Tất yếu phải giải bài toán an toàn

Là vùng lõm điện của cả nước, miền Trung – Tây Nguyên ồ ạt làm thủy điện để đón một cơ hội vàng khi Bộ Công Thương Việt Nam đề ra chính sách phát triển thủy điện vừa và nhỏ. Thủy điện được xem như động lực cho xã hội: Nhiều thủy điện được xây dựng và đưa vào vận hành với tốc độ rất nhanh, đã góp phần tích cực hòa vào dòng điện quốc gia.

Quen dần, các nhà đầu tư tính đến hiệu quả kinh tế, áp dụng mọi biện pháp có lợi nhất trong xây dựng, vận hành, các đơn vị tư vấn xem nhẹ các tiêu chuẩn thiết kế, nhà thầu thi công cẩu thả, nhà thầu tư vấn tách ra nhỏ lẻ để hạ giá,… Một thời gian sau, thủy điện gây ra một số vấn đề bất cập về kỹ thuật, không tuân thủ quy luật tự nhiên… và đó là lý do khiến dư luận bức xúc cho rằng, thủy điện đã tàn phá thiên nhiên, là nguyên nhân của mọi nguyên nhân gây ra lũ lụt!

Nhà máy thủy điện Krông H'năng  thuộc sở hữu của Công ty CP Sông Ba cũng là một trong những nhà máy thủy điện khu vực miền Trung - Tây Nguyên, có công suất lắp máy 64 MW với 2 tổ máy, khởi công tháng 5/2005, hoàn thành tháng 6/2010. Nhà máy được xây dựng trên sông Ea Krông H’năng, phụ lưu cấp 1 của sông Ba, tại địa bàn xã Ea Ly, huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên và xã Ea Sô huyện Ea Kar, xã Cư Prao, huyện M’Drăk, tỉnh Đăk Lăk.

Thủy điện Krông H'năng sau thời gian đầu đưa vào vận hành với những bước đi mò mẫm, đối phó với những thách thức về thiên nhiên và tác động xã hội đã từng bước trưởng thành và chứng minh được một cách thuyết phục, khách quan rằng: Thủy điện vừa và nhỏ vẫn đảm bảo an toàn, đem lại hiệu quả, lợi ích cho nhân dân vùng hạ du, thượng du gắn với lợi ích của doanh nghiệp khi tạo ra phương thức kỹ thuật vận hành, quản lý hồ chứa một cách khoa học tiên tiến. Bài toán hài hoà thủy điện vừa và nhỏ từ thủy điện Krông H'năng được giải như thế nào?

Chiếc chìa khóa vạn năng đã được tìm thấy 

Bản chất vấn đề an toàn, hài hoà trong vận hành thủy điện là giải pháp vận hành điều tiết lũ tự động theo thời gian thực được ứng dụng tại hồ thủy điện Krông H’năng. Để làm được điều đó, Nhà máy đã nghiên cứu ứng dụng công nghệ và lắp đặt các thiết bị:

Thiết bị đo mưa tự động

-  Thiết bị đo mưa toàn lưu vực với mật độ 50÷80 km²/trạm, tự động gửi tin nhắn khi xuất hiện mưa, tự động cảnh báo khi mưa có khả năng gây lũ, dự báo được lưu lượng sẽ về hồ để chủ động vận hành điều tiết hồ. Hồ thủy điện Krông H’năng có diện tích lưu vực là 1.116 km2 đã lắp đặt 15 trạm đo mưa trên toàn bộ lưu vực nên kiểm soát tốt mưa, dự báo lưu lượng về hồ.

Thiết bị đo mực nước tự động

- Lắp đặt thiết bị đo mực nước hồ cấp chính xác milimet để kiểm chứng, xác định chính xác lưu lượng nước đã về hồ để điều tiết xả lũ kịp thời.

- Sáng tạo ra phương pháp luận xả lũ hợp lý: Xác định được điểm xả lũ hợp lý tại thời điểm hồ còn một nửa dung tích trống thì bắt đầu xả tăng dần, đồng thời tiếp tục tích một phần vào phần dung tích còn lại của hồ để đảm bảo cắt được đỉnh lũ cho hạ du và nước sẽ đầy hồ ở cuối đợt lũ.

Để nâng cấp hơn trong công tác vận hành lũ, Công ty Cổ phần Sông Ba đã nghiên cứu xây dựng công cụ phần mềm vận hành tự động theo thời gian thực. Số liệu thu thập từ các thiết bị nêu trên được tích hợp vào phần mềm tính toán phục vụ vận hành, nhằm xả lũ một cách nhẹ nhàng, giảm căng thẳng cho nhân viên. Bộ công cụ này ứng dụng vận hành rất ổn định, hiệu quả cho Nhà máy Thủy điện Krông H’năng trong thời gian qua và đã thực hiện tư vấn cho các đơn vị khác, bao gồm cả cung cấp lắp đặt các thiết bị đo mưa tự động, đo mực nước hồ chính xác milimet do SBA tự nghiên cứu chế tạo.

Trong mùa khô, Thủy điện Krông H'năng luôn chủ động trong giữ mực nước hồ cao, nhằm tạo ra mực nước ngầm lớn cho vùng thượng lưu, giúp cho đồng bào quanh hồ có nước sinh hoạt khi hạn hán. Từ đó luôn tạo được sự an toàn, an tâm cho cán bộ, nhân dân địa phương.

Công ty Cổ phần Sông Ba luôn sẵn sàng chia sẻ kết quả nghiên cứu này để được ứng dụng rộng rãi trong công tác quản lý thủy điện trong thời gian đến, góp phần lan tỏa, mang lại sự bình yên cho cộng đồng và lợi ích chung cho xã hội, doanh nghiệp.

         Thuận  Phong