Nâng cao năng lực cạnh tranh trong chuỗi cung ứng

Trong bối cảnh toàn cầu bước vào giai đoạn chuyển đổi phát triển xanh và bền vững, nhiều ngành, lĩnh vực cũng đang chịu tác động mạnh mẽ từ các chính sách môi trường, quy định kỹ thuật và yêu cầu mới của chuỗi cung ứng quốc tế. Nếu không nhanh chóng thích ứng, doanh nghiệp Việt Nam sẽ khó tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Ngược lại, những đơn vị tiên phong đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ xanh sẽ mở ra lợi thế cạnh tranh mới, khẳng định vị thế thương hiệu Việt trên thị trường quốc tế.

Theo các chuyên gia, chuyển đổi xanh không chỉ là xu hướng phát triển mà đã trở thành một tiêu chuẩn bắt buộc. Liên minh châu Âu (EU) triển khai Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) từ năm 2026, Mỹ áp dụng các quy định khắt khe về phát thải, Nhật Bản và Hàn Quốc yêu cầu chứng chỉ xanh trong các hợp đồng nhập khẩu nguyên vật liệu. Những chính sách này buộc doanh nghiệp sản xuất phải giảm phát thải carbon, minh bạch chuỗi cung ứng và chứng minh quy trình sản xuất thân thiện môi trường.

Ông Nguyễn Chí Sáng – Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp Cơ khí Việt Nam (VAMI) nhấn mạnh: “Chuyển đổi xanh là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp nói chung, doanh nghiệp cơ khí nói riêng tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Nếu không đạt tiêu chuẩn môi trường, doanh nghiệp sẽ bị loại khỏi thị trường, dù sản phẩm có chất lượng hay giá thành cạnh tranh đến đâu”.

Nhận thức rõ thách thức và cơ hội, nhiều doanh nghiệp đã chủ động đầu tư đổi mới công nghệ, xây dựng mô hình sản xuất sạch, tiết kiệm năng lượng. Từ đó, không chỉ giảm chi phí dài hạn, nâng cao hiệu quả sản xuất, mà còn đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về phát triển bền vững.

Đại diện VAMI cho biết, trong hai năm trở lại đây, hàng loạt doanh nghiệp đã tham gia các chương trình tiết kiệm năng lượng, ứng dụng công nghệ tự động hóa, cải tiến dây chuyền nhằm giảm phát thải. Một số doanh nghiệp tiên phong còn hướng đến xây dựng nhà máy “xanh” với chứng chỉ LEED, ISO 14001 hay trung hòa carbon – điều vốn trước đây chỉ phổ biến ở các tập đoàn đa quốc gia.

Đầu tư công nghệ xanh, mở rộng thị trường

Một trong những điển hình của trong quá trình chuyển đổi xanh là Công ty Cổ phần Tôn Đông Á. Với tầm nhìn trở thành thương hiệu tôn thép Việt Nam vươn tầm quốc tế, Tôn Đông Á xác định đổi mới công nghệ và phát triển xanh là trụ cột chiến lược.

Ông Nguyễn Trịnh Vũ – Giám đốc Công ty MTV Tôn Đông Á Bắc Ninh chia sẻ: “Tôn Đông Á không ngừng đầu tư vào công nghệ xanh, tối ưu hóa quy trình sản xuất, tạo ra những sản phẩm chất lượng vượt trội, thân thiện với môi trường. Mỗi bước phát triển của chúng tôi đều gắn chặt với triết lý ‘cùng xây cuộc sống xanh’, chung tay kiến tạo một Việt Nam phát triển bền vững, thịnh vượng và hội nhập sâu rộng với thế giới". 

Thực tế, nhờ áp dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng, hệ thống xử lý nước thải tuần hoàn, lắp đặt điện mặt trời áp mái… Tôn Đông Á không chỉ giảm đáng kể chi phí vận hành mà còn gia tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường. Nhiều dòng sản phẩm tôn thép xanh của doanh nghiệp đã được xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Mỹ, Úc và châu Âu, khẳng định năng lực hội nhập quốc tế.

Song song với đó, doanh nghiệp tích cực tham gia hoạt động xã hội – thiện nguyện, với tổng giá trị đóng góp hơn 54 tỷ đồng cho cộng đồng. Đây không chỉ là trách nhiệm xã hội mà còn khẳng định uy tín và giá trị thương hiệu. Chính nhờ chiến lược phát triển xanh, Tôn Đông Á nhiều lần được công nhận là Thương hiệu Quốc gia, trở thành niềm tự hào của ngành cơ khí Việt.

Bên cạnh Tôn Đông Á, Công ty CP Ống đồng Toàn Phát cũng là ví dụ điển hình về chủ động thích ứng xu hướng chuyển đổi xanh. Doanh nghiệp đầu tư dây chuyền sản xuất hiện đại, sử dụng nguyên liệu tái chế, kết hợp giải pháp kiểm soát khí thải và tiết kiệm năng lượng.

Hiệu quả đã được chứng minh rõ rệt bởi sản phẩm ống đồng Toàn Phát không chỉ đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng quốc tế mà còn mở rộng thị trường xuất khẩu sang hơn 20 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có các thị trường khắt khe như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc. Doanh thu xuất khẩu của doanh nghiệp tăng trưởng ổn định 15–20%/năm, tạo nguồn lực để tiếp tục tái đầu tư công nghệ xanh.

Không dừng lại ở đó, Toàn Phát còn xây dựng lộ trình trung hòa carbon (Net Zero) vào năm 2050, hướng tới phát triển bền vững dài hạn. Việc tiên phong chuyển đổi xanh đã giúp doanh nghiệp được vinh danh trong chương trình Thương hiệu Quốc gia, đồng thời trở thành đối tác tin cậy của nhiều tập đoàn lớn trên thế giới.

Theo Hiệp hội Cơ khí Việt Nam, để quá trình chuyển đổi xanh đạt hiệu quả, bên cạnh nỗ lực của doanh nghiệp, cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Nhà nước và các tổ chức liên quan. Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách như Chiến lược tăng trưởng xanh quốc gia, Đề án phát triển công nghiệp hỗ trợ, các quy định về giảm phát thải khí nhà kính… tạo hành lang pháp lý để doanh nghiệp triển khai.

Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất của doanh nghiệp vẫn là chi phí đầu tư ban đầu cho công nghệ xanh rất cao. Vì vậy, VAMI kiến nghị cần có cơ chế tín dụng ưu đãi, quỹ hỗ trợ đổi mới công nghệ, đồng thời tăng cường kết nối doanh nghiệp cơ khí với các tập đoàn FDI, nhằm học hỏi kinh nghiệm và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng xanh toàn cầu.

Có thể thấy, chuyển đổi xanh đang mở ra cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam tái cấu trúc, đổi mới mô hình sản xuất theo hướng hiện đại và bền vững. Những điển hình như Tôn Đông Á hay Ống đồng Toàn Phát cho thấy, khi chủ động thích ứng, doanh nghiệp không chỉ giảm tác động môi trường, nâng cao hiệu quả kinh tế, mà còn mở rộng thị trường trong và ngoài nước.

Theo moit.gov.vn