Mới đây, gạo ST25 (Sóc Trăng 25) của Việt Nam đạt danh hiệu ngon nhất thế giới trong Hội nghị thương mại gạo thế giới lần thứ 11 tại Mannila (Philippines) khiến người tiêu dùng (NTD) đặc biệt quan tâm.

Tuy nhiên, theo thông tin từ doanh nghiệp (DN) tư nhân Hồ Quang Trí - nơi sản xuất và cung cấp gạo ST25, loại gạo này hiện chỉ được cung cấp cho thị trường Tp.HCM qua 2 đầu mối với số lượng tương đối do nguồn cung hạn chế.

Vấn nạn gạo giả

Do sức hút khá mạnh của gạo ST25 nên NTD đang rất hoang mang và khó phân biệt gạo ST25 thật hay giả, bởi chỉ cần ra chợ truyền thống hoặc tìm mua loại gạo này trên các trang mạng đều thấy rao bán với nhiều loại giá khác nhau.

Hiện, gạo ST25 đang bán ra tại thị trường Tp.HCM ở mức giá 27.000 đồng/kg và gạo ST24 là 26.000 đồng/kg, nhưng nhiều nơi đẩy giá lên tới 35.000-45.000 đồng/kg.

Đáng chú ý, trả lời báo chí mới đây, ông Hồ Quang Cua - “cha đẻ” của giống gạo ST25, cho biết trước khi đạt danh hiệu gạo ngon nhất thế giới, DN tư nhân Hồ Quang Trí chỉ cung ứng khoảng 1 tấn gạo mỗi tháng cho một đầu mối với giá 2.000 đồng/kg.

Hiện, gạo ST25 gần như đã “cháy hàng” và chỉ mới quyết định mở kho lúa ở ấp Hà Bô, xã Tài Văn, huyện Trần Đề (Sóc Trăng) để chà gạo ST25 bán cho bạn bè thân thiết cùng một số đại lý từng bán gạo dòng ST.

Đại diện của một trong 2 cơ sở cung ứng gạo ST25 cho biết mỗi tháng cơ sở này tiêu thụ từ 1-2 tấn tại thị trường Tp.HCM, nhưng sức tiêu thụ gần đây tăng đột biến lên đến 5 tấn. Đến nay, cơ sở chỉ còn khoảng 3 tấn gạo ST25 để cung cấp cho các đại lý trong hệ thống bán lẻ tại Tp.HCM.

Tuy nhiên, tại nhiều cửa hàng trên thị trường Tp.HCM dù không trưng biển gạo ST25 nhưng khi được hỏi về sản phẩm, chủ cửa hàng cho biết có bán. Thay vì đóng thành các bịch nhỏ 5-10kg, gạo được đựng trong bao 50kg không có nhãn mác và tên sản phẩm, cũng như nguồn gốc xuất xứ.

Ngay cả tại Hà Nội - thị trường chưa có cơ sở phân phối chính thức của ST25 cũng có thể dễ dàng tìm mua được loại “Gạo ngon nhất thế giới” này tại các khu chợ.

Khảo sát tại chợ Thành Công (Ba Đình, Hà Nội), khi ngỏ ý muốn mua loại gạo ST25 vừa đoạt giải quốc tế, một chủ cửa hàng đã xác nhận có phân phối với giá 35.000 đồng/kg.

Loại gạo mà người chủ cửa hàng này giới thiệu cũng có mùi thơm, hạt dài nhưng lại đựng trong bao tải 50kg và không có nhãn mác.

Bảo vệ hạt gạo Việt

Trước tình trạng bán tràn lan với số lượng “bao nhiêu cũng có” hiện nay của gạo ST25, ông Hồ Quang Cua cho biết ngay sau khi gạo ST25 “đăng quang”, một số DN đã có những hành vi làm giả thương hiệu, thậm chí “phù phép” dán nhãn ST25 lên bao bì ST24 để đánh lừa NTD.

Chưa kể, nếu như chỉ là đổi ST24 thành ST25 thì NTD vẫn được dùng sản phẩm chất lượng nhưng hiện nay còn xuất hiện tình trạng gạo ST24 “giả mạo” hoặc pha tạp.

Cũng theo ông Cua, nếu như tình trạng này không được ngăn chặn, chắc chắn không lâu nữa, thương hiệu gạo ST25 sẽ bị thế giới nhìn bằng con mắt khác, chiến lược “ăn xổi” của nhiều DN đang giết dần những DN làm ăn uy tín.

Điều đó đòi hỏi sự vào cuộc của các cơ quan chức năng. Thế nhưng, có một thực tế là hiện nay vẫn chưa có tiêu chuẩn nào cho loại gạo ST25, nên rất khó để kết luận là gạo giả hay gạo thật.

Ông Trần Hữu Linh, Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường, cho biết các cơ quan quản lý thị trường khu vực phía Nam đang đi kiểm tra một số cửa hàng để lấy mẫu. Tuy nhiên, bản thân gạo ST25 phải có tiêu chuẩn thì mới kết luận được các mẫu kiểm tra có phải là gạo giả hay không. Ngay cả bao bì nhãn mác cũng phải được đăng ký, nên nếu không thì khó nhận được sự bảo hộ của pháp luật.

Thực tế, câu chuyện hàng giả, hàng nhái đang là một vấn đề nhức nhối hiện nay khi “lòng tham” đang chiến thắng đạo đức kinh doanh của các DN.

Tại các quốc gia phát triển, hành vi làm giả, làm nhái, vi phạm sở hữu trí tuệ sẽ bị xử lý một cách nghiêm khắc nhưng tại Việt Nam mới chỉ dừng lại ở mức xử phạt hành chính khiến nhiều đối tượng nhờn luật.

Việc bảo vệ thương hiệu chủ yếu đến từ DN, nhưng chế tài quá nhẹ cũng góp phần khiến các DN bất lực trước vấn nạn bị làm giả, làm nhái.

Ts. Kinh tế Trần Hữu Hiệp cho rằng DN và tác giả thương hiệu gạo ngon không thể một mình chống chọi trước các kiểu gian thương đang bủa vây, mà rất cần sự hỗ trợ của Nhà nước. Công nghệ ngày nay hoàn toàn có thể cung cấp công cụ kiểm tra, truy xuất nguồn gốc xuất xứ, chất lượng sản phẩm.

Theo Thời Báo Kinh Doanh