Bún là một loại thực phẩm được nhiều người yêu thích, được làm từ gạo, tuy nhiên, loại thực phẩm này khi sản xuất ra cần sử dụng trong thời gian nhất định và phải được bảo quản nơi khô ráo, mát mẻ, nếu không bảo quản tốt bún rất nhanh bị chua, hỏng. Cũng chính vì vậy, các cơ sở sản xuất bún, phở đã sử dụng các loại hóa chất nhằm làm cho sợi bún dai, sáng hơn, bắt mắt và bảo quản được lâu hơn. Hiện nay, các cơ quan chuyên môn phát hiện bún bán trên thị trường có chứa các thành phần chất bảo quản, chất cấm sử dụng trong thực phẩm như: Tinopal (huỳnh quang), funfit và hàn the… 

Theo tìm hiểu thì hai chất cấm được sử dụng phổ biến là Tinopal (huỳnh quang) và hàn the. Huỳnh quang là chất được dùng trong công nghiệp sơn, sản xuất vải, giấy để tạo ra màu óng ánh, đẹp. Chính vì thế, vì lợi nhuận nhiều cơ sở đã dùng loại hóa chất dùng trong công nghiệp để sản xuất bún, làm bún trắng sáng, trông bóng bẩy, bắt mắt hơn. 

Theo GS-TS Trần Đình Côn – Khoa hóa, Trường Đại học KHTN, ĐHQG, Hà Nội cho biết: Chất huỳnh quang được sử dụng trong làm bún, phở gần đây bị phát hiện ra, thực chất là hợp chất, người ta gọi tên chung của nó là Tinopal (Là hợp chất dạng bột, màu vàng tươi, làm sáng bóng, giấy, sơn, vải sợi). Tinopal là một trong những chất diệt khuẩn, tức là vi khuẩn hoặc nấm mốc rất khó phát triển trong môi trường có Tinopal, thành thử người ta đưa vào trong bún nó sẽ làm mất khả năng làm chua, làm mốc. Đối với những người dùng mà lặp đi lặp lại nhiều lần trong một thời gian dài sẽ tiềm ẩn một nguy cơ gây bệnh đối với đường tiêu hóa, gan, tụy rất cao, ảnh hưởng đến sức khỏe rất lớn. 

Các chuyên gia phân tích, chất huỳnh quang này có chứa nhiều kim loại nặng, ăn phải bún có huỳnh quang, về lâu dài cơ thể sẽ tích tụ các tồn dư kim loại gây nguy hiểm tới sức khỏe. Trước hết chúng làm hại đường tiêu hóa, ảnh hưởng đến niêm mạc thành ruột, dẫn đến viêm loét ruột, dạ dày. Nghiêm trọng hơn, chúng có thể làm tổn thương những mao mạch, khiến cơ thể khó hấp thụ, tiêu hóa thức ăn, tích tụ nhiều có thể gây suy thận, gan và dẫn đến ung thư. Hàn the giúp tăng độ dai, không bết dính, giúp sợi bún tròn mẩy, đẹp mắt hơn, nhưng hàn the là chất độc gây ngộ độc gan, thận nên bị liệt vào danh sách chất cấm sử dụng vào quá trình bảo quản và chế biến thực phẩm. 

Thử bún bằng nước mắn để nhận biết bún sạch – bún có hóa chất

Ngoài ra, chất tẩy trắng funfit cũng thường được dùng để phù phép bún đã hư hỏng trở nên trắng đẹp, mất mùi ôi thiu thành bún còn như tươi mới. Theo kinh nghiệm dân gian, thì bún sạch sẽ có màu trắng ngà, hoặc màu trắng đục, có thể hơi tối màu, bún có độ mềm nhất định, hơi nhuyễn, nếu chạm tay sẽ hơi dính. Sợi bún dễ bị đứt, khi đứt dính vào tay rất khó gỡ ra; đặc biệt bún có mùi đặc trưng của bột gạo được ngâm qua nước, có vị chua thanh tự nhiên… Bằng nhiều cách, người tiêu dùng có thể thử hoặc nhận biết được bún sử dụng hóa chất và bún không sử dụng hóa chất như: Thử bún bằng nước mắm cho vào bún, trộn đều và quan sát, bún sạch sẽ rất nhanh ngấm nước mắm và mềm ra; bún bẩn, bún được tẩm hóa chất sẽ ngấm rất ít và lâu hơn, sợi bún khô và có dấu hiệu rời ra vì chứa nhiều hàn the - hóa chất để bảo quản sợi bún, hay bún sạch hương vị có mùi đặc trưng của bột gạo được ngâm qua nước, có vị chua thanh tự nhiên; bún có hóa chất ngửi hay ăn cũng khó nhận ra được mùi vị tự nhiên của gạo, dù để ngoài trời rất lâu cũng không bị chua, thiu, để lâu quá bị hỏng không phát mùi mà chỉ bị xanh và khô cứng… 

Các chuyên gia khuyến cáo với trẻ em, cơ thể đang tăng trưởng nên có nhu cầu bổ sung chất dinh dưỡng rất cao, để đáp ứng sự phát triển về thể chất, trí não. Phụ gia hoàn toàn không phải là chất cần thiết cho cơ thể của trẻ hàng ngày, ngay cả người đã trưởng thành, nếu ăn thường xuyên cơ thể khó đào thải nên tích lũy dần chất độc hại trong cơ thể gây suy gan, suy thận, tổn thương hệ thần kinh, thậm chí gây suy tủy, thiếu máu, giảm bạch cầu, ung thư... 

Chính vì vậy, để bảo vệ sức khỏe bản thân, gia đình người tiêu dùng nên tìm những thực phẩm từ nguồn gốc tự nhiên, không sử dụng các loại phụ gia hoá học, cần tìm hiểu kỹ thông tin sản phẩm, cách phòng ngừa, tẩy chay hàng hóa không rõ nguồn gốc, hàng hóa sử dụng hóa chất độc hại. 

Công Du