Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho biết, điện lực là một lĩnh vực quan trọng đối với đất nước, có ảnh hưởng tới tất cả các mặt, lĩnh vực của nền kinh tế - xã hội. Thực hiện chủ trương của Đảng về phát triển năng lượng nói chung và điện lực nói riêng, Quốc hội, Chính phủ đã ban hành nhiều cơ chế chính sách nhằm phát triển lĩnh vực điện lực. Nhờ đó ngành điện đã có sức phát triển nhanh chóng, cả nguồn và lưới điện, chất lượng điện, an toàn đã được nâng cao, đáp ứng được yêu cầu đặt ra.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Vũ Hồng Thanh

Ngành điện đã cung cấp điện ổn định, an toàn, cơ bản đáp ứng nhu cầu

Báo cáo tóm tắt tại Hội nghị về tình hình thực hiện Quy hoạch Điện VII, Quy hoạch Điện VII điều chỉnh và phương hướng, kế hoạch thực hiện lập Quy hoạch Điện VIII, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh khẳng định, sau gần 10 năm thực hiện Quy hoạch điện VII và Quy hoạch điện VII điều chỉnh, ngành điện Việt Nam đã có bước phát triển nhanh, tương đối đồng bộ trong các lĩnh vực, bám sát các quan điểm phát triển và đã đạt được nhiều mục tiêu quy hoạch đề ra. Cụ thể là:

Tính đến hết năm 2019, điện sản xuất và nhập khẩu toàn hệ thống đạt 239 tỷ kWh tăng 2,35 lần so với năm 2010. Công suất phụ tải lớn nhất toàn hệ thống (Pmax) năm 2019 đạt 38.249 MW.

Hạ tầng cung cấp điện được đầu tư khá đồng bộ, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ điện tăng cao trong thời gian vừa qua.

Về năng lượng tái tạo, hiện nay, tổng công suất điện gió và mặt trời là khoảng 5.800 MW, chiếm khoảng 10% tổng công suất nguồn của hệ thống.

Sau gần 5 năm thực hiện Quy hoạch điện VII điều chỉnh, lưới điện truyền tải được xây dựng đạt khoảng (70-90)% của cả giai đoạn 2016-2020.

Công tác đầu tư đưa điện về nông thôn, miền núi, hải đảo được chú trọng và thực hiện vượt chỉ tiêu của Đảng và Chính phủ đề ra, góp phần quan trọng trong việc thực hiện chính sách xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, giữ gìn ổn định chính trị, an ninh, chủ quyền biên giới và hải đảo.

Thị trường phát điện cạnh tranh (cấp độ 1) hoàn chỉnh đã chính thức vận hành ngày 01 tháng 7 năm 2012 và đã đạt được các kết quả tích cực góp phần đảm bảo an ninh cung cấp điện, tăng cường tính minh bạch, tối ưu chi phí toàn hệ thống.

Thị trường bán buôn điện cạnh tranh (cấp độ 2) đã được vận hành thử nghiệm từ 2017-2018 và vận hành chính thức từ 01 tháng 01 năm 2019.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh

Tiếp tục ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo

Với vai trò là Người đứng đầu ngành Công Thương, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cũng thẳng thẳn nhìn nhận, bên cạnh những kết quả đã đạt được, ngành điện nước ta vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế: Nhiều dự án nguồn điện chậm tiến độ; Mất cân đối nguồn cung điện giữa các vùng miền; Việc đảm bảo nhiên liệu cho phát điện ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào nhập khẩu; Huy động vốn cho các dự án điện gặp nhiều khó khăn…

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhấn mạnh, nguyên nhân của những tồn tại trên phần nhiều do yếu tố chủ quan. Theo Bộ trưởng, cơ chế chính sách đối với ngành điện còn thiếu đồng bộ, chậm được đổi mới; nguồn lực đầu tư còn hạn chế và dàn trải. Các văn bản pháp luật liên quan đến cung ứng điện còn nhiều bất cập, mâu thuẫn…

Bộ trưởng cho biết, Bộ Công Thương đã tham mưu trình Chính phủ một loạt các giải pháp như: Bổ sung các nguồn điện gió, điện mặt trời vào vận hành giai đoạn 2021 - 2025; bổ sung thêm các nguồn điện khí sử dụng LNG; tăng cường nhập khẩu điện từ Lào, xem xét nhập khẩu thêm điện năng từ Trung Quốc; bổ sung và xây dựng lưới điện đồng bộ để giải phóng công suất các nguồn điện; có các giải pháp khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả.

