Kim ngạch xuất khẩu tăng cao hơn dự báo

Được đánh giá là một trong những mặt hàng chủ lực có sự bứt phá lớn, theo Bộ Công thương, kim ngạch xuất khẩu (XK) gạo trong sáu tháng đầu năm 2018 đã đạt trị giá 1,84 tỷ USD, ước tăng 44,3% về kim ngạch và 26,2% về lượng. Chuyên gia nông nghiệp Võ Tòng Xuân nhận định, ngành lúa gạo Việt Nam đang có những bước chuyển biến tích cực. Cơ cấu gạo đã chuyển dịch theo hướng tăng phân khúc gạo chất lượng cao, giảm phân khúc gạo chất lượng trung bình và thấp. Nhờ vậy, từ cuối năm 2017 đến nay, giá gạo XK của Việt Nam liên tục tăng trưởng. Hiện, mức giá đã hơn các đối thủ cạnh tranh như Thái-lan, Pakistan, Ấn Độ từ 50 - 100 USD/tấn. Đây chính là lý do khiến ngành lúa gạo có sự tăng trưởng kim ngạch XK ấn tượng trong những tháng đầu năm.

Cùng với nhiều mặt hàng thế mạnh khác, gạo là một trong những mặt hàng có sự bứt phá về kim ngạch XK trong những tháng đầu năm. Theo Bộ Công thương, kim ngạch XK hàng hóa nửa đầu năm 2018 ước đạt gần 114 tỷ USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm 2017. Tăng trưởng XK đạt 16% so với cùng kỳ năm 2017, cao hơn mức tăng trưởng phấn đấu đạt được cho cả năm 2018, bằng hơn 48% kế hoạch năm. Kết quả xuất khẩu này cũng cho thấy những căng thẳng trong quan hệ thương mại giữa các quốc gia và nguy cơ của một cuộc chiến thương mại toàn cầu trong những tháng đầu năm 2018 trước mắt chưa có tác động nhiều đến xuất khẩu của Việt Nam.

Ông Lê Quốc Phương – Nguyên Phó giám đốc Trung tâm thông tin Công nghiệp và Thương mại (Bộ Công thương) nhận định, trong kết quả chung của hoạt động XK những tháng đầu năm, đáng chú ý là mức tăng trưởng ấn tượng của khu vực 100% vốn trong nước. Thoát khỏi đà tăng trưởng âm của hai năm về trước, sáu tháng đầu năm nay, kim ngạch XK của khu vực này đã ước đạt hơn 33 tỷ USD, tăng gần 20%. Đặc biệt, mức tăng trưởng này đã vượt qua mức tăng của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (14,5%). “Tăng trưởng của khu vực DN 100% vốn trong nước là yếu tố quan trọng góp phần tăng trưởng kinh tế bền vững” – ông Lê Quốc Phương cho hay.

Tính đến hết tháng 6/2018, đã có 20 mặt hàng đạt kim ngạch XK hơn một tỷ USD, trong đó, nhóm nông sản, thủy sản đóng góp năm mặt hàng. Những mặt hàng dẫn đầu về kim ngạch XK tiếp tục là điện thoại các loại và linh kiện; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; hàng dệt, may; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng; giày dép các loại.

Bộ Công thương lý giải, theo dõi số liệu sáu tháng đầu năm 2018, có thể thấy, XK tăng cao ở quý I (tăng 24%) nhưng giảm đà tăng trưởng trong quý II (cả quý II tăng 10%). Tuy nhiên, nếu xét về giá trị tuyệt đối, bình quân quý II/2018, XK đạt khoảng 19,5 tỷ USD/tháng, cao hơn bình quân quý I/2018 (18,5 tỷ USD/tháng). Việc tăng trưởng quý II đạt mức thấp so với quý I là do năm 2017, XK quý I ở mức thấp, đạt bình quân 14,9 tỷ USD/tháng và chỉ bắt đầu tăng trưởng từ quý II với mức bình quân 17,7 tỷ USD/tháng.

Ngoài ra, mức tăng trưởng của XK điện thoại đã tác động khá lớn đến sự thay đổi mức tăng trưởng kim ngạch giữa quý I và quý II. Cụ thể, XK điện thoại các loại và linh kiện trong quý I/2018 đạt 12,6 tỷ USD, tăng 62% trong khi quý II chỉ đạt 9,9 tỷ USD, giảm 15,5%. Sự thay đổi về tăng trưởng kim ngạch này xuất phát từ sự thay đổi về thời điểm xuất bán sản phẩm điện thoại mới trong hai năm 2017 và 2018, không thể hiện sự sụt giảm về kim ngạch XK. Thực tế, tổng kim ngạch XK điện thoại trong sáu tháng đầu năm 2018 vẫn tăng 15,4% so với cùng kỳ năm 2017. Đồng thời, XK điện thoại cũng chiếm đến 19,4% tổng kim ngạch XK hàng hóa cả nước.

