Không khó để nhận ra một điều, nước ép, sinh tố ngoài hàng dù xay cùng đá nhưng vẫn giữ được độ sánh mịn, thơm ngon, đẹp mắt, không có tình trạng bị tách nước phân tầng cho dù có để nhiều giờ đồng hồ. Trong khi đó, một cốc nước ép tự làm tại nhà luôn trong tình trạng bị tách nước sau khi để trong một thời gian ngắn.
Hoá ra “bí quyết” để giúp các loại đồ uống này luôn giữ được độ sánh mịn, không bị tách nước chính là phụ gia “bột chống tách nước” có nhiều loại gồm: Bột Frappe, bột Mix, bột mềm… Các chất phụ gia chống tách nước này hạn chế việc phân tầng hay tách lớp nước ép, sinh tố, giảm thiểu tối đa quá trình làm tan đá của thức uống, giúp thức uống lâu bị loãng, giữ được hương vị lâu hơn, tiết kiệm được nguyên liệu hoa quả và thời gian pha chế.
Ngoài ra, các loại hoa quả khi vận chuyển xa thường dẫn đến việc bị dập nát. Tại chợ đầu mối, những quả bị dập nát được phân loại riêng. Rất nhiều người kinh doanh nước ép hoa quả thường đến các chợ đầu mối hoa quả tại Hà Nội để thu mua những hoa quả dập nát, thối một phần ấy về chế biến. Các loại hoa quả này sau khi mua về sẽ được cất bỏ đa phần những chỗ bị thối rữa, dập nát và cho vào xay luôn, sau đó sẽ được chủ các cửa hàng trữ trong các ca nước hoa quả trong tủ lạnh, khi nào có khách gọi đồ thì đổ ra từng cốc, chai đóng gói.
Tuy nhiên, hầu như những loại hoa quả này khi đã bị dập nát, thối rữa dù chỉ là một phần thì những phần còn lại cũng vẫn bị mùi, không còn thơm ngon được nữa, chính vì vậy, người bán thường xuyên pha thêm nước vào lượng hoa quả đã xay vào cho thêm hương liệu của từng loại hoa quả phù hợp cho át đi cái mùi ôi của hoa quả dập nát. Một cốc sinh tố "thơm ngon" ngoài các phần hoa quả dập nát sẽ có pha thêm các loại hoá chất tạo mùi hương, bột làm sánh mịn chống tách nước.
Các loại hương liệu, hóa chất để làm sinh tố được bán tràn lan, nhất là trên phố hàng Buồm (Hà Nội) với đủ chủng loại, đa dạng mức giá, phù hợp với yêu cầu sử dụng của người mua. Tuy nhiên, các loại phụ gia này đều rất khó tìm được nguồn gốc xuất xứ và gây ra lo ngại về tính an toàn cho người tiêu dùng. Chúng được đóng gói hàng cân với đủ loại mùi vị, hoa quả loại gì cũng có, mức giá cũng khá rẻ chỉ từ 30.000 - 40.000 đồng/kg, pha sinh tố loại nào thì sẽ thêm vào siro loại trái cây đó, đảm bảo có hương vị thơm ngon. Siro có nhiều xuất xứ, ví dụ như siro Monin các vị của Pháp có giá khoảng 220.000 đồng/chai 70ml, loại này được sử dụng ở các quán cafe sang trọng. Còn có nhiều loại siro giá rất rẻ, chưa đến 10.000 đồng đã có thể mua một chai 650ml hàng Trung Quốc.
Theo ThS.BS Đoàn Ngọc Hà – Viện Y học Ứng dụng Việt Nam (Hà Nội), bột chống tách nước có thành phần cơ bản là các chất điều vị hoặc các chất chống oxy hóa, chất ổn định giúp cho các thành phần kết dính với nhau tốt hơn. Các bột chống tách nước nếu không được các cơ quan chức năng kiểm định có thể sẽ không đảm bảo chất lượng trong thành phần, vượt quá quy định tiêu chuẩn cho phép của Bộ Y tế.
Hơn nữa, cần cảnh giác với việc trong thành phần các chất phụ gia này có thể có các chất cấm, không được Bộ Y tế cho phép gây ra các tác hại với sức khỏe. Bên cạnh đó, trong quá trình sản xuất, các sản phẩm bột phụ gia chống tách nước trôi nổi có thể lẫn các tạp chất, kim loại nặng, asen, chì, thủy ngân, vi sinh vật vượt quá mức độ cho phép gây ra những rối loại về đường tiêu hóa.
Để bảo đảm sức khỏe người tiêu dùng, người kinh doanh cần tuân thủ đúng quy định của pháp luật về xuất xứ, chất lượng mặt hàng, không vì chạy theo lợi nhuận mà buôn bán các sản phẩm trôi nổi, nhập lậu, không được kiểm định chất lượng.
Như Trang