Nhiều năm qua, nông nghiệp tiếp tục khẳng định vị thế là trụ đỡ của kinh tế tỉnh Tây Ninh. Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường ngày càng khắt khe, mô hình sản xuất nhỏ lẻ, manh mún đã bộc lộ nhiều hạn chế.
Chuỗi liên kết giá trị 4.0
Đứng trước thực trạng đó, đồng thời hưởng ứng tinh thần của Nghị quyết 57 về thúc đẩy ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số, nhiều HTX nông nghiệp trên địa bàn tỉnh đã và đang thay đổi về phương thức tổ chức. Từ chỗ chỉ thực hiện các dịch vụ cơ bản như chăm sóc và thu hoạch, các HTX hiện nay đã chủ động đổi mới, chuyển mạnh sang mô hình sản xuất, kinh doanh theo chuỗi giá trị liên kết.
Điểm nhấn trong sự chuyển dịch này chính là việc số hóa quy trình và ứng dụng kỹ thuật tiến tiến vào sản xuất. Thay vì sản xuất dựa trên kinh nghiệm, các HTX đã tăng cường các dịch vụ cung ứng giống vật nuôi, cây trồng chất lượng cao, vật tư nông nghiệp thông minh và đặc biệt là dịch vụ tiêu thụ sản phẩm gắn với chế biến sâu.
Sự thay đổi này giúp hình thành các vùng sản xuất quy mô lớn, bảo đảm chất lượng đồng nhất, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của những thị trường khó tính trên thế giới.
Minh chứng điển hình cho hiệu quả của tư duy liên kết là HTX Cây ăn trái Bàu Đồn (xã Truông Mít). Đơn vị này đã xây dựng thành công chuỗi liên kết từ khâu hướng dẫn kỹ thuật trồng sầu riêng đến thu mua và xây dựng thương hiệu.
Với việc ứng dụng nghiêm ngặt quy trình VietGAP và thực hiện truy xuất nguồn gốc, sản phẩm sầu riêng Bàu Đồn đã đạt chứng nhận OCOP 4 sao.
Trong vụ thu hoạch gần đây, khi nhiều vùng trồng sầu riêng trong nước lao đao, sản phẩm của HTX vẫn đứng vững và xuất khẩu chính ngạch nhờ tuân thủ chặt chẽ thời gian cách ly thuốc bảo vệ thực vật và mã số vùng trồng. Điều này khẳng định rằng KH-CN chính là "giấy thông hành" quyền lực nhất để nông sản Tây Ninh vượt rào cản kỹ thuật quốc tế.
Nâng giá trị, mở thị trường
Số liệu thống kê đến năm 2025 cho thấy những con số ấn tượng về sức bật của nông nghiệp Tây Ninh. Sản lượng lúa ước đạt trên 4 triệu tấn (tăng 14% so với năm 2020), trong đó 70% là lúa chất lượng cao. Sản lượng mì đạt trên 2 triệu tấn, cao su đạt 189.000 tấn. Những kết quả này không phải đến từ việc mở rộng diện tích thuần túy mà là hệ quả trực tiếp của việc đưa KH-CN vào đồng ruộng.
Tại HTX Thương mại Dịch vụ Nông nghiệp Phúc Lợi, mô hình trồng dưa lưới ứng dụng công nghệ nhà màng và tưới nhỏ giọt trên diện tích hơn 3ha đã mang lại hiệu quả kinh tế vượt trội. Với năng suất ổn định, HTX đã ký kết hợp đồng tiêu thụ bền vững với Saigon Co.op, cung ứng khoảng 300 tấn trái mỗi năm. Giá trị thu nhập trên mỗi 1.000m² tại HTX hiện đạt hơn 100 triệu đồng. Sự ổn định về đầu ra và giá cả giúp các thành viên HTX yên tâm đầu tư công nghệ mới.
Đại diện Saigon Co.op nhận định rằng việc liên kết với các HTX tại Tây Ninh là mục tiêu chiến lược. Hiện nay, đơn vị này đang phối hợp với các sở, ngành của tỉnh để quy hoạch vùng nguyên liệu đạt chuẩn quốc tế. Mục tiêu không chỉ là tiêu thụ nội địa mà còn nâng cấp chất lượng nông sản Tây Ninh để đưa vào hệ thống xuất khẩu toàn cầu của Saigon Co.op.
Hiện tại, hơn 70% HTX nông nghiệp tại Tây Ninh đang hoạt động hiệu quả. Các mô hình HTX không còn đơn thuần là tập hợp các hộ nông dân, mà đã thu hút sự tham gia của các doanh nghiệp. Sự giao thoa này mang lại các giải pháp quản trị số, giúp giảm chi phí đầu vào và tăng năng suất lao động. Chuyển đổi số trong quản lý điều hành đã giúp ban lãnh đạo HTX nắm bắt nhanh nhạy biến động thị trường, từ đó điều chỉnh kế hoạch sản xuất linh hoạt.
Không ngừng bứt phá
Nhìn về tương lai, tỉnh Tây Ninh xác định ứng dụng KH-CN vào sản xuất là con đường tất yếu trong thời kỳ hội nhập. Giai đoạn 2025-2030, ngành nông nghiệp tỉnh tiếp tục kế thừa và phát huy các kết quả của nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Để thực hiện được điều này, Liên minh HTX tỉnh đặt mục tiêu 60% HTX hoạt động hiệu quả, trong đó khu vực nông nghiệp có ít nhất 65% HTX tham gia liên kết chuỗi giá trị và 25% HTX ứng dụng công nghệ cao toàn diện.
Ngay trong năm 2026 với trọng tâm là đẩy mạnh chuyển đổi số, Liên minh HTX tỉnh và các ngành chức năng sẽ không chỉ hỗ trợ máy móc mà còn tập trung vào các chương trình đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng quản trị số cho cán bộ quản lý HTX và thành viên.
Bên cạnh đó, nguồn vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX tỉnh sẽ tiếp tục được khơi thông, ưu tiên các dự án đầu tư nhà máy chế biến, kho lạnh và hệ thống tưới tự động. Công tác xúc tiến thương mại cũng được đẩy mạnh thông qua việc tổ chức các hội nghị, hội thảo chuyên sâu và xây dựng các kênh truyền thông chuyên mục về kinh tế tập thể để lan tỏa những cách làm hay.
Sự kết hợp giữa chính sách hỗ trợ của Nhà nước, sự chủ động của HTX và tiềm năng KH-CN đang tạo nên một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo nông thôn tại Tây Ninh. Khi các HTX thực sự trở thành hạt nhân của công nghệ số, nông nghiệp Tây Ninh sẽ không chỉ dừng lại ở vai trò "trụ đỡ" kinh tế mà còn là động lực chính đưa địa phương này trở thành trung tâm sản xuất nông sản chất lượng cao của khu vực phía Nam.
Theo vnbusiness.vn
