Báo cáo tại Hội nghị nhấn mạnh, từ đầu năm 2025 đến nay, cả nước tập trung triển khai cuộc cải cách mạng về sắp xếp tổ chức bộ máy ở tất cả các cấp từ trung ương đến địa phương, gắn với phân cấp, phân quyền, phân định rõ thẩm quyền cho từng cơ quan chức năng. Riêng với các tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc và miền Trung, thời gian qua còn phải chống chịu liên tiếp nhiều cơn bão lớn, gây thiệt hại đáng kể cả về người và tài sản. Tuy nhiên, tăng trưởng công nghiệp, thương mại (CN-TM) của các địa phương khu vực phía Bắc trong 9 tháng năm 2025 khả quan.
Về CN, nhiều tỉnh, thành có chỉ số sản xuất CN tăng tốt, như: Hải Phòng, Phú Thọ, Hưng Yên, Ninh Bình, Lai Châu, Quảng Ninh, Bắc Ninh đều ở mức tăng trên 10%; nhóm Hà Nội, Thái Nguyên, Lào Cai, Điện Biên, Tuyên Quang, Lạng Sơn duy trì mức tăng 6 - 9%. Những con số này đã phản ánh rõ nét lợi thế về chế biến chế tạo, năng lượng, vật liệu xây dựng và chế biến nông - lâm - thủy sản của vùng.
Thương mại (TM) nội địa cũng khởi sắc khi tổng mức bán lẻ và doanh thu dịch vụ đạt 1.947 nghìn tỷ đồng, tăng 13,5% so cùng kỳ. Trong đó, một số địa phương đạt mức cao như: Hải Phòng đạt 277,08 nghìn tỷ (tăng 15,3%), Ninh Bình 198,59 nghìn tỷ (tăng 18,8%), Lạng Sơn tăng mạnh 20,6%…
Việc triển khai các chương trình hợp tác liên kết phát triển Công Thương trong khu vực đã đạt nhiều kết quả thiết thực. Nhiều hoạt động xúc tiến TM, hội chợ, triển lãm, tuần hàng, hội nghị kết nối cung - cầu được tổ chức, góp phần quảng bá sản phẩm đặc trưng, OCOP, nông sản chủ lực của từng địa phương...
Công tác phối hợp trong quản lý nhà nước về CN-TM, năng lượng và quản lý thị trường được tăng cường, tạo sự gắn kết giữa các tỉnh, thành phố trong giải quyết các vấn đề chung.
Một số địa phương đã phát huy vai trò động lực, hình thành các trung tâm logistics, TM điện tử, kết nối hạ tầng CN, từ đó tạo hiệu ứng lan tỏa trong toàn vùng. Kim ngạch xuất khẩu của cả vùng đạt 199.884 triệu USD (tăng 21,6%), nhập khẩu 198.813 triệu USD (tăng 27,3%). Kết quả này đã góp phần thúc đẩy kinh tế nước ta có nhiều chuyển biến tích cực, đặc biệt trong quý III GDP ước đạt 8,23%, mức cao nhất kể từ năm 2011 đến nay…
Bên cạnh những kết quả đạt được, ngành Công Thương khu vực phía Bắc vẫn còn một số hạn chế dẫn đến kết quả chưa tương xứng với tiềm năng và kỳ vọng. Cụ thể, công nghiệp hỗ trợ và CN vật liệu phát triển chưa tương xứng với tiềm năng lợi thế của các địa phương; hạ tầng CN nhiều nơi chưa đồng bộ, giải phóng mặt bằng nhiều dự án còn khó khăn. Phần lớn DN quy mô nhỏ, hạn chế về vốn, công nghệ, thương hiệu, tiêu chuẩn kỹ thuật; chưa tận dụng tốt các FTA để mở rộng xuất khẩu. TM điện tử phát triển nhanh nhưng thiếu hệ sinh thái logistics, nhân lực chất lượng cao…
Để hoàn thành thắng lợi mục tiêu tăng trưởng kinh tế cả nước từ 8,3 - 8,5% năm 2025 và tăng trưởng 2 con số trong những năm tới, các địa phương, cơ quan, DN ngành Công Thương phải tập trung triển khai thực hiện có hiệu quả một số nội dung trọng tâm.
