Ngày nay, chiến tranh đã lùi xa, lịch sử đau thương được khép lại, nơi các anh ngã xuống đã trở thành một làng quê trù phú, an yên giáp biên giới. Và ngọn đồi nơi các anh hùng liệt sĩ hy sinh ngày ấy đã trở thành tượng đài bất tử.

Ký ức không bao giờ phai của người con nuôi Anh hùng liệt sĩ

Những ngày tháng 7, Đài tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ Pò Hèn (xã Hải Sơn, TP.Móng Cái, Quảng Ninh) sừng sững, uy nghi trên ngọn đồi nhỏ cách biên giới Việt - Trung chừng vài trăm mét theo đường chim bay luôn ngút khói hương.

Dòng người đến đây để dâng hương, tưởng nhớ những anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống vì sự vẹn nguyên, trường tồn của bờ cõi mà cha, ông ta đã bao đời đổ máu xương dựng xây, gìn giữ.

Gần 1 tuần trước, tôi cũng có dịp được đến Pò Hèn và được hòa mình vào không khí tưởng nhớ trang nghiêm diễn ra ở nơi đây. Trong dòng người ấy, tôi đặc biệt chú ý đến một phụ nữ mặc áo dài màu đỏ đang cùng mấy cựu chiến binh bộ đội biên phòng đôi mắt đỏ hoe lau từng cái tên quen thuộc trên bia tưởng niệm Anh hùng liệt sĩ…

Nhận ra tôi, ông Đoàn Hải Yên - trung tá Bộ đội Biên phòng, nguyên Chính trị phó Đồn Công an Nhân dân Vũ trang 209 hiện làm Trưởng Ban Liên lạc truyền thống Bộ đội Biên phòng TP Hạ Long (Quảng Ninh) - giới thiệu: "Đây là chị Đinh Thị Minh Hùy, là con nhận của Anh hùng liệt sĩ Bùi Hữu Liễn, Trạm trưởng Trạm Bắc Phong Sinh ngày ấy…".

“Hai chú cháu chúng tôi thất lạc nhau từ khi rời biên giới năm 1978. Đến tận năm 2017 thì tình cờ lại tìm thấy nhau trong mừng mừng tủi tủi. Minh Hùy là con nhận của anh Liễn và là người thầm yêu, trộm nhớ của Anh hùng liệt sĩ Lê Đình Phương đấy!”.

Được sự giới thiệu của ông Đoàn Hải Yến, giữa trùng điệp núi rừng biên cương và nơi khói hương bảng lảng nơi Đài tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ Pò Hèn, người con nuôi ấy nhớ lại một thời thanh xuân gắn bó với những chiến sĩ Công an vũ trang nơi đỉnh núi Pò Hèn cách đây hơn 4 thập kỷ.

Chị Hùy kể, chị sinh năm 1962, hiện đang ở tổ 10, khu 6 phường Thanh Sơn, TP.Uông Bí (Quảng Ninh). Năm 1977, khi mới 15 tuổi, chị tham gia Thanh niên xung phong ở Pò Hèn. Tại đây, chị đã được chuẩn úy Bùi Hữu Liễn - Trạm trưởng Trạm Bắc Phong Sinh - nhận làm con nuôi.

“Ngày đó, chị nhỏ nhất đoàn, nên được ba yêu, chiều lắm. Mỗi lúc rảnh, ba đi đâu, chị cũng lẽo đẽo theo sau. Nhớ nhất là mỗi buổi trưa, ba thường gọi chị sang trạm ăn cơm. Vì năm đó có mưa, bão lớn, nên nhà trường không mang kịp chế độ ra cho đoàn, vì thế, bọn chị toàn phải ăn “ăn trực” ở đơn vị của ba.

Năm 1978, má nuôi ở nhà sinh em trai, hai ba con trên biên giới còn cùng nhau đặt tên. Sau khi ba chuyển lên cửa khẩu công tác thì cũng là lúc chị ôn thi và chiến tranh xảy ra. Ba hi sinh, địa chỉ của gia đình ba ở quê nhà cũng bị thất lạc. Mãi đến năm 2017, chị lên Đồn Biên phòng Pò Hèn thì mới có dịp lấy lại địa chỉ ở quê. Và đến 39 năm sau khi ba hy sinh, chị mới tìm được về quê của ba ở tỉnh Thái Bình. Từ đó đến nay, mỗi năm 2 lần, chị đều về quê thắp hương và làm giỗ cho ba…” - giọng chị nghẹn lại.

Khi được hỏi về Anh hùng liệt sĩ Lê Đình Phương - người chiến sĩ mà cả một thời thanh xuân mình thầm yêu, trộm nhớ - chị Đinh Thị Minh Hùy không cầm được nước mắt. Chị kể, anh Phương hơn chị 3 tuổi, nhưng lúc đó chị gọi bằng chú. Chị giỏi tiếng Nga, chú ấy giỏi tiếng Anh, nên rỗi lúc nào, chú ấy dạy tiếng Anh cho chị. Dù tuần tra, hôm nào có thể bố trí được, chú cũng cho chị đi theo để kết hợp dạy.

