Hiểm họa từ khẩu trang kém chất lượng

Chỉ cần đánh cụm từ khóa “khẩu trang hoạt tính giá rẻ” lên Google, người ta nhận được tới 35,6 triệu kết quả chỉ trong 0,41 giây. Khẩu trang y tế, khẩu trang hoạt tính được bán phổ biến trên mạng, xuất hiện cả trên những website thương mại điện tử lớn như: Lazada, Sendo, Shopee hay Tiki. Ngoài ra, trong các hiệu thuốc và trên những vỉa hè hàng rong ở Hà Nội cùng một số thành phố lớn, khẩu trang loại này cũng được bày bán la liệt.

Đây hầu hết là loại khẩu trang dùng một lần, rất tiện lợi, không tốn công giặt giũ và đặc biệt là giá rất rẻ, rẻ đến không ngờ. Giá thành có thể dao động tùy nơi nhưng hầu hết người mua có thể dễ dàng sở hữu một hộp 50 chiếc khẩu trang chỉ với giá từ 20.000 – 30.000 đồng. Ví dụ, ở trang mua bán Shopee, người ta có thể đặt mua một hộp 50 chiếc khẩu trang y tế than hoạt tính 4 lớp với giá 28.000 đồng (miễn phí vận chuyển).

Ngày càng có nhiều người tiêu dùng tìm đến khẩu trang y tế như là một biện pháp tự bảo vệ mình khỏi ô nhiễm khói bụi nghiêm trọng ở các thành phố lớn như Hà Nội. Thế nhưng chất lượng thực sự của loại khẩu trang này ra sao vẫn là câu hỏi không mấy người có thể trả lời ngọn ngành.

Nhìn từ bên ngoài, nhiều hộp khẩu trang y tế giá rẻ in trên vỏ rất ít thông tin, không ghi rõ tên nhà sản xuất, nguồn gốc xuất xứ. Khẩu trang rất mỏng manh, được chế tạo sơ sài, dễ rách. Đặc biệt, khi ngâm vào nước để kiểm tra, khẩu trang loại này bị ngấm nước và ướt ngay.

Theo tìm hiểu riêng của phóng viên Tạp chí Công nghiệp & Tiêu dùng, nhiều loại khẩu trang có giá “siêu rẻ” từ 15.000 – 25.000 đồng đang được bày bán la liệt khắp Hà Nội hầu như là hàng sản xuất tại Trung Quốc, không được giám sát, kiểm định chất lượng. Các đầu mối nhập hàng về bán cũng không có thông tin về nguồn gốc, xuất xứ, chỉ số kỹ thuật mà chỉ đơn giản là nhập sỉ bán lẻ. Ngoài ra, rất nhiều khẩu trang giá rẻ bán nhan nhản trên thị trường dù có ghi nhãn mác nước ngoài nhưng thực tế là hàng gia công từ các xưởng sản xuất trong nước, rất khó đoán định chất lượng.

Tiền nào của nấy, khẩu trang giá rẻ thì chất lượng cũng… rẻ, có thể gây ra những tác hại khôn lường với người tiêu dùng. Chị Bích Ngọc, dược sĩ tại một nhà thuốc ở Cầu Giấy cho hay: “Khẩu trang giá rẻ bán ở vỉa hè, trên mạng được may từ chất liệu trôi nổi, chưa qua xử lý vô trùng, có thể chứa vi khuẩn. Người dùng có thể xuất hiện hiện tượng bị nổi mẩn đỏ trên da”.

Anh Hợp (34 tuổi, nhân viên một công ty IT ở Hà Nội) phải đi làm cách nhà hơn 20km, thường phải sử dụng khẩu trang hơn 2 tiếng mỗi ngày. Gần đây, anh được mách đến mua khẩu trang Nhật “xịn” ở một cửa hàng trên đường Láng. Anh được chủ cửa hàng quảng cáo rằng đây là loại khẩu trang 3 lớp, lọc được tới hơn 90% bụi, bẩn và các chất độc hại. Tin lời, anh mang về dùng thử. Trao đổi với phóng viên, anh cho biết: “Mình mua về dùng thử vì tin rằng hàng Nhật thì chắc chắn là đảm bảo an toàn. Tuy nhiên, sau khoảng 1 tháng dùng thử mình thấy sản phẩm không như lời quảng cáo. Khi bóc lớp vỏ của chiếc khẩu trang ra, mình thực sự sốc khi bên trong chỉ là một lớp giấy vệ sinh rất mỏng”.

Chất lượng chưa thể kiểm định

Hầu hết cơ sở kinh doanh khẩu trang y tế giá rẻ đều đảm bảo rằng lớp than hoạt tính bên trong có thể phòng chống bụi. Nhưng trên thực tế, theo tìm hiểu của phóng viên, trong điều kiện không khí Hà Nội hiện nay, những chiếc khẩu trang này gần như không có mấy tác dụng. Đặc biệt, trong các tháng đầu năm, bụi mịn và bụi siêu mịn ở Hà Nội đang ở mức cảnh báo nguy hiểm. Khẩu trang giá rẻ hoàn toàn có thể bị bụi mịn xuyên thấu. BSCKII Nguyễn Ngọc Hồng (Trưởng Khoa Bệnh Phổi nghề nghiệp, Bệnh viện Phổi Trung ương) cho biết, ngay cả khẩu trang có giá trị từ vài trăm đến cả triệu đồng cũng hầu như không có hiệu quả trong việc ngăn bụi mịn.

Cách phân biệt khẩu trang y tế kém chất lượng đơn giản nhất là xé rách lớp giữa khẩu trang

Về mặt gia công, lớp than hoạt tính trên khẩu trang không hề có tác dụng kéo dài đến một năm như các quảng cáo từ người bán. Trên thực tế, theo tìm hiểu riêng của chúng tôi, lớp lót than hoạt tính có thể không còn nhiều tác dụng chỉ sau một vài ngày sử dụng. Nhiều loại khẩu trang than hoạt tính còn có mùi hôi, khiến người sử dụng bị kích ứng, hắt xì. Đây được cho là do cơ sở sản xuất đã sử dụng keo để phun cố định các hạt than hoạt tính lại. Và rồi chính những hạt keo một khi bao quanh than hoạt tính sẽ làm lớp than mất đi tác dụng.

Tuy vậy, nhìn bề ngoài, khẩu trang y tế nhập khẩu hay sản xuất, gia công trong nước đều rất giống nhau. Bằng mắt thường, khách hàng hầu như rất khó phân biệt. Tuy nhiên, theo khuyến cáo của các chuyên gia, người tiêu dùng hoàn toàn có thể dùng những biện pháp đơn giản để thử độ bền của sản phẩm.

Cách đơn giản nhất chính là rạch lớp ngoài cùng của khẩu trang, sau đó cầm lớp vải ở giữa khẩu trang kéo thật mạnh. Nếu là khẩu trang tốt lớp giữa này sẽ khá dai, không bị rách. Khẩu trang nhái, kém chất lượng thì lớp giữa bị rách ngay vì nó không phải làm từ vải kháng khuẩn hoặc giấy kháng khuẩn mà chỉ là giấy vệ sinh bình thường, không có tác dụng diệt khuẩn. Ngoài ra, người sử dụng có thể ngâm khẩu trang vào trong nước. Khẩu trang đạt chuẩn sẽ không bị ngấm nước, lớp giấy bên trong cũng sẽ không bị rã.

Lê Phương