Trước hết, cần tập trung tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ phục hồi sản xuất của DN và ổn định đời sống người dân sau ảnh hưởng của bão lụt. Đồng thời, tiếp tục bám sát và tổ chức thực hiện hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng, Chính phủ về phát triển KT-XH và các Nghị quyết của Bộ Chính trị mới ban hành nhằm khơi thông, làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống (đầu tư, tiêu dùng, xuất khẩu) và thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới (chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức...) để có được tốc độ phát triển cao và bền vững ngay trong những tháng còn lại của năm 2025, tạo nền tảng cho những năm tiếp theo.
Bên cạnh đó, tập trung rà soát, tháo gỡ thực chất, hiệu quả những vướng mắc của các dự án CN-TM, năng lượng trên địa bàn, nhất là các dự án lớn, có tính lan tỏa cao để giải phóng nguồn lực cho phát triển KT-XH của địa phương. Đẩy nhanh tiến độ lựa chọn các nhà đầu tư đủ năng lực để triển khai thực hiện các dự án mới trong các Quy hoạch Ngành quốc gia trong lĩnh vực năng lượng, khoáng sản để chủ động nguồn nguyên liệu phục vụ sản xuất CN, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương và của vùng…
Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, để thực hiện hiệu quả mô hình chính quyền địa phương hai cấp và phân cấp, phân quyền, các địa phương cần phối hợp với các cơ quan thuộc Bộ, quan tâm chỉ đạo thực hiện có hiệu quả việc bố trí, sắp xếp nhân sự tại các cơ quan chuyên môn phù hợp và đáp ứng nhiệm vụ; trong đó ưu tiên bố trí ít nhất một biên chế chuyên trách lĩnh vực Công Thương ở cấp xã, có kế hoạch tuyển dụng, đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ công chức, viên chức (đặc biệt là ở cấp xã) để có đủ năng lực thực thi công vụ, nhất là các nhiệm vụ mới được phân cấp, phân quyền, đảm bảo khung vị trí việc làm của lĩnh vực Công Thương địa phương hai cấp...
Đặc biệt, các đơn vị chức năng thuộc Bộ, các địa phương cần chủ động rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch cấp tỉnh theo không gian lãnh thổ mới và phù hợp Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các địa phương, bảo đảm liên thông với các quy hoạch vùng, quy hoạch ngành quốc gia, tạo cơ sở pháp lý để triển khai các dự án trên địa bàn, tạo các xung lực mới, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của địa phương và của vùng, của cả nước nói chung. Trong đó, đẩy mạnh thu hút đầu tư và tạo thuận lợi đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án đã có trong các Quy hoạch ngành quốc gia. Chú trọng phát triển các ngành CN theo hướng hiện đại, công nghệ cao và bền vững nhằm nâng cao giá trị gia tăng và năng lực cạnh tranh của sản phẩm. Mỗi địa phương cần phát huy lợi thế để phát triển các lĩnh vực CN có tiềm năng, gắn với xây dựng các cụm công nghiệp và khu công nghiệp chuyên biệt. Đồng thời, thúc đẩy TM nội địa, mở rộng thị trường xuất khẩu, đảm bảo cân đối cung cầu phục vụ sản xuất và tiêu dùng, chú trọng phát triển hạ tầng TM (gồm cả TM truyền thống và TM điện tử, nhất là TM điện tử xuyên biên giới), hạ tầng TM tại vùng sâu, vùng xa, miền núi cần được đẩy mạnh quan tâm; kết hợp giữa TM với du lịch, đẩy mạnh xúc tiến TM.
Năm 2026, cần ưu tiên phát triển năng lượng (NL) tái tạo, đảm bảo an ninh NL. Tập trung triển khai các dự án đã được đưa vào Quy hoạch điện lực quốc gia và phối hợp triển khai hiệu quả các hạ tầng truyển tải liên miền. Chú trọng ưu tiên phát triển các nguồn NL sạch như điện gió, điện mặt trời, thủy điện nhỏ phù hợp với tiềm năng của từng địa phương, góp phần thực hiện chuyển dịch NL hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Đinh Nguyễn