Tọa đàm là hoạt động thuộc dự án Chương trình Năng lượng phát thải thấp Việt Nam II (gọi tắt là VLEEP II). Dự án do Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững (Bộ Công Thương) phối hợp với Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ (Gọi tắt là USIAD) triển khai. Đây là toạ đàm đầu tiên trong chuỗi hoạt động chia sẻ chuyên môn tác nghiệp báo chí trong lĩnh vực Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (SDNLTK&HQ) và lĩnh vực Năng lượng bền vững.

Tham gia chia sẻ tại tọa đàm có các chuyên gia, gồm các ông: Trịnh Quốc Vũ – Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững (Bộ Công Thương); Lê Anh Tuấn - Phụ trách Khoa Kinh tế và Quản lý, Trường Đại học Điện lực; Nguyễn Anh Tuấn - Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Năng lượng Việt Nam; Đào Nhật Đình - Hội đồng Khoa học, Tạp chí Năng lượng Việt Nam; Hà Đăng Sơn - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Năng lượng sạch và Tăng trưởng xanh (Liên hiệp các Hội Khoa học kỹ thuật Việt Nam).

Phát biểu khai mạc tọa đàm, ông Trịnh Quốc Vũ - Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững (Bộ Công Thương) cho biết: Trong những năm qua, với sự vào cuộc tích cực của các cơ quan báo chí, truyền thông, hoạt động sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đã có sức lan toả mạnh mẽ, giúp cộng đồng biến nhận thức thành hành động, từ hành động trở thành thói quen.

Ông Trịnh Quốc Vũ - Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững (Bộ Công Thương) phát biểu tại tọa đàm

“Bộ Công Thương hy vọng, thông qua ngòi bút của mình, các nhà báo, phóng viên sẽ tiếp tục tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về SDNLTK & HQ. Đồng thời phát hiện những điển hình tiên tiến, những sáng kiến trong SDNLTK&HQ, cũng như phản ánh được những khó khăn, thách thức trong việc triển khai. Từ các bài báo đã giúp các cơ quan chức năng, đặc biệt là Bộ Công Thương tham mưu cho Chính phủ, cùng các cấp có thẩm quyền ban hành, điều chỉnh những chính sách để thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa việc SDNLTK&HQ”, ông Trịnh Quốc Vũ nhấn mạnh thêm .

Tại buổi tọa đàm, ông Nguyễn Anh Tuấn - Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Năng lượng Việt Nam cho biết: SDNLTK&HQ là sử dụng một cách hợp lý để giảm tiêu hao năng lượng nhưng vẫn đạt được các mục tiêu đề ra. Khái niệm này bao hàm cả tiết kiệm và sử dụng, tức là sử dụng một cách hợp lý, chứ không phải không dùng. Khái niệm có hai ý nghĩa rõ ràng, bao quát đầy đủ và không thể rút ngắn. Tiết kiệm năng lượng là tiết kiệm cho chính bản thân doanh nghiệp, đồng thời mang lại lợi ích cho các thực thể sử dụng điện. Đối với các dự án, tiết kiệm năng lượng sẽ giảm được mức độ đầu tư mới, giảm nhập khẩu nguyên liệu.

Ông Nguyễn Anh Tuấn - chuyên gia năng lượng, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Năng lượng Việt Nam chia sẻ tại tọa đàm

Chia sẻ thêm về việc sử dụng cụm từ SDNL TK&HQ trên các phương tiện truyền thông đại chúng, ông Hà Đăng Sơn - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu năng lượng sạch và tăng trưởng xanh cho rằng, việc đặt "tiết kiệm" lên đầu là do trong quá trình xây dựng chính sách chúng ta đặt nặng vấn đề “tiết kiệm là quốc sách”. Đối với các nước phát triển, họ đã không dùng cụm từ dài như chúng ta mà cắt hẳn phần "tiết kiệm" đi. Các chuyên gia của Mỹ, Ấn Độ,… đều nhắc việc SDNLTK&HQ là một trong những chính sách hiệu quả. Một giải pháp rất căn cơ vẫn là cần có chính sách quản lý năng lượng và sử dụng năng lượng hiệu quả.

Tầm quan trọng của truyền thông về SDNL TK&HQ

Ông Trịnh Quốc Vũ - Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững cho biết: Trong Luật SDNLTK&HQ và các quy định, chính sách về năng lượng và SDNLTK&HQ đều có các nội dung về tuyên truyền, giáo dục để thực hiện các giải pháp tiết kiệm và hiệu quả năng lượng. Điều đó chứng tỏ truyền thông có vai trò quan trọng. Quan điểm của nhà quản lý là cần tuyên truyền về cách thức SDNLTK&HQ cho tất cả các đối tượng, bao gồm cả các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm.