Cũng trong sáu tháng qua, cơ cấu hàng hóa XK tiếp tục chuyển dịch theo chiều hướng tích cực, phù hợp với lộ trình thực hiện mục tiêu của Chiến lược phát triển xuất nhập khẩu hàng hóa thời kỳ 2011-2020, định hướng đến năm 2030. Theo đó, XK các sản phẩm thô và các ngành khoáng sản đang giảm dần với tỷ trọng chiếm 1,9% tổng kim ngạch hàng hóa XK (năm 2017 chiếm 2,5%), giảm so với 2,5% của sáu tháng đầu năm 2017. Đồng thời, tỷ trọng XK đối với các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo cũng như các sản phẩm ngành nông sản, thủy sản đang được cải thiện với tỷ trọng hai nhóm hàng này đạt lần lượt là 11,8% và 81,9% (tỷ lệ này năm 2017 lần lượt là 12,5% và 80,2%).

Với kim ngạch nhập khẩu sáu tháng đầu năm 2018 ước đạt 111,22 tỷ USD, tăng 10% so với cùng kỳ năm 2017, cả nước xuất siêu khoảng 2,7 tỷ USD, chiếm gần 2,4% kim ngạch XK. Cán cân thương mại nghiêng về hướng xuất siêu là điều kiện quan trọng giúp ổn định kinh tế vĩ mô, tạo điều kiện cho sản xuất phát triển.

Trên cơ sở số liệu tổng hợp về kim ngạch XK sáu tháng đầu năm, tại Hội thảo hỗ trợ DN XK Việt Nam do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức mới đây, ông Nguyễn Quang Vinh - Tổng Thư ký VCCI – đánh giá, trong những năm gần đây, XK tiếp tục đóng góp vai trò rất quan trọng vào tăng trưởng kinh tế, đồng thời đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia có “tên tuổi” trên bản đồ XK thế giới.

Kỳ vọng những tháng cuối năm

Với những kết quả đã đạt được, năm 2018, kim ngạch xuất nhập khẩu (XNK) cả nước có thể đạt 475 – 477 tỷ USD, tăng 11,5% so với năm 2017. Trong đó, kim ngạch XK ước đạt khoảng 240 – 242 tỷ USD, tăng 13% so với năm 2017 và sẽ tiếp tục có thặng dư cán cân thương mại hàng hóa.

Để đạt được mục tiêu kim ngạch XK trong năm nay như dự báo, cùng với các Bộ, ngành, ngành Hải quan khẳng định đã và sẽ tiếp tục nỗ lực đẩy mạnh cải cách, hiện đại hóa quản lý nhà nước về hải quan nhằm thúc đẩy XK hàng hóa, thể hiện ở nhiều khía cạnh. Cụ thể, tạo thuận lợi tối đa cho DN trong việc thực hiện thủ tục hải quan thông qua ứng dụng công nghệ thông tin; tạo thuận lợi cho DN trong việc nộp thuế XNK thông qua phương thức điện tử; tạo thuận lợi cho DN trong việc thông quan hàng hóa thông qua việc đẩy mạnh triển khai Cơ chế một cửa quốc gia (NSW), Cơ chế một cửa ASEAN (ASW); tạo thuận lợi trong việc quản lý, giám sát hàng hóa XNK của DN; đẩy mạnh cung cấp dịch vụ công trực tuyến phục vụ người dân và DN…

Trong thời gian tới, Tổng cục Hải quan sẽ tiếp tục hoàn thiện hệ thống hải quan điện tử thông qua việc xây dựng nền tảng công nghệ di động để kết nối với DN, đáp ứng yêu cầu thực hiện thủ tục hải quan mọi lúc – mọi nơi – trên mọi phương tiện.

Về phía Bộ Công thương, ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục XNK cho hay, thời gian tới, ngành Công thương tiếp tục tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng động DN về các FTA để tận dụng những lợi thế, đồng thời duy trì và nâng cao chất lượng tham vấn DN trong quá trình đàm phán ký kết, sửa đổi, nâng cấp các FTA. Ngoài ra, đẩy mạnh phát triển sản xuất, tăng cường đầu tư phát triển công nghiệp hỗ trợ, từng bước chủ động nguồn nguyên liệu phục vụ sản xuất hàng XK, tạo nguồn hàng XK theo hướng bám sát các quy định về xuất xứ hàng hóa để tận dụng được cơ hội ưu đãi thuế quan, mở cửa thị trường mà các FTA mang lại, đồng thời giảm áp lực nhập khẩu. Tiếp tục rà soát, đánh giá tác động của việc ký kết, thực thi các FTA đối với từng ngành để điều chỉnh chiến lược phát triển ngành cho phù hợp hơn.