Theo đánh giá của Cục Ðiều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan), tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua đường hàng không từ đầu năm 2017 đến nay diễn biến phức tạp, xuất hiện nhiều hơn các phương thức, thủ đoạn mới tinh vi.

Tại Cảng hàng không quốc tế Nội Bài, các mặt hàng vi phạm bị lực lượng hải quan phát hiện chủ yếu là  các loại hàng cấm, hàng nhỏ gọn, có giá trị cao, dễ cất giấu như: vàng, ngoại tệ, xì gà, điện thoại, rượu...; các sản phẩm động vật hoang dã nằm trong danh mục Công ước quốc tế về buôn bán các loại động, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES) như: sừng tê giác, ngà voi, vảy tê tê... Thủ đoạn phổ biến nhất mà cá nhân, doanh nghiệp thường lợi dụng là nhập hàng nhiều nhưng khai ít để trốn thuế; khai sai chủng loại, áp mã sai, khai sai giá để gian lận thương mại. Có trường hợp trốn thuế tới hơn 80%, ví dụ đối với sản phẩm thịt rau xay đóng hộp, các đối tượng sẽ khai là sản phẩm thịt xay để giảm thuế, trong khi đó thành phần sản phẩm chủ yếu là rau. Việc nhập hàng đã qua sử dụng nhưng khai hàng mới để trốn tránh việc xin giấy phép nhập khẩu của cơ quan chức năng, cũng là thủ đoạn mới được phát hiện gần đây. Ðối với hàng xuất khẩu thì khai khống về trị giá và số lượng, quay vòng hiện vật để hoàn thuế VAT. Các đối tượng còn lợi dụng việc mua theo diện quà biếu để miễn thuế, lợi dụng chính sách chuyển cửa khẩu để buôn lậu. Với đường hành lý nhập khẩu, họ lợi dụng tiêu chuẩn miễn thuế nhờ người nhập cảnh thu gom theo tiêu chuẩn miễn thuế, khi ra ngoài khu vực kiểm soát của hải quan thì tập hợp lại.

Bên cạnh đó, tình hình vận chuyển trái phép chất ma túy tại sân bay quốc tế Nội Bài cũng diễn ra hết sức phức tạp. Với các phương thức, thủ đoạn tinh vi, chủ yếu là giấu ma túy trong thùng hoa quả, đóng gói ma túy thành gói nhỏ hình dạng trái cây, bánh kẹo, để trong đầu video hoặc cán mỏng, dát đều giấu trong hành lý, giấu trong album ảnh, vách thùng carton, giấu trong đồ mỹ phẩm, gói thực phẩm như: bánh xà phòng, kem dưỡng, sữa tắm, mắm tôm, trà sâm, nấm linh chi, kẹo dừa, bánh đậu xanh...Với những chiêu thức này, có thể dễ dàng đối phó với chó nghiệp vụ. Tuy nhiên, mới đây, cơ quan hải quan còn phát hiện thủ đoạn mới là giấu ma túy vào các bao bì may mặc và phủ đều lên các mặt, sau đó đặt vào trong một túi nhựa để che máy soi. Trong đó, đáng lưu ý là các chuyến bay xuất cảnh đi Tokyo, Ðài Loan, Hồng Kông, Trung Quốc, Malaysia, Thái Lan và nhập cảnh Lào, Campuchia, Myanmar, Ấn Độ, Quatar và các nước châu Phi... Ðối với hàng hóa xuất, nhập khẩu từ các nước và vùng lãnh thổ như: Ðông Âu, các nước châu Phi, Anh, Canada, Oxtraylia, Ðài Loan, Trung Quốc và các mặt hàng chuyển cửa khẩu, tạm nhập tái xuất, gửi kho ngoại quan, nhập khẩu qua cũng được giám sát chặt chẽ.

Theo Cục Hải quan Hà Nội, 6 tháng đầu năm 2017, đơn vị đã phát hiện và xử lý 370 vụ vi phạm, tổng số tiền phạt thu nộp ngân sách đạt 7,98 tỷ đồng. Trong số 370 vụ vi phạm, Cục Hải quan Hà Nội phát hiện 10 vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; khởi tố một vụ án hình sự về tội vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới gồm 4 khẩu súng và 91 hộp đạn chì tại Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài. Đồng thời phát hiện 3 vụ vận chuyển trái phép chất ma túy. Trong đó đáng chú ý là vụ phát hiện 20.418 viên ma túy tổng hợp gửi từ Hà Lan về Việt Nam, do Chi cục Hải quan Chuyển phát nhanh phối hợp với PC47 (Công an Hà Nội) phối hợp thực hiện. Cục Hải quan Hà Nội đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự. 

Nhằm nâng cao hiệu quả đấu tranh chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới năm 2017, lực lượng hải quan TP. Hà Nội đã xây dựng và triển khai kế hoạch phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại; Đấu tranh phòng, chống mua bán, vận chuyển trái phép chất ma tuý và buôn lậu tiền chất năm 2017; Tập trung vào các địa bàn trọng điểm như hàng không, chuyển phát nhanh, ICD, đường sắt. Đồng thời tăng cường kiểm tra, kiểm soát hàng thực phẩm kém chất lượng mặt hàng phân bón, xăng, dầu, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản và chất cấm dùng trong chăn nuôi, chế biến thực phẩm và mặt hàng bách hóa có xuất xứ Trung quốc, sản phẩm động, thực vật có nguồn gốc từ Nam Phi, thuốc lá, dược liệu, xe đạp điện… Với những giải pháp và kế hoạch cụ thể, hy vọng rằng tình hình buôn lậu, gian lận thương mại tại Hà Nội trong lĩnh vực hải quan thời gian tới sẽ được đẩy lùi.

Hoa Nguyễn