Theo báo cáo tình hình thực hiện các dự án trong quy hoạch điện VII của Bộ Công Thương, với các dự án nguồn điện đưa vào vận hành năm 2019 - 2020, hệ thống điện có thể đáp ứng được nhu cầu điện toàn quốc. Song cần huy động thêm nguồn nhiệt điện chạy dầu với sản lượng tương ứng 1,7 tỷ KWh vào năm 2019 và 5,2 tỷ kWh vào năm 2020. "Việt Nam có thể đối mặt nguy cơ thiếu điện vào năm 2020", cơ quan này đánh giá.

Cơ quan này cho hay, tổng công suất nguồn điện của Việt Nam đã gần như không còn dự phòng, trong khi đó nhiều dự án theo Quy hoạch điện VII điều chỉnh đều chậm tiến độ dẫn đến nguy cơ thiếu điện trong tương lai gần.

Theo kế hoạch, quy hoạch điện VII điều chỉnh có 116 dự án nguồn điện, chưa bao gồm các nguồn năng lượng tái tạo. Nhiệt điện chiếm nhiều nhất trong số này với 57 dự án, thuỷ điện 43 dự án, năng lượng tái tạo 11... Công suất vận hành theo thiết kế khi số dự án này vận hành hơn 21.650 MW, trong đó gần 64% từ nhiệt điện, 13.845 MW. 

Song thực tế, tổng công suất các nguồn điện có khả năng đưa vào vận hành cả giai đoạn 2016 - 2030 thấp hơn so với Quy hoạch VII điều chỉnh là hơn 15.200 MW, trong đó chủ yếu thiếu hụt trong các năm từ 2018 - 2022. Giai đoạn 2021 - 2030 sẽ có khoảng 64.200 MW nguồn điện vào vận hành, thấp hơn 10.000 MW so với Quy hoạch điện VII điều chỉnh. 

Điều này dẫn tới hệ thống điện từ có dự phòng về nguồn điện 20 - 30% trong 2015 – 2016  thì đến 2018 - 2019 hầu như không còn dự phòng và sang giai đoạn 2021 - 2025 xảy ra tình trạng thiếu hụt nguồn cấp điện.

Các năm 2021 - 2025 sẽ huy động tối đa các nguồn điện chạy dầu nhưng hệ thống điện nhiều khả năng không đáp ứng nhu cầu phụ tải và xảy ra tình trạng thiếu điện tại miền Nam với mức thiếu hụt tăng từ 3,7 tỷ kWh (năm 2021), sau đó tăng lên gần 10 tỷ kWH vào 2022. Mức thiếu hụt điện năng cao nhất rơi vào năm 2023 với 12 tỷ kWh, sau đó giảm dần xuống 7 tỷ năm 2024 và 3,5 tỷ kWh năm 2025.

Tiến độ các dự án năng lượng vào chậm hơn so với kế hoạch là nguyên nhân chính dẫn tới việc thiếu điện tại miền Nam tăng cao hơn so với tính toán trước đây. Cụ thể, các dự án khí Lô B, Cá Voi Xanh đều bị chậm so với kế hoạch từ 9 tháng đến 1 năm; các dự án Nhiệt điện Kiên Giang 1&2 không đáp ứng tiến độ hoàn thành trong giai đoạn 2021 - 2025, thậm chí lùi sau năm 2030; Dự án Ô Môn III lùi tiến độ đến năm 2025. Trường hợp dự án điện Long Phú 1 không đáp ứng tiến độ hoàn thành năm 2023, tình trạng thiếu điện tại miền Nam 2 năm sau đó được Bộ này đánh giá "sẽ trầm trọng hơn".

Theo VNE