Thông qua chương trình quốc gia về SDNLTK&HQ, Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững đang nỗ lực đẩy mạnh công tác truyền thông và đánh giá rất cao vai trò của mạng lưới tuyên truyền trong việc đồng hành cùng các cơ quan quản lý. Thông qua tọa đàm, Bộ Công Thương mong muốn lắng nghe những khó khăn, thách thức để tìm ra các giải pháp hiệu quả để truyền thông, thu hút sự quan tâm của cộng đồng và hướng tới đạt được các kết qủa của Chương trình quốc gia về SDNLTK&HQ giai đoạn 2019 - 2030 (Chương trình VNEEP3).

“Bộ Công Thương đánh giá rất cao vai trò của các nhà báo trong việc truyền tải các nội dung sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đến toàn xã hội. Đồng thời rất mong tiếp tục nhận được sự đồng hành của các cơ quan báo chí, cùng các nhà báo, phóng viên trong thời gian tới.” – ông Trịnh Quốc Vũ nhấn mạnh.

Cần tăng cường tuyên truyền SDNL TK&HQ

Tại buổi tọa đàm, ông Đào Nhật Đình - Hội đồng Khoa học, Tạp chí Năng lượng Việt Nam cho rằng, trên con đường tăng trưởng, nhu cầu sử dụng điện tăng cao là điều không tránh khỏi. Do đó, cần tuyên truyền để sử dụng điện hiệu quả hơn, tiết kiệm hơn. Tuyên truyền cần có các biểu tượng cụ thể như sử dụng sản phẩm có dán nhãn năng lượng, không nghe những quảng cáo thổi phồng về thiết bị không tiêu tốn điện,… Qua công tác tuyên truyền sẽ có định hướng tốt hơn về việc mua sắm thiết bị điện và sử dụng thiết bị điện.

Toạ đàm được tổ chức là dịp để đội ngũ phóng viên, nhà báo chia sẻ, đồng hành cùng Chương trình VNEEP3 trong công tác truyền thông về SDNLTK&HQ

Về phía ông Lê Anh Tuấn cho biết, Trường Đại học Điện lực cũng có nhiều đánh giá về hiệu quả sử dụng năng lượng, hành vi sử dụng. Đây là tiền đề để xây dựng văn hóa sử dụng năng lượng. Để hình thành văn hóa này thì truyền thông có vai trò quan trọng.Từ giai đoạn đầu tiên của Chương trình VNEEP (2006 -2010), vai trò truyền thông được đánh giá rất cao, quảng bá nhiều chương trình năng lượng, thiết bị năng lượng. Do vậy, Trường Đại học Điện lực cũng đưa những nội dung hiệu quả sử dụng năng lượng vào chương trình đào tạo.

"Tôi đánh giá cao vai trò của công tác truyền thông trong lĩnh vực này và cần nâng cao hơn nữa. Trường Đại học Điện lực cũng sẽ củng cố nội dung giảng dạy có thêm yếu tố về SDNL TK&HQ", ông Lê Anh Tuấn nhấn mạnh thêm.

Theo ý kiến của các chuyên gia, để tăng cường vai trò báo chí trong tuyên truyền SDNL TK&HQ cả ở cấp vĩ mô, cũng như vi mô, trước mắt và lâu dài, cần chú ý làm tốt một số nhiệm vụ như: Thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý Nhà nước về SDNL TK&HQ. Đồng thời, cần đồng bộ hoá nội dung và đa dạng hoá hình thức tuyên truyền, cụ thể: Chú ý xây dựng kế hoạch, các chiến dịch và chương trình tuyên truyền theo cấp độ quy mô, đối tượng, thời gian và nội dung cụ thể cho mỗi cơ quan báo chí; Có nội dung trọng tâm, chuyên đề, chuyên mục, dung lượng lớn và thường xuyên. Đặc biệt là cần đổi mới hình thức tuyên truyền đa dạng, thích hợp.

Trong lĩnh vực SDNLTK&HQ nói riêng, các cơ quan báo chí trong đó nòng cốt là phóng viên, nhà báo đã và đang làm rất tốt vai trò của mình. Tăng cường vai trò báo chí trong tuyên truyền SDNLTK&HQ là việc báo chí đẩy mạnh công tác tuyên truyền trên mọi loại hình báo chí và tác phẩm báo chí để cho người dân, doanh nghiệp hiểu thêm, ghi nhớ và áp dụng nhằm giảm tổn thất, giảm mức tiêu thụ năng lượng của phương tiện, thiết bị, mà vẫn bảo đảm nhu cầu, mục tiêu đặt ra đối với quá trình sản xuất và đời sống.

Trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục tổ chức các hoạt động nhằm chia sẻ chuyên môn với đội ngũ phóng viên và nhà báo trên khắp cả nước. Ban Tổ chức mong muốn tạo ra nhiều diễn đàn hơn nữa để đội ngũ phóng viên, nhà báo có thể chia sẻ, thẳng thắn góp ý và đồng hành với Bộ Công Thương trong công tác SDNLTK&HQ nói riêng và ngành Năng lượng nói chung. 

Anh Tuấn