Trong một đêm biểu diễn văn nghệ giao lưu, chú lặng lẽ gài bông sim tím lên tóc chị. Rồi trong một hôm khác, dưới chân đài quan sát, chú ấy đã nói lời yêu, nhưng hồi đó chị chưa biết yêu là gì. Đến khi về trường, chị mới hiểu được hết tình cảm và thầm nhớ người ấy.

Sinh nhật chị năm 1979, chú và ba gửi thư chúc mừng sinh nhật chị. Nhưng vì chị bận ôn thi, chưa kịp trả lời thì 4 ngày sau, chiến tranh xảy ra. Và rồi chị không còn có cơ hội được gặp lại ba, gặp lại người mình yêu và những người đồng đội từng gắn bó với 2 người nơi biên cương ấy nữa…

Cuộc sống mới nơi thung lũng Pò Hèn

Chiến tranh dần lùi xa, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, chính quyền địa phương, thung lũng Pò Hèn đã dần được hồi sinh nhờ những chính sách di dân, đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội.

Ngày nay, đến với Pò Hèn, giao thông đã thuận lợi, đặc biệt là tuyến đường nối Khu kinh tế Hải Hà và Móng Cái đang được gấp rút thi công qua trước mặt Đài tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ Pò Hèn. Trong thung lũng, những ngôi nhà mái ngói, nhà mái bằng kiên cố được xây dựng khang trang. Cuộc sống của người dân nơi đây đã bước sang một trang mới.

Ông Mễ Quang Vinh - người từng có gần 10 năm làm Bí thư kiêm Chủ tịch xã Hải Sơn, TP.Móng Cái - nhớ lại: Hải Sơn thuộc xã vùng sâu vùng xa nhất của TP.Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh. Thế nhưng, giờ đây, nhờ các chính sách đầu tư hợp lý, Hải Sơn đang thay đổi từng ngày, đường xá giao thông được mở mang, trường lớp khang trang, rộng rãi. Xã tập trung xây dựng nông thôn mới, chỉnh trang nhà ở, tạo cảnh quan xanh - sạch - đẹp, với mục đích thu hút khách du lịch đến thăm quan, bước đầu đã đạt được những kết quả khả quan với lượng khách vài nghìn người/năm.

“Với gần 400 hộ và trên 1.500 nhân khẩu thuộc 3 dân tộc anh em cùng sinh sống là Sán Chỉ, Dao và Kinh, hiện Hải Sơn chỉ còn vài hộ nghèo, cận nghèo theo tiêu chí mới. Số hộ khá giả ngày càng tăng, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân ngày càng được cải thiện….” - ông Mễ Quang Vinh nói.

Làng bích họa ở Pò Hèn - một trong những điểm hút khách du lịch ở TP Móng Cái

Còn bà Trần Thị Tay, nhà ở đầu thôn Pò Hèn, kể: "Tôi quê ở TP.Hải Phòng, năm 1987, tôi làm đơn tình nguyện ra vùng biên giới Hải Sơn làm công nhân lâm trường. Những ngày đầu lên đây, cuộc sống vô cùng gian khổ, hiểm nguy rình rập, nhưng chúng tôi vẫn không chùn bước. Cả tuổi thanh xuân gắn bó với vùng đất này nên chúng tôi thực sự vui mừng trước sự đổi thay mạnh mẽ của nơi đây. Đường xá đi lại thuận lợi, con trẻ được học trong những ngôi trường khang trang; đời sống của người dân không còn cảnh đứt bữa, thiếu trước, hụt sau như trước kia nữa, nhà nào cũng được ở nhà kiên cố…".

Thượng tá Tạ Viết Phong - chính trị viên Đồn Biên phòng Pò Hèn - khẳng định: Phát huy truyền thống cha anh, nhiều năm nay, Đảng ủy, chỉ huy đơn vị luôn chăm lo củng cố xây dựng nền biên phòng toàn dân vững chắc. Nhờ vậy, tình hình chủ quyền an ninh biên giới quốc gia luôn được giữ vững, mối quan hệ giữa cư dân 2 bên biên giới luôn hữu hảo.

Trên đường trở về, chúng tôi tiếp tục gặp những chiếc xe chở cựu chiến binh, thanh niên… từ phía trong ngược QL18C, huyện Hải Hà lên thắp hương các Anh hùng liệt sĩ ở Pò Hèn.

Chắc hẳn, trên những chiếc xe này, câu chuyện về những tấm gương anh dũng chiến đấu hy sinh để bảo vệ từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc đang được những cựu chiến binh say sưa ôn lại.

Pò Hèn sẽ mãi vang trong lòng mỗi người dân Việt Nam như một bản hùng ca về tinh thần “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”.

Theo Laodong.com.vn