Biến nước sông Tô Lịch thành nước uống
Gặp PGS.TS Trần Hồng Côn (Khoa Hóa, Đại học Tự Nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội) vào một trưa muộn ngày đầu hè, ông nói nửa đùa, nửa thật: “Có lẽ duyên nghiệp của tôi đều gắn với mấy nguồn nước ô nhiễm. Công nghệ này cũng từ đó mà ra cả”. PGS. TS Trần Hồng Côn tâm sự: “Ý tưởng ban đầu của chúng tôi rất đơn giản. Vào khoảng năm 1996, chúng tôi có làm xét nghiệm mẫu nước ở một số vùng ven đô Hà Nội. Kết quả cho thấy 1/3 các mẫu đều chứa Asen (thạch tín) nên nhóm nghiên cứu phải tìm phương pháp loại bỏ chúng ra khỏi nguồn nước. Ai ngờ chính từ sự khởi đầu này đã dẫn chúng tôi vào một dự án vô cùng vất vả nhưng cũng rất đáng tự hào”.
Ông chia sẻ: “Khi tìm ra cách loại bỏ asen khỏi nguồn nước, tôi tự đặt câu hỏi là tại sao không nghiên cứu thêm cách loại bỏ những độc tố khác có trong nước để người dân có thể uống trực tiếp. Đối với người dân vùng lũ lụt, vùng có nguồn nước bị ô nhiễm... việc này hết sức cần thiết và ý nghĩa. Vậy là cả nhóm lại bắt tay vào việc. Gần 15 năm trôi qua, chúng tôi cũng đã hoàn thiện được công nghệ lọc nước sử dụng những chất liệu tự nhiên, không phải sử dụng điện và người dân chỉ cần đổ nước vào bình (nước giếng khoan, nước máy, nước sông...), sau đó, có thể sử dụng ngay”.
Để chứng minh tính ưu việt của công nghệ mới, PGS.TS Trần Hồng Côn đã thực hiện một thí nghiệm gây sửng sốt cho cả giới khoa học người dân. Ông lọc nước sông Tô Lịch và uống trực tiếp, đồng thời mời người qua đường uống thử. Điều lạ ở chỗ, loại nước sông vừa đen, vừa hôi tanh lại vô số vi khuẩn, vi trùng đó sau khi chảy qua cục lọc sử dụng công nghệ mới của ông đã cho ra một loại nước trong tinh khiết không mùi hôi, không tanh như nguồn nước ban đầu.
Trước đó, nhà khoa học cũng đã gửi các mẫu nước đi kiểm tra cẩn thận và chia làm hai mẫu. Mẫu 1, ông đựng nước đã lọc từ nước sông Tô Lịch. Mẫu 2 là nước đóng chai nhưng vẫn còn giữ nguyên tem nhãn. Sau đó, ông gửi hai mẫu sang Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương để kiểm tra các vi khuẩn, vi rút và các ký sinh trùng. Một phần mẫu được gửi sang Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 1 để kiểm tra tồn đọng các chất hóa học.
Kết quả sau khi kiểm nghiệm cho thấy, mẫu nước lọc lấy từ sông Tô Lịch hoàn toàn sạch giống với mẫu nước tinh khiết của một hãng sản xuất nước đóng chai hàng đầu Việt Nam. Kết quả từ Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cũng cho biết, hơn 10 chỉ số yêu cầu xét nghiệm đều ở ngưỡng an toàn.
Công nghệ lọc nước mới có gì đặc biệt?
Chia sẻ với PV Báo Tài nguyên và Môi trường về ưu việt của công nghệ lọc nước mới, PGS.TS. Trần Hồng Côn cho hay: “Công nghệ lọc nước của chúng tôi dựa trên nguyên lý hấp phụ chọn lọc, loại bỏ các chất có hại trong nước như các kim loại nặng, Asen, Amoni, Nitrit, các chất hữu cơ độc hại, các virus, vi khuẩn… nhưng giữ lại được tất cả các khoáng chất và các chất vi lượng cần thiết cho sức khỏe con người”.
Nhà khoa học cũng chia sẻ, các vật liệu hấp phụ được sử dụng trong thiết bị lọc là các khoáng chất tự nhiên có ở Việt Nam như: đá ong, đất sét... được khai thác và biến tính phù hợp; than gáo dừa ở Trà Vinh; công nghệ nano bạc kim loại để diệt khuẩn.
Tất cả những yếu tố này được sắp xếp phù hợp thành một cột lọc với 4 tầng vật liệu hấp phụ, diệt khuẩn và các lớp lọc phụ trợ bao gồm: vật liệu hấp phụ kim loại nặng; vật liệu hấp phụ Asen, Flo, Nitrit và các Anion độc hại; vật liệu hấp phụ các chất hữu cơ và Amoni; vật liệu tiệt trùng.
“Đối với vật liệu hấp phụ kim loại nặng, chúng tôi sử dụng đá ong biến tính để có bề mặt mang hiệu ứng điện tích âm có khả năng bắt giữ các cation kim loại nặng trong nước. Trong trường hợp các kim loại nặng nằm trong các phức chất hữu cơ sẽ được xử lý cùng với các chất hữu cơ. Đối với vật liệu hấp phụ Asen, Flo, Nitrit và các Anion độc hại, chúng tôi cũng sử dụng đá ong biến tính để tạo bề mặt mang hiệu ứng điện tích dương có khả năng thu hút mạnh các anion.
Bên cạnh đó, chúng tôi sử dụng than gáo dừa Trà Vinh biến tính để vừa có khả năng hấp phụ các chất hữu cơ như bản chất của nó, vừa có khả năng hấp phụ lưu giữ ion amoni trong nước. Khâu còn lại là chúng tôi sử dụng nano bạc kim loại với kích thước từ 6 - 20 nanomet được mang trên các hạt đá ong biến tính nhiệt để tiêu diệt vi trùng, vi khuẩn. Nano bạc kim loại chế tạo theo kiểu này có thể diệt khuẩn gấp 200 lần so với bạc kim loại bình thường” – PGS. TS Trần Hồng Côn phân tích.
Hiện nay, công nghệ lọc nước này được ứng dụng trên sản phẩm máy lọc nước có tên Nanosky và được bán với giá 4 triệu đồng/máy. Một máy lọc nước có thể lọc được từ 10 – 20 m3 nước tùy vào chủng loại (nước máy, nước sinh hoạt, nước bẩn...). Sau đó người dùng có thể thay lõi lọc (với giá khoảng 700.000 - 1 triệu đồng/lõi lọc) và có thể sử dụng bình thường. Đây được coi là một giải pháp hữu hiệu và an toàn, giúp người dân ở vùng có nguồn nước bị ô nhiễm có thể tránh nguy cơ nhiễm bệnh từ nguồn nước không an toàn.
Nguồn Monre.gov.vn
