Những ngày gần đây, tôm hùm đất được rao bán tràn lan trên “chợ mạng”, từ loại xông nhiệt cho tới tươi sống. Các đầu mối bán tôm hùm đất cho biết, hàng thường về theo ngày, khách lấy lẻ và lấy sỉ có giá khác nhau.

Một đầu mối giấu tên tại Hà Nội cho biết, tôm hùm đất có 2 loại gồm: Tôm sống (đang bơi) và tôm ngộp (tôm vừa chết). “Hôm nay chỉ còn tôm ngộp giá 330.000 đồng/kg, tôm hùm đất sống đã hết hàng. Sáng mai tôm sống về có giá 590.000 đồng/kg”, đầu mối này cho biết. Loại tôm hùm đất anh nhập về có size 35-37 con/kg. Theo người này, đây là size tôm lớn nên giá cũng cao hơn thị trường. Giá bán sỉ lấy 10kg trở lên mỗi lần sẽ là 500.000 đồng/kg tôm sống. Hàng về theo ngày nên tôm đảm bảo sống khoẻ, mua về thả trong bể nước tôm sống được vài ngày.

Một đầu mối khác tên N.T.M ở Hà Nội cũng cho biết, tôm hùm đất được nhập về từ Trung Quốc. Hiện, chị có loại tôm xông nhiệt và tôm sống. Với loại xông nhiệt có giá 300.000 đồng/kg, hàng lúc nào cũng có sẵn. Riêng loại tươi sống 2-3 ngày sẽ về một chuyến, chị bán với giá 500.000 đồng/kg. Tôm hùm đất sống nhập về được các đầu mối bên Trung Quốc đóng sẵn vào từng túi lưới, sau đó cho vào thùng xốp có đá lạnh. Tôm về đến nơi đảm bảo sống khoẻ.

Theo lời những người bán hàng, hàng xông nhiệt thường được quán ăn chọn nhập về làm hàng vì giá rẻ hơn hàng sống. Còn người dân mua về ăn thường chọn tôm sống, bởi chất lượng thịt sẽ thơm ngọt hơn. Song, do là hàng sống nên rất ít khi có sẵn, đa phần khách mua phải đặt trước.

Ông Nguyễn Văn Long, Cục trưởng Cục Thú y (Bộ NN-PTNT), cho biết, tôm hùm đất (hay còn gọi là tôm hùm nước ngọt) được phân loại là loài ngoại lai có nguy cơ xâm hại. Tôm hùm đất sống cũng không có tên trong Phụ lục VIII Danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam - ban hành kèm theo Nghị định số 26/2019/NĐ-CP ngày 08/3/2019 của Chính phủ Quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản.

Vì vậy, để được nhập khẩu tôm hùm đất sống, người nhập khẩu phải được Tổng cục Thủy sản cấp phép nhập khẩu theo quy định. Đến thời điểm này, Cục Thú y chưa hướng dẫn bất kỳ tổ chức, cá nhân nào kiểm dịch nhập khẩu tôm hùm đất sống, ông Long nhấn mạnh. Ngoài ra, ông Long còn bổ sung thêm: “Hiện nay, Cục Thú y không nhận được đề nghị kiểm dịch nhập khẩu tôm hùm đất đông lạnh để làm thực phẩm”.

Năm 2019, tôm hùm đất từ Trung Quốc tràn sang Việt Nam, xuất hiện la liệt trên thị trường. Bộ NN-PTNT khi đó phải gửi công văn hoả tốc yêu cầu các cơ quan chức năng tăng cường kiểm soát. Theo Bộ NN-PTNT, tôm hùm đất là loài thuỷ sinh có nguồn gốc ngoại lai, ăn tạp, sống bò dưới đáy, ưa đào hang, hoạt động về đêm, có sức chống chịu và thích nghi cao.

Loài tôm càng đỏ này không có tên trong Danh mục loài thuỷ sản được phép kinh doanh tại Việt Nam và được xác định là sinh vật ngoại lai xâm hại. Theo đó, việc kinh doanh, tiêu thụ loài tôm này là vi phạm quy định của pháp luật về đa dạng sinh học và thuỷ sản.

Để bảo vệ môi trường và tránh tác động xấu đến ngành nông nghiệp, Bộ NN-PTNT yêu cầu các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra và xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm. Khi phát hiện có phát tán ra môi trường, phải có biện pháp khoanh vùng, cô lập và tiêu diệt loài tôm hùm đất theo quy định của pháp luật về đa dạng sinh học.

Các chuyên gia trong ngành cũng cho rằng, tôm hùm đất có thể trở thành đại họa của ngành Nông nghiệp, bởi, tập tính của chúng là sống bò đáy, thích đào hang, ưa tối, chuyên hoạt động về đêm. Chúng có thể đào hang trú ẩn sâu 100-200cm, sống được cả ở dưới nước lẫn trên cạn và chịu được nhiệt độ 0-37 độ C. Khả năng thích nghi tốt với môi trường biến chúng trở thành những sinh vật ngoại lai có hại khi phát tán mầm dịch bệnh nấm tôm, virus gây bệnh đốm trắng cho tôm cũng như một số loài ký sinh trùng.

Phương Minh