Từ đầu năm 2017 tới nay, Cục Hải quan thành phố Hà Nội đã kiểm tra và bắt giữ hàng chục lô hàng nhập lậu đều là hàng điện tử, điện lạnh đã qua sử dụng, thuộc danh mục cấm nhập khẩu hoặc các lô hàng nông sản được khai báo về nước để chế biến nhưng khi quá cảnh thì mang ra thị trường bán nhằm mục đích trốn thuế giá trị gia tăng. Các lô hàng này đều được nhập khẩu theo hình thức chuyển cảng, hàng quá cảnh. Điều đáng chú ý, nhiều doanh nghiệp đứng tên các lô hàng lậu nêu trên đều mới được thành lập và không hoạt động tại địa chỉ đăng ký kinh doanh hoặc mượn giấy tờ tùy thân của người khác để thành lập doanh nghiệp.

Cục Hải quan thành phố nhận định, các đối tượng có dấu hiệu thành lập khống doanh nghiệp để thực hiện hành vi phạm pháp và những doanh nghiệp này thường không hoạt động tại địa chỉ đăng ký kinh doanh, hoặc không có bảng hiệu tên công ty, người đại diện pháp luật né tránh, không hợp tác với cơ quan hải quan trong xử lý vi phạm. Các đối tượng thưởng bỏ doanh nghiệp cũ, mượn chứng minh thư của người khác để lập doanh nghiệp mới hoạt động trong thời gian ngắn, luôn thay đổi địa chỉ, mã số thuế công ty… Khi làm thủ tục hải quan, doanh nghiệp khai báo các thông tin hàng hóa không thuộc diện kiểm tra quản lý chuyên ngành, không bị cảnh báo rủi ro hoặc là hàng được miễn thuế giá trị gia tăng… để đăng ký tờ khai nhằm trốn tránh kiểm tra, kiểm soát của các cơ quan chức năng.

Điển hình như theo quy định, các mặt hàng nông lâm thủy sản khi nhập khẩu để chế biến thì sẽ không phải chịu thuế giá trị gia tăng. Nhưng nếu những mặt hàng này được lưu thông, tiêu thụ trên thị trường nội địa thì sẽ phải nộp thuế giá trị gia tăng 5%. Lợi dụng những chính sách ưu đãi và sự thông thoáng trong việc nhập khẩu, một doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội đã nhập khẩu một số lượng lớn những mặt hàng này, nhưng sau đó không đưa vào chế biến mà lại bán trực tiếp ra thị trường và không xuất trình hóa đơn, chứng từ nhằm mục đích trốn tránh hàng chục tỷ đồng tiền thuế. Theo Cục Hải quan thành phố Hà Nội, sau khi điều tra, xác minh, giám đốc doanh nghiệp này là một người thợ cắt tóc, gội đầu và không hiểu biết về pháp luật. Khi hỏi kỹ hơn thì người thợ này khai báo là đã bị mất chứng minh nhân dân từ lâu và chưa có thời gian làm lại, bởi vậy, công ty do người này đứng tên rất có thể là do ai đó đã nhặt được chứng minh nhân dân và đem đi đăng ký thành lập doanh nghiệp ma với mục đích xấu. Do vậy, việc tìm kiếm người đứng sau việc thành lập doanh nghiệp là rất khó khăn.

Theo ông Nguyễn Văn Trường – Cục trưởng Cục Hải quan thành phố Hà Nội cho rằng, để kịp thời ngăn chặn và phòng ngừa các hành vi gian lận thuế trong việc thành lập doanh nghiệp ma, trong thời gian tới, Cục Hải quan thành phố sẽ tiếp tục phối hợp với cơ quan Công an và các cơ quan liên quan để nắm bắt, xử lý kịp thời các trường hợp vi phạm pháp luật về thuế; Phối hợp kiểm tra, xác minh tỉ mỉ, cụ thể, làm rõ thân nhân người đại diện pháp luật và địa chỉ kinh doanh của doanh nghiệp, tránh tình trạng doanh nghiệp sử dụng giấy tờ, thông tin giả để thành lập doanh nghiệp; Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm hành vi gian lận thuế, qua đó góp phần nâng cao tính tuân thủ tự nguyện và tạo được sự đồng thuận trong cộng đồng xã hội và người nộp thuế, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý thuế. Bên cạnh đó, Cục Hải quan sẽ phối hợp với Cục Thuế thành phố, nâng cao ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác phòng ngừa gian lận thuế. Đồng thời, tăng cường mở các lớp tập huấn, nâng cao trình độ cán bộ, công chức tham gia công tác thanh tra, kiểm tra hàng hóa nhập khẩu.

Tuấn Minh