Bên cạnh đó, xã Dương Xá còn là vùng đất hội tụ các loại hình văn hóa phi vật thể và vật thể. Trong đó, di sản văn hóa phi vật thể bao gồm 07 lễ hội truyền thống thuộc 06 thôn và Lễ hội Đền Bà Tấm; cùng với đó là hai bảo vật (Tượng đôi sư tử đá có niên đại từ thế kỉ XII và Khám thờ gỗ son son thiếp vàng niên đại thế kỷ XVI) được công nhận là bảo vật quốc gia. Xã Dương Xã có 18 di tích với 5 di tích quốc gia (Đình - Chùa - Nghè Dương Đình; Đền - Chùa Bà Tấm); 9 di tích cấp thành phố,.. Đây là những điểm đến tâm linh của không chỉ bà con nhân dân trong xã mà còn ở nhiều địa phương khác trong và ngoài thành phố Hà Nội. Một điểm nhấn thuần việt còn lưu dấu nơi đây là những cổng làng cũ to, đẹp, đã tồn tại hàng trăm năm góp phần minh chứng vùng đất giàu truyền thống văn hóa và trù phú.

Khu Di tích đền thờ Nguyên Phi Ỷ Lan hay còn gọi là chùa Bà Tấm gồm: chùa, đền, điện, sơn trang nằm trong khuôn viên rộng khoảng 3ha, có sân, nhà thủy đình, cây xanh

Những năm qua, cùng với chuyển động của Chương trình Nông thôn mới (NTM)  thành phố Hà Nội, xã Dương Xá đã có những bước vươn mình đáng kể. Năm 2015, xã được thành phố công nhận đạt chuẩn NTM; năm 2021, được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao. Mới đây, trung tuần tháng 12/2022, xã được đoàn thẩm định NTM thành phố Hà Nội thẩm định đủ điều kiện đạt chuẩn NTM kiểu mẫu ở các lĩnh vực: Văn hóa, Du lịch và y tế.

Giai đoạn 2015 -2022, xã đã đầu tư 465.171 triệu đồng xây dựng, cải tạo, nâng cấp 26,45 kim tuyến đường gom, đường trục thôn, liên thôn, tổ dân phố, đường làng ngõ xóm. Người dân đã hiến 469m2 đất ở để làm đường. Trong đó, nhiều tuyến đường được trang trí bằng các bức tranh bức họa bích đẹp mắt

Để xây dựng chương trình NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, Đảng ủy, HĐND, UBND xã đã bám sát các chỉ đạo của Trung ương và Thành phố, ban hành các Nghị quyết, xây dựng kế hoạch, chương trình hành động, phát huy sức mạnh của các tổ chức đoàn thể và nhân dân địa phương quyết tâm hoàn thiện các tiêu chí, xây dựng NTM gắn với đầu tư, xây dựng xã thành phường. Tính từ năm 2011 đến năm 2022, tổng nguồn vốn huy động xây dựng NTM đạt 390,115 triệu đồng; trong đó vốn ngân sách là 320.973 triệu đồng, vốn huy động ngoài ngân sách là 69.142 triệu đồng. Trong năm 2022, xã Dương Xá tập trung rà soát, chỉ đạo thực hiện, đáp ứng đầy đủ mức  đạt chuẩn theo yêu cầu của Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM nâng cao giai đoạn 2021 – 2025 với 19 tiêu chí: Quy hoạch, giao thông, thủy lợi và phòng chống thiên tai, điện, văn hóa, cơ sở thương mại nông thôn, thông tin tuyền thông, nhà ở dân cư, thu nhập, nghèo đa chiều, lao động, y tế, hành chính công, tiếp cận pháp luật, chất lượng môi trường sống,... Trong đó, hai tiêu chí bắt buộc là thu nhập và mô hình Thôn thông minh đều đạt. Cụ thể, theo rà soát, thu nhập bình quân đầu người năm 2022 đạt 73,21 triệu đồng, thôn Thuận Quang được xây dựng thành Thôn thông minh theo các tiêu chí được quy định tại Quyết định số 319/QĐ-TTg ngày 08/03/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc quy định xã NTM kiểu mẫu giai đoạn 2021 – 2025.

Thôn thông minh Thuận Quang có 100% số hộ ở thôn sử dụng điện thoại thông minh và các ứng dụng thông minh trên điện thoại; 325 hộ đã lắp mạng internet; 153 hộ lắp camera giám sát kết nối điều khiển thông qua điện thoại...