Trong giai đoạn trung hạn và dài hạn ngành điện Việt Nam sẽ tiếp tục ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo; phát triển nhanh điện khí LNG dần trở thành nguồn cung cấp điện năng quan trọng, hỗ trợ cho điều tiết hệ thống; phát triển nhiệt điện than ở mức hợp lý theo hướng ưu tiên những tổ máy công suất lớn, hiệu suất cao, sử dụng công nghệ tiên tiến, hiện đại; (iv) bảo đảm thực hiện đầy đủ pháp luật về an toàn môi trường sinh thái, phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế; (v) tăng cường hợp tác, xuất nhập khẩu điện với các nước trong khu vực để đảm bảo an ninh cung cấp điện; (vi) xây dựng lưới điện thông minh để đáp ứng yêu cầu vận hành linh hoạt, tích hợp được với tỷ lệ lớn các nguồn năng lượng tái tạo.

Tại phiên giải trình, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cũng cung cấp thêm thông tin và trả lời chất vấn của các đại biểu tham dự, liên quan đến các vấn đề về thực trạng, triển khai quy hoạch điện VII và định hướng giai đoạn 2021-2030; vai trò của nhiệt điện than; các cơ chế phát triển điện năng lượng tái tạo, giá điện bán lẻ…

An ninh năng lượng vẫn đang là những thách thức lớn cần vượt qua

Phát biểu tại Phiên giải trình, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đánh giá, sau khi thống nhất đất nước đến nay, nhất là 34 năm đổi mới, chúng ta đã xây dựng được một hạ tầng về năng lượng, một ngành công nghiệp năng lượng phát triển vượt bậc, toàn diện, cả về quy mô, tốc độ tăng trưởng; đã ứng dụng, nghiên cứu, làm chủ về khoa học, kỹ thuật; đào tạo được một đội ngũ cán bộ khoa học, quản lý, kỹ sư, công nhân kỹ thuật đông đảo trên tất cả các nhóm ngành khai thác, chế biến, công nghiệp và năng lượng như: than, dầu khí, thủy điện, điện gió, điện mặt trời… luôn ở tốp đầu của các nước Đông Nam Á.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển

Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh, vấn đề an ninh năng lượng của chúng ta vẫn đang là những thách thức lớn cần vượt qua.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển, Quy hoạch điện VII chưa đạt được mục tiêu do nhiều nguyên nhân như giải phóng mặt bằng, vốn vay, công tác phối hợp giữa các Bộ, ngành, nhiều địa phương không ủng hộ nhiệt điện than (trước đây ủng hộ nhiệt điện than, gần đây ủng hộ điện khí, điện mặt trời); Hệ thống văn bản pháp luật vẫn còn chồng chéo, quản lý nhà nước còn hạn chế…

Về cơ chế giá điện, Phó Chủ tịch cho rằng cần thực hiện theo cơ chế thị trường, cạnh tranh, công khai, minh bạch. Thị trường là động lực của phát triển. Theo nhiều ý kiến, giá điện thấp sẽ tạo điều kiện cho các nhà đầu tư nước ngoài mang công nghệ lạc hậu, không đảm bảo môi trường vào Việt Nam, gây gánh nặng cho xã hội. Mặt khác không khuyến khích được nhà đầu tư vào ngành điện.

Trong vấn đề môi trường, Phó Chủ tịch lưu ý đến chuyển đổi đất rừng trong các dự án điện, việc xử lý những tấm PIN sau khi hết thời hạn sử dụng..

Trong giai đoạn tới, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh, cần có cơ cấu nguồn hợp lý, trong đó có nhiệt điện than, không để bị động trong nguồn cung năng lượng; Đồng thời tập trung xây dựng đồng bộ hệ thống truyền tải, để giải toả công suất nhà máy điện một cách kịp thời. 

Theo MOIT