Theo đó, trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiến hành siết chặt theo dõi các mặt hàng xuất khẩu có nguy cơ bị gian lận xuất xứ, lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại (PVTM). Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Đề án “Tăng cường quản lý Nhà nước về chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ”, ngày 15/7, Bộ Công Thương đã tổ chức họp triển khai đề án và ban hành Kế hoạch hành động triển khai đề án.

Trong bản kế hoạch, Bộ này đã xác định các nhóm công việc cần triển khai như: hoàn thiện cơ chế phối hợp, chia sẻ thông tin giữa các cơ quan liên quan; phối hợp xây dựng, theo dõi danh sách các mặt hàng xuất khẩu có nguy cơ bị gian lận xuất xứ, lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại.

Theo đó, Bộ Công Thương sẽ tăng cường kiểm tra, chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại bất hợp pháp, gian lận xuất xứ; mở rộng hợp tác với các cơ quan có liên quan của nước ngoài trong công tác đấu tránh chống hành vi lẩn tránh biện pháp PVTM bất hợp pháp, gian lận xuất xứ; hoàn thiện các quy định về xuất xứ; tăng cường tuyên truyền phổ biến các quy định pháp luật liên quan đến các vấn đề này, nhất là trong bối cảnh các hiệp định thương mại được thực thi trong thực tế.

Theo ông Lê Triệu Dũng, Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại, trên thực tế, thời gian qua, Bộ Công Thương đã tích cực triển khai nhiều biện pháp chống lẩn tránh biện pháp PVTM và gian lận xuất xứ. Cụ thể, ngay sau khi Hoa Kỳ tăng thuế lên 25% với 200 tỷ USD hàng hóa của Trung Quốc, Bộ Công Thương đã có công văn gửi Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đề nghị tăng cường kiểm tra hồ sơ đề nghị cấp C/O cho hàng hóa xuất khẩu sang Hoa Kỳ, gồm 8 nhóm sản phẩm là: gỗ, hàng dệt may, da giày và túi xách, máy vi tính, hàng điện tử và linh kiện, điện gia dụng và linh kiện, điện thoại và linh kiện, nhôm và các sản phẩm nhôm, sắt thép và các sản phẩm sắt thép, xe đạp và linh kiện xe đạp, nhựa và sản phẩm nhựa.

Lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ hiện vẫn là vấn đề rất nóng bỏng

Dù các cơ quan chức năng đã áp dụng nhiều giải pháp và có nhiều nỗ lực siết chặt quản lý nhưng các hành vi gian lận xuất xứ hàng hóa và lẩn tránh PVTM đang có chiều hướng gia tăng. Thực tế cho thấy, cơ quan hải quan đã phát hiện rất nhiều phương thức, thủ đoạn gian lận, giả mạo xuất xứ, nhãn mác hàng hóa.

Mới đây, hôm 19/7, tại Hà Nội, trong buổi họp báo chuyên đề về công tác đấu tranh chống gian lận xuất xứ, cơ quan Hải quan nhận định nguy cơ hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam bị các nước điều tra, áp thuế chống bán phá giá, thuế tự vệ, thuế trợ cấp ở mức rất cao, gây thiệt hại cho các nhà sản xuất Việt Nam, mất uy tín trên thị trường quốc tế hoặc bị hạn chế xuất khẩu vào các thị trường này nếu bị nước nhập khẩu phát hiện và áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại.

Việt Nam hiện nay tham gia nhiều Hiệp định thương mại tự do FTA, vì vậy hàng hóa từ các nước bị áp thuế suất cao sẽ tìm cách chuyển tải bất hợp pháp vào Việt Nam, giả mạo hợp thức hóa xuất xứ Việt Nam sau đó xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ, Châu Âu, Nhật Bản… nhằm hưởng mức thuế suất ưu đãi mà hàng hóa Việt Nam được áp dụng.

Tại Hà Nội, các con số thống kê cho thấy, trong 6 tháng đầu năm 2019, lực lượng chức năng TP.Hà Nội đã xử lý hành chính 11.199 vụ, khởi tố hình sự 89 vụ đối với 11 đối tượng. Trong đó, hàng cấm nhập lậu là 1.723 vụ, hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ 680 vụ, gian lận thương mại gần 8.800 vụ. Tổng số tiền phạt hành chính, truy thu thuế và tiền bán hàng tịch thu là gần 3.000 tỷ đồng.

Minh Phương