Bảo vệ giới trẻ trước tác hại nguy cấp của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết thuốc lá điếu chứa 1,5-3% nicotin, trong khi đó thuốc lá điện tử có thể chứa 35-69 mg/ml, cao gấp hàng chục lần.

Dẫn chứng về các trường hợp trẻ phải vào Trung tâm Chống độc cấp cứu vì ngộ độc thuốc lá điện tử với những di chứng nghiêm trọng về mặt sức khỏe, bác sĩ Nguyên rất tiếc tổn thương não của những trường hợp này không thể phục hồi. Đáng nói hơn, nhiều trường hợp dù chưa có triệu chứng, nhưng khi kiểm tra tổng thể phát hiện những dấu hiệu tổn thương phổi, tổn thương thần kinh,…

Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng được tô vẽ là ít hại hơn và phù hợp giới trẻ, nhưng thực tế lại ẩn chứa nguy cơ nghiện nicotin mạnh hơn. Ngoài những tác động lâu dài bao gồm ung thư, bệnh tim và phổi, tiêu thụ nicotine ở trẻ em và thanh thiếu niên có tác động đặc biệt có hại đến sự phát triển não bộ, với hậu quả lâu dài, bao gồm rối loạn học tập và rối loạn dạng lo âu.

Điều đáng báo động là các thiết bị thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá nung nóng trở thành công cụ ngụy trang hoàn hảo để thực hiện hành vi phạm tội, đưa chất cấm vào trường học, nơi công cộng, giới trẻ mà không thể kiểm soát.

Trước những tác hại nghiêm trọng về mặt sức khỏe, Việt Nam đã có Nghị quyết 173/2024/QH15 cấm thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá nung nóng. Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế ghi nhận về vai trò tiên phong trong việc cấm các sản phẩm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, bảo vệ sức khoẻ và tương lai của thế hệ trẻ.

Theo Trưởng Đại diện của WHO tại Việt Nam, Tiến sĩ Angela Pratt, mặc dù việc triển khai và thực thi lệnh cấm của Quốc hội đối với các sản phẩm thuốc lá mới vẫn đang trong giai đoạn đầu, nhưng những bằng chứng hiện có cho thấy lệnh cấm bước đầu đã tạo ra các tác động tích cực một cách rõ rệt.

"Theo số liệu từ Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, số ca cấp cứu liên quan đến việc sử dụng các sản phẩm này - đặc biệt ở giới trẻ - đã giảm gần 70% trong 10 tháng sau khi lệnh cấm được ban hành so với cùng kỳ giai đoạn trước đó. Việc quảng bá của những người có ảnh hưởng phần lớn đã dừng lại, báo hiệu sự răn đe mạnh mẽ", Tiến sĩ Angela Pratt dẫn chứng.

Không thể "bỏ ngỏ" việc cấm tuyệt đối đầu tư kinh doanh đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng

Tuy nhiên, để lệnh cấm của Quốc hội đối với các sản phẩm nguy hại này có thể được thực thi hiệu quả, Tiến sĩ Angela Pratt nhấn mạnh, cần phải bảo đảm rằng việc kinh doanh thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng phải được đưa vào danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh trong Luật Đầu tư (sửa đổi) (Điều 6) và không có bất kỳ ngoại lệ nào. Điều này là cần thiết để bảo vệ những thành tựu về sức khoẻ cộng đồng đã đạt được và đồng thời củng cố uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế với tư cách là một quốc gia tiên phong bảo vệ sức khỏe cho người dân.

Việc cho phép sản xuất để xuất khẩu tiềm ẩn nhiều rủi ro, làm suy yếu cơ sở lý luận về bảo vệ sức khỏe và xã hội của lệnh cấm, đồng thời gây ra sự thiếu nhất quán trong hệ thống pháp luật, tạo cơ hội cho việc buôn lậu và rò rỉ nguồn hàng ra thị trường nội địa, cùng với đó đặt ra gánh nặng lớn trong việc kiểm soát và thực thi pháp luật.

Bà Nguyễn Thị Việt Nga, Phó Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố Hải Phòng nhấn mạnh, việc Dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) hiện nay chỉ đưa thuốc lá truyền thống vào danh mục kinh doanh có điều kiện, mà lại bỏ ngỏ, không quy định cấm tuyệt đối đầu tư kinh doanh đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, là một bước thụt lùi về chính sách, tiềm ẩn thảm họa, vượt ra ngoài khuôn khổ y tế thông thường, đã trở thành vấn đề an ninh, trật tự xã hội và trách nhiệm chính trị.

"Đây là vấn đề "sống còn" đối với an ninh học đường và an ninh trật tự, an toàn xã hội, nói rộng hơn là sự tồn vong của quốc gia, dân tộc ta. Nếu chúng ta không cấm kinh doanh thiết bị này, chúng ta đang gián tiếp cung cấp "vỏ bọc" cho tội phạm ma túy nhắm vào giới trẻ Việt Nam", bà Việt Nga nói.

Vì thế, đại biểu này khẳng định, việc đưa thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng vào danh mục cấm đầu tư kinh doanh là một quyết định, một hành động dũng cảm, bản lĩnh, khẳng định chúng ta không bị xuyên thủng bởi các nhóm lợi ích, thể hiện sự thống nhất ý chí với Đảng, và trách nhiệm cao nhất của Quốc hội đối với sự an toàn, sức khỏe của nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ và sự tồn vong của dân tộc.

Tiến sĩ Ulysses Dorotheo, Giám đốc SEATCA-Tổ chức Liên minh Phòng chống Thuốc lá Đông Nam Á khẳng định, việc đưa các sản phẩm này vào Danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh là hết sức cần thiết để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật và phù hợp với các cam kết quốc tế của Việt Nam theo Công ước Khung về Kiểm soát Thuốc lá (FCTC) của Tổ chức Y tế thế giới (WHO).

Trên thế giới hiện nay, có 42 quốc gia đã ban hành lệnh cấm với thuốc lá điện tử, 24 quốc gia đã cấm thuốc lá nung nóng. Trong khu vực ASEAN thì ngoài Việt Nam, 4 quốc gia khác gồm Singapore, Thái Lan, Lào và Campuchia đã cấm cả hai loại sản phẩm này; Brunei đã cấm thuốc lá điện tử; và Malaysia cũng sẽ áp dụng lệnh cấm với thuốc lá điện tử từ năm 2026.

Việc cấm hoàn toàn thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng trong Luật Đầu tư thể hiện Việt Nam thực thi đầy đủ các cam kết quốc tế – đặc biệt là Công ước Khung về Kiểm soát Thuốc lá (WHO FCTC); công ước khuyến nghị các quốc gia thành viên ngăn chặn sự phát triển, sản xuất và tiếp thị các sản phẩm thuốc lá mới chưa được chứng minh an toàn, đồng thời bảo vệ thanh thiếu niên khỏi sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá.

Nguồn: Nhandan.vn