Ngày 07/11/1959, Nhà máy điện Lào Cai chính thức đi vào hoạt động, với công suất ban đầu 8 MW. Đây là một trong những công trình điện lực quan trọng bậc nhất của miền Bắc thời kỳ đó, góp phần cung cấp nguồn điện cho sản xuất công nghiệp và đời sống nhân dân địa phương. Trong suốt 20 năm vận hành (1959 – 1979), nhà máy trở thành biểu tượng của tinh thần “tự lực – tự cường” của người thợ điện vùng biên. Đến năm 1979, do ảnh hưởng chiến tranh, nhà máy bị phá hủy và giải thể, nhưng ngọn lửa ngành Điện không bao giờ tắt.

Các thế hệ đầu tiên của Nhà máy điện Lào Cai (ảnh tư liệu)

Ngày 01/01/1992, Công ty Điện lực Lào Cai được thành lập trên cơ sở chia tách từ Sở Điện lực Hoàng Liên Sơn. Khi ấy, toàn đơn vị chỉ có 87 CBCNV với 02 phòng nghiệp vụ, 04 đơn vị sản xuất và 01 chi bộ Đảng. Cơ sở vật chất nghèo nàn, trang thiết bị thiếu thốn, hệ thống điện nhỏ bé, toàn tỉnh chỉ có 02 huyện có điện lưới quốc gia. Vậy nhưng, bằng ý chí và quyết tâm, chỉ sau một năm tái lập tỉnh, thị xã Lào Cai đã lần đầu tiên được đón nhận dòng điện quốc gia. Tháng 10/1997, huyện cuối cùng trong tỉnh có điện; đến tháng 01/2010, xã cuối cùng đó là Dền Thàng (huyện Bát Xát)  đã sáng đèn, khép lại hành trình đưa ánh sáng văn minh về khắp bản làng nơi biên giới.

Lưới điện tỉnh Lào Cai những ngày đầu thành lập

Ngày 01/7/2025, theo chủ trương sắp xếp tổ chức, Công ty Điện lực Lào Cai tiếp nhận sáp nhập từ Công ty Điện lực Yên Bái. Sự kiện này đánh dấu bước ngoặt lớn trong tiến trình tinh gọn bộ máy, tối ưu nguồn lực, nâng cao hiệu quả vận hành theo định hướng hiện đại hóa của Tổng công ty Điện lực miền Bắc (EVNNPC). Sau hợp nhất, Công ty tiếp tục giữ vai trò nòng cốt trong đảm bảo cung ứng điện ổn định, an toàn, bền vững cho cả khu vực Tây Bắc.

Trải qua hơn nửa thế kỷ phát triển, ngành Điện Lào Cai đã từng bước lớn mạnh, vươn lên thành lực lượng nòng cốt trong bảo đảm hạ tầng năng lượng cho địa phương. Đến nay, toàn tỉnh Lào Cai có 3.504 trạm biến áp các loại. Trong đó có 15 trạm biến áp 110kV với tổng công suất 1.338 MVA; 03 trạm biến áp 35/10kV (11.500 kVA); 01 trạm 35/22kV (7.500 kVA); 02 trạm 35/6kV (27.600 kVA); 01 trạm 22/6kV (20.000 kVA); 2.783 trạm 35/0,4kV với tổng công suất 566.284 kVA; 662 trạm 22/0,4kV (276.620 kVA); và 38 trạm 10/0,4kV với tổng công suất hơn 9.680 kVA.

Công ty Điện lực Lào Cai sử dụng công nghệ trong quản lý, vận hành lưới điện

Về lưới điện truyền tải, toàn tỉnh có 1.073,54 km đường dây 110kV, trong đó có 694,71 km thuộc tài sản ngành Điện và 378,83 km do khách hàng đầu tư. Hệ thống đường dây trung – hạ áp do Công ty quản lý gồm: 4.956,91 km đường dây 35kV, 493,93 km đường dây 22kV, 41,19 km đường dây 10kV và 5,66 km đường dây 0,4kV. Với hệ thống hạ tầng như hiện nay, Công ty Điện lực Lào Cai đang quản lý tổng số 483.194 hợp đồng mua bán điện; Tỷ lệ hộ dân được cấp điện lưới quốc gia đạt 98,89%, trong đó khu vực thành phố và thị xã đạt 100%, khu vực nông thôn đạt 98,41%. Dòng điện hôm nay không chỉ thắp sáng từng mái nhà vùng cao mà còn là động lực phát triển kinh tế, là điểm tựa giữ vững quốc phòng, an ninh nơi phên dậu Tổ quốc.

Không chỉ tập trung phát triển hạ tầng, Công ty Điện lực Lào Cai còn tiên phong trong chuyển đổi số, triển khai công tơ điện tử, trạm biến áp không người trực, giám sát lưới điện từ xa, quản lý dữ liệu khách hàng trực tuyến. Những ứng dụng công nghệ ấy đang dần hình thành hệ sinh thái “lưới điện thông minh”, nâng cao chất lượng dịch vụ, hướng đến sự minh bạch, tiện ích và bền vững.

Công ty Điện lực Lào Cai còn là một trong những đơn vị đi đầu trong công tác an sinh xã hội tại địa phương

Song song với nhiệm vụ sản xuất – kinh doanh, Công ty Điện lực Lào Cai còn là một trong những đơn vị đi đầu trong công tác an sinh xã hội tại địa phương. Hàng loạt chương trình “thắp sáng đường quê”, xóa nhà tạm, xây dựng nông thôn mới, hỗ trợ hộ nghèo, tặng học bổng cho học sinh vùng cao, cứu trợ đồng bào bị thiên tai... được triển khai thường xuyên, góp phần lan tỏa tinh thần sẻ chia, nhân ái. Đặc biệt, chương trình hiến máu nhân đạo đã trở thành hoạt động thường niên, thể hiện rõ tinh thần “mỗi giọt máu cho đi – một cuộc đời ở lại” của người thợ điện Lào Cai.

Từ dòng điện nhỏ bé của Nhà máy điện Lào Cai năm 1959, đến hệ thống lưới điện vững mạnh và thông minh hôm nay, đó là hành trình được viết nên bằng trí tuệ, mồ hôi và cả máu xương của bao thế hệ thợ điện. Truyền thống 67 năm ấy chính là nền tảng để Công ty Điện lực Lào Cai bước tiếp với khát vọng đổi mới, sáng tạo, quyết tâm phụng sự Nhân dân, để ánh sáng của niềm tin và tương lai luôn tỏa rạng nơi biên cương Tổ quốc.

Nguyễn Hiền – PC Lào Cai