Theo báo cáo thẩm định xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu năm 2022, toàn xã không còn hộ nghèo, số hộ cận nghèo chỉ còn 06 hộ, chiếm 0,15%; không còn nhà tạm, nhà dột nát. Tỷ lệ lao động qua đào tạo, có chứng chỉ bằng cấp tăng cao (89,5% tổng số người trong độ tuổi lao động), phân bố trong các ngành kinh tế chủ lực như Công nghiệp và xây dựng, dịch vụ,…, giáo dục được quan tâm, đầu tư, nâng cấp đồng bộ tạo bước phát triển mạnh mẽ. Xã được quan tâm đầu tư xây dựng Trung tâm văn hóa - thể thao với đầy đủ hội trường đa năng, các phòng tập, nhà thi đấu đa năng, sân luyện tập thể thao ngoài trời, 8/8 thôn đều có nhà văn hóa hội họp đạt chuẩn, có sân bóng mini, lắp đặt dụng cụ thể thao ngoài trời tại các điểm công cộng, các phong trào văn hóa, văn nghệ, thể thao được tổ chức thường xuyên,…Hệ thống y tế cơ sở được quan tâm, củng cố. Trạm y tế xã được xây dựng mới với dãy nhà 2 tầng bao gồm 11 phòng theo tiêu chí quốc gia về y tế và một phòng chức năng; trang thiết bị y tế cơ sở phù hợp, đáp ứng được nhu cầu chăm sóc sức khỏe nhân dân,...

Sân bóng Mini được thảm cỏ nhân tạo tại thôn Dương Đanh, xã Dương Xá

Một điểm đáng chú ý là công tác tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn đã tạo đà cho sản xuất nông nghiệp xã Dương Xá phát triển. Thực hiện quy hoạch vùng sản xuất, hàng năm UBND xã đã ban hành kế hoạch tổ chức thực hiện phát triển sản xuất nông nghiệp chuyên canh giai đoạn 2021 -2025, triển khai vùng sản xuất an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, vùng chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thúc đẩy mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp khép kín, áp dụng cơ giới hóa trong khâu làm đất và tưới tiêu. Xã Dương Xá đã thí điểm xây dựng mô hình nông nghiệp thông minh thôn Thuận Quang với 30 ha trồng cam, ổi cho giá trị kinh tế cao. Hiện nay, trên địa bàn xã có 06 HTX hoạt động ở các lĩnh vực như sản xuất nông nghiệp, sản xuất công nghiệp, thương mại dịch vụ. Tiêu biểu là mô hình hoạt động của HTX Sản xuất tinh dầu, tinh bột nghệ Bà Bé có doanh thu ước đạt 200 - 300 triệu/tháng, tạo công ăn việc làm cho hơn 10 người với thu nhập từ 7 - 10 triệu đồng/tháng.

Sơ chế và chế biến nông sản (hành, tỏi) là một nghề có từ lâu, được bà con nhân dân thôn Thuận Quang duy trì và phát triển. Xã Dương Xá đã, đang có kế hoạch xây dựng và mong muốn huyện, thành phố công nhận làng nghề để đẩy mạnh sản xuất, nâng cao hơn nữa chất lượng sản phẩm

Ngoài ra, Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) được xã quan tâm, chú trọng. Tính đến năm 2022, xã có 18 sản phẩm OCOP, trong đó có 11 sản phẩm  bột nghệ, tinh bột nghệ, tinh dầu của HTX Bà Bé được công nhận 4 sao; 04 sản phẩm của Cơ sở Sản xuất Phương Quân được công nhận 3 sao; Nhà hàng Trâu tươi Kiến Minh có 01 sản phẩm 4 sao và 02 sản phẩm 3 sao. Các sản phẩm OCOP đều được sản xuất, chế biến ở những cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng và được người tiêu dùng trong và ngoài địa phương tin dùng.

Ông Ngọ Văn Ngôn - Phó Chánh Văn phòng chuyên trách, Văn phòng điều phối Chương trình NTM Tp. Hà Nội, Trưởng đoàn thẩm định của thành phố Hà Nội ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Dương Xá trong quá trình xây dựng NTM nâng cao và NTM kiểu mẫu. Ông cũng hy vọng, xã sẽ tiếp tục duy trì và phát huy những kết quả đạt được, hoàn thiện các tiêu chí còn lại để tiến tới đạt xã NTM kiểu mẫu toàn diện

Chương trình NTM của xã Dương Xá đã đạt được những mục tiêu cơ bản, trong đó mục tiêu lớn nhất là nâng cao mức sống, mức hưởng thụ cho người dân. Nhờ thực hiện Chương trình NTM mà bộ mặt nông thôn xã Dương Xá đang ngày ngày thay da, đổi thịt, góp phần cùng huyện Gia Lâm và thành phố Hà Nội hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM giai đoạn 2021 -2025.

Ngọc Minh

Bài viết có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng Nông thôn mới thành phố Hà Nội