình thuế

Các cơ quan Nhà nước cần có trách nhiệm phối hợp thường xuyên với cộng đồng doanh nghiệp, tiếp cận với người dân để kịp thời phản ánh và trao đổi với các đối tác khi những cam kết đã ký phát sinh vấn đề, cần kịp thời sửa đổi. Ngoài ra bản thân người sản xuất như doanh nghiệp và người dân cần chủ động tìm hiểu nắm bắt những nội dung mà Chính phủ đã ký kết, để ứng phó kịp thời, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh, tận dung tối đa những thời gian bảo hộ mà chúng ta đạt được trong việc đàm phán ký kết các Hiệp định.

Đối với Cộng đồng Kinh tế ASEAN, đến ngày 31/12/2015 tới đây sẽ hoàn thành cam kết về kinh tế thương mại, đầu tư, đưa ASEAN thống nhất về thị trường hàng hóa đầu tư, tính tới lao động của nước này có cơ hội làm việc ở các nước khác. Cho đến nay Việt Nam đã chủ động và hết sức có trách nhiệm, Việt Nam cùng các nước ASEAN hoàn tất lộ trình thuế, Hệ thống cơ chế hải quan 1 cửa, đang chuẩn bị đầy đủ các nguồn lực nhằm thực thi trách nhiệm, nghĩa vụ khi AEC được thành lập.

Lĩnh vực bán buôn bán lẻ là một lĩnh vực nhạy cảm không chỉ đối với Việt Nam mà đối với nhiều nước trên thế giới. Vì vậy trong đàm phán đây là một trong những những nội dung chúng ta mở cửa thận trọng, theo lộ trình và là biện pháp để khuyến khích đầu tư trong nước, tạo cơ hội doanh nghiệp trong nước bán buôn, bán lẻ củng cố thị trường, đưa hàng Việt Nam vào các cơ sở này. Do đó cho đến nay thị trường bán lẻ của doanh nghiệp Việt Nam vẫn chiếm 97% tổng lượng hàng hóa giao dịch trên thị trường, nước ngoài chỉ có 3%. Sự xuất hiện của các doanh nghiệp bán lẻ nước ngoài chỉ có một số thương hiệu, khi họ quyết định mở thêm cơ sở bán lẻ, bán buôn phải được sự nhất trí đồng thuận của các cơ quan từ Trung ương đến địa phương.

Kỳ 3: Nâng cao năng lực cạnh tranh để hội nhập thành công

Cổng thông tin điện tử Bộ Công Thương