Nguyên liệu chính để sản xuất que hàn là các chủng loại thép, như: H08A; H08AB; SWRY11; SWRY11Cr; SWRY11Bo; SWRY11Ni; SAE1008;SAE1008B…, trong nước chưa sản xuất vì thế các DN sản xuất vật liệu hàn phải đi nhập nguyên liệu từ Trung Quốc, Nga và các nước trong khu vực. Nếu tính từ trước năm 2015 thuế nhập khẩu thép từ 0-5%, tương ứng là thuế nhập sản phẩm que, dây hàn hoàn chỉnh (vật liệu hàn) có mã HS:8311 là 20-30%. Với các mức thuế đó, DN cho rằng, họ có khả năng cạnh tranh, có lãi, đảm bảo tốt việc làm và thu nhập cho người lao động.

Tuy nhiên, từ thời điểm ngày 1/1/2015, khi các nội dung cam kết của những FTA được Nhà nước ký kết, mức thuế nhập khẩu vật liệu hàn hoàn chỉnh trở về mức 0%. Các DN sản xuất vật liệu hàn đã gồng mình cải tiến công nghệ, tổ chức sản xuất nâng cao năng suất lao động, tiết kiệm vật tư nguyên liệu, phần nào ổn định sản xuất, chiếm lĩnh thị trường vật liệu hàn và cạnh tranh được với sản phẩm nhập ngoại, tăng thu nhập cho người lao động, đóng thuế vào ngân sách nhà nước nhiều hơn.

Ngày 7/3/2016, Bộ Công Thương có Quyết định số 862/QĐ-BCT về việc áp thuế tự vệ tạm thời đối với mặt hàng phôi thép và thép dài nhập khẩu vào Việt Nam từ các nước/vùng lãnh thổ. Với mức thuế tự vệ tạm thời được áp dụng, các loại thép nhập khẩu làm vật liệu hàn sẽ chịu mức thuế áp 14,2%.

Với mức thuế này, ông Ngô Bá Việt - Giám đốc Công ty CP Que hàn điện Việt Đức - cho rằng, đây sẽ là khó khăn rất lớn đối với các DN sản xuất que hàn. Thậm chí, các DN sẽ không thể cạnh tranh được với sản phẩm nhập ngoại dẫn đến sản xuất bị ngừng trệ thậm chí phá sản, điều này sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới việc làm, thu nhập của hàng ngàn lao động và có tác động nhiều đến an sinh xã hội.

Cùng quan điểm đó, Công ty Cổ phần Kim Tín cũng kiến nghị Bộ Công Thương nên “xem xét lại”. Công ty này cho rằng, các sản phẩm bị áp thuế tự vệ với các mã HS quá rộng, gây khó khăn và ảnh hưởng nặng nề cho công ty trong việc nhập khẩu nguyên liệu sản xuất. Công ty Kim Tín cũng đề xuất, không áp thuế với thép dài, bởi công ty thường xuyên phải nhập khẩu để sản xuất que hàn và mong muốn Bộ Công Thương xem xét chấp thuận, đồng thời căn cứ nhu cầu sử dụng thép của DN để cấp hạn ngạch nhập khẩu.

Theo ước tính của các doanh nghiệp sản xuất vật liệu hàn, nhu cầu thép để sản xuất vật liệu hàn của cả nước ước tính đạt khoảng 100.000 tấn/năm.

Các nhà sản xuất vật liệu hàn Việt Nam bao gồm: Công ty CP Que hàn điện Việt Đức, Công ty CP Kim Tín, Công ty CP Sản xuất - Thương mại Hữu Nghị, Công ty CP Phát triển Tân Nam Đô, Công ty TNHH sản xuất que hàn Đại Tây Dương Việt Nam… mới đây đã cùng nhau ký vào văn bản báo cáo Thủ tướng; gửi đề nghị lên Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam; đề nghị với Tổng hội Cơ khí Việt Nam, Hiệp hội Thép Việt Nam, Hiệp hội Hàn Việt Nam về việc xem xét lại mức áp thuế tạm thời 14,2% như nói trên.

TS. Đỗ Hữu Hào - Chủ tịch Tổng Hội cơ khí Việt Nam cũng cùng quan điểm với các DN và thay mặt Tổng hội Cơ khí Việt Nam ông kiến nghị, việc áp thuế phòng vệ là cần thiết phải làm nhưng riêng các chủng loại thép nhập khẩu dùng làm nguyên liệu đầu vào cho ngành công nghiệp sản xuất que, dây hàn các loại mà ngành thép trong nước không sản xuất tạm thời chưa áp dụng. TS. Đỗ Hữu Hào cho rằng, cần phải có thời gian để các DN đổi mới công nghệ thiết bị nâng cao năng suất lao động, cơ cấu lại sản xuất, hạ giá thành sản phẩm, đủ khả năng cạnh tranh. Trong trường hợp không thể giải quyết toàn cục, TS. Đỗ Hữu Hào đề nghị “xử lý cục bộ”, ưu tiên một số DN có sản lượng lớn, có đông người lao động và có đóng góp cho ngân sách nhà nước theo phương thức tạm thời chưa áp thuế phòng vệ năm 2016. Những năm tiếp theo nâng dần mức áp thuế để DN có điều kiện khắc phục dần nếu chưa dỡ bỏ việc áp dụng thuế phòng vệ.

Nguồn: Báo Công Thương Điện Tử