Chơi hoa -  thú vui tao nhã, nghệ thuật

Tùy theo thổ nhưỡng, khí hậu của từng vùng miền mà mỗi nơi có những loại hoa đặc trưng riêng. Người chơi hoa ở mỗi vùng miền sẽ có gu chơi hoa khác nhau. Nếu như miền Bắc, Đào là hoa chủ đạo, thì ở miền Nam, ngày tết trong nhà không thể thiếu bóng dáng hoa Mai. Nhìn những bông Mai đơn giản là vậy, nhưng chơi Mai đúng kiểu thì không dễ chút nào. Những người chơi Mai, họ thích chọn những cây có cành, có hình dáng uốn lượn cong queo. Tuy nhiên, theo sách, một cành Mai đẹp là có đủ cả nhánh ngang, nhánh đứng (cành văn lẫn võ) tượng trưng cho sự phối hợp giữa cương và nhu; cành ngắn lẫn cành dài (cành quân lẫn cành thần), biểu hiện cho lễ nghi; cành phụ lẫn cành tử (cành lớn, cành nhỏ) thể hiện cho tình cha con.

Ông bà ta ngày xưa quan niệm, bình Mai ngày tết biểu hiện cho điều may mắn của gia đình. Vậy khi mua hoa Mai cần chọn những cành có nụ lớn vừa phải, ước tính đến ngày mùng một, mùng hai tết hoa sẽ nở bung đầy cây, là tuyệt đẹp. Nếu mua vào ngày còn khá xa mới đến tết mà chọn những cành Mai nụ đã căng mọng, dài, to đã có dấu hiệu tách lớp vỏ lụa màu xanh bọc nụ, màu vàng của cánh hoa đã hé ra thì khó đợi được hoa nở đúng ngày mùng một.

Nhu cầu trưng Mai ngày tết là không thể bỏ, nên từ trước tới nay, hoa Mai luôn là mặt hàng thu hút được người trồng hoa kiểng đầu tư. Và dịch vụ trồng Mai vàng bán ngày tết chỉ thật sự thịnh khoảng chục năm gần đây, cứ mỗi dịp tết về, nhà nào có vài cây Mai, ngoài để dành cho gia đình trưng, còn lại cắt xuống đi biếu cha mẹ, họ hàng, bạn bè thân thiết làm món quà đầu xuân, xem như góp tay mang sắc xuân và niềm vui lại cho mọi người rồi. Đặc biệt, chỉ nhà nào trồng nhiều thì mới cắt nhánh ra chợ bán. Cái kiểu đi bán Mai khi ấy cũng khác xa với thời bây giờ, không có chợ hoa như ngày nay. Mọi người chỉ cần cắt cành và ôm hoa ra chợ, chọn một chỗ thoáng đáng, vì không thể chen lấn chốn chợ tết sẽ vướng víu làm gẫy nụ, hoặc cứ vác trên vai, hay cột cứng ở yên xe đẩy đi lòng vòng, ai thích thì ngã giá bán mua. Khi mua cành Mai về nhà (trước khi cắm vào bình nước), mọi người thường hơ nóng phần gốc cành để Mai được tươi lâu, có người còn bỏ vào bình một viên thuốc Aspirin. Nếu gần tới ngày tết nhưng nụ hoa vẫn còn quá nhỏ, có người còn cẩn thận pha ít nước ấm đổ vào để thúc nụ hoa nhanh lớn.

Ngày trước, giống Mai cũng không phong phú về chủng loại như Mai tết ngày nay, chỉ độc nhất mai 5 cánh. Sau này kỹ thuật ghép cây, lai tạo giống phát triển, Mai vàng được lai tạo thành nhiều giống khác nhau và được phân biệt dựa trên số lượng cánh của mỗi bông. Để có được một cành mai đủ đẹp về vóc dáng, nhiều cành, độ cao, tròn của thân nhánh... phải mất vài năm chăm sóc cành mai này. Việc chăm mai rất kỳ công, ngoài vun gốc, bón phân còn phải canh tuốt lá mai đúng ngày để cây nuôi nụ phát triển sao cho nở kịp ngày đầu năm mới. Vì không có dịch vụ cung cấp hoa tết như ngày nay, đặc biệt là ở khu vực nông thôn, nên nhà nào cũng cố kiếm một vài cây mai trồng ở trước sân nhà. Cứ mỗi độ xuân về, nhà nào có cây mai đẹp sẽ trở thành tâm điểm thu hút ánh nhìn của khách qua đường, cùng lời suýt xoa thán phục. Mai là loại dễ nhân giống, dễ trồng, chỉ cần sau một đợt trổ hoa những bông cái đậu hạt giống, lúc hạt già có màu đen bóng rơi xuống đất là nẩy mầm cây con.

Nhu cầu không thể thiếu

Xưa kia, rừng còn nhiều, thiên nhiên còn ưu đãi cho con người những cánh rừng mai vàng bạt ngàn. Thanh niên các tỉnh miền Đông Nam Bộ, Nam Trung Bộ mỗi độ tết về lại rủ nhau vào rừng đốn mai về trưng tết. Nay thì rừng cạn, nguồn mai trưng tết dường như phụ thuộc vào những người chuyên trồng hoa kiểng.

Những ngày đầu năm mới, không khí xuân hiện rõ với sự hiện diện của hoa lá khắp nhà. Dù ở thành thị hay nông thôn, tết đến các gia đình đua nhau tìm kiếm thôi thì đủ loại hoa để trang hoàng nhà cửa. Nhà khá giả thì sắm một chậu mai to đặt trong phòng khách, rồi đến những bình hoa trang trí trên bàn thờ gia tiên. Nhà bình dân thì tìm đến các loại hoa dân dã, nhưng đẹp không kém phần như: hoa Cúc các loại, Mào Gà, Vạn Thọ, Đồng Tiền, Hướng Dương, hoa Hồng, Sống Đời... Ngày nay, nhà vườn hướng đến khai thác mọi đối tượng khách hàng, cho nên các loại Mai, Quất được người trồng phân ra nhiều kích cỡ khác nhau, phù hợp với túi tiền của từng đối tượng.

Đáp ứng nhu cầu hoa tết, một số nhà vườn mở thêm dịch vụ cho thuê, chăm sóc hoa tết với các loại cây có giá trị và có thể khai thác hoa lâu năm như Mai, Quất. Người mua cứ đặt hàng, nhà vườn sẽ vận chuyển hoa đến tận nhà trước tết và sau mấy ngày tết quay lại trở hoa về vườn chăm sóc. Với dịch vụ này đáp ứng tốt nhu cầu chăm sóc cây, vì không phải ai cũng biết cách chăm cây tốt và để cây trổ hoa đúng dịp. Khi kinh tế khấm khá, dường như con người muốn quay lại gần gũi thiên nhiên hơn./.

Anh Thư