Đông trùng hạ thảo – một loại thực phẩm quý hiện được bán tràn lan trên thị trường với đa dạng các loại, từ tươi, sấy khô đến đã qua bào chế.

Giá cũng tùy từng loại, đối với đông trùng hạ thảo được nuôi trồng trong nước, giá “mềm” hơn, có loại chỉ 280.000 - 350.000 đồng/10gr, nhưng cũng có loại lên tới 1,2 - 2 triệu đồng/10gr; hàng nhập khẩu còn cao hơn nhiều, lên tới 10 triệu đồng/10gr, thậm chí hàng tỷ đồng 1 kg.

Đắt đỏ là vậy, song mặt hàng này cũng rất khó phân biệt thật, giả mà không phải loại đông trùng hạ thảo nào cũng có các hoạt chất như nhau.

Mới đây, lực lượng QLTT Hà Nội đã liên tiếp phát hiện và bắt giữ nhiều vụ đông trùng hạ thảo không rõ nguồn gốc với số lượng lớn. Cụ thể, ngày 17/6, Tổ công tác 368, Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) phối hợp với Cục Nghiệp vụ QLTT và Đội QLTT số 1 (Cục QLTT Hà Nội) đã bất ngờ ập vào kiểm tra cơ sở kinh doanh đông trùng hạ thảo ở căn hộ 16-5A thuộc khu đô thị Vinhomes Symphony, quận Long Biên. Tại đây, lực lượng chức năng phát hiện 36 vỉ đông trùng hạ thảo, mỗi vỉ chứa 10 con đông trùng hạ thảo được hút chân không, cùng một lượng lớn đựng trong hộp nhựa và túi bóng với tổng số lượng 480 con. Tất cả đều không có nhãn mác, bao bì sản phẩm, công dụng cũng như hướng dẫn sử dụng. Đây là một trong những vụ kinh doanh đông trùng hạ thảo không rõ nguồn gốc trên nền tảng thương mại điện tử lớn nhất từ trước đến nay được Cục QLTT Hà Nội kiểm tra, phát hiện và xử lý.

Một mặt hàng lạ, hiếm khác cũng được người tiêu dùng cũng “ưa chuộng” trong thời gian qua đó là nhụy hoa nghệ tây, sản phẩm này được bày bán khá tràn lan, với đủ mọi loại giá, có loại giá lên tới 400 -650 triệu đồng/kg. Tuy nhiên, hiện nay, có rất nhiều cơ sở lợi dụng sản phẩm có giá trị cao, đã làm giả bằng cách nhuộm hóa chất để tạo màu…

Đối với Tam thất, theo y học cổ truyền, Tam Thất là một vị thuốc có vị ngọt, hơi đắng, tính ấm, không độc, có tác dụng làm tan huyết ứ và cầm máu, làm hết phù nề do ứ trệ và giảm đau.

Dù khá nhiều tác dụng nhưng theo các lương y, dùng Tam thất cần phải hết sức cẩn trọng đặc biệt là loại Tâm thất không rõ nguồn gốc rõ ràng. Đối với Tam thất không rõ nguồn gốc chất lượng sẽ không đảm bảo nên khi sử dụng sẽ vô tác dụng. Bởi trên thị trường, vì lợi nhuận, nhiều nơi người bán đã dùng bột chì rắc vào khiến những củ này trở nên đen bóng như tam thất thật. Vì vậy, người mua nên kiểm tra kỹ, nếu thấy có chất bóng, mịn dính vào tay thì tuyệt đối không dùng, vì đó là bột chì cực độc đối với sức khỏe.

Trước “ma trận” các mặt hàng dược liệu quý, các chuyên gia khuyến cáo người tiêu dùng cần sáng suốt lựa chọn mặt hàng có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, tìm mua ở địa chỉ bán hàng uy tín, có giấy tờ kiểm định dược chất, tránh tiền mất tật mang.

Dưới đây là những cách giúp người tiêu dùng phân biệt thật – giả với một số loại thảo dược quý:

1. Đối với đông trùng hạ thảo

​

Quan sát trực tiếp kỹ lưỡng

• Đông trùng hạ thảo thật sẽ có đầu sâu non và đầu thảo gắn một cách tự nhiên, không nhìn thấy vết nối giữa 2 bộ phận này.

• Đông trùng hạ thảo thật dạng sâu sẽ có nhiều vân, cứ 3 vân thì làm thành một gấp và được xếp thành hàng. Đông trùng hạ thảo giả vì do dùng khuôn tạo ra nên các nếp gấp thường giao nhau bằng phẳng.

• Hàng thật sẽ thấy đường vân rõ nét, ở giữa có lõi màu đen giống hình chữ V còn hàng giả sẽ không có dấu hiệu này.

Phân biệt qua khứu giác

• Đông trùng hạ thảo thật sẽ có mùi giống mùi nấm rơm và đậm mùi tanh của nấm hương.

• Sản phẩm giả thì sẽ không có các mùi này.

Đo trọng lượng đông trùng hạ thảo trên tay

• Khi bạn cầm đông trùng hạ thảo thật trên tay và lắc nhẹ thì sẽ cảm giác nhẹ như cỏ khô nhưng nếu cảm giác nặng thì đó là đông trùng hạ thảo giả.

Phân biệt bằng vị giác

• Đông trùng hạ thảo thật khi nhai trực tiếp trong miệng sẽ có mùi thơm, càng nhai càng thơm còn nếu là sản phẩm giả thì sẽ thấy nó có mùi nồng, giống bột đất sét và thấy cứng.

2. Đối với nhụy hoa nghệ tây

​

- Nhụy hoa nghệ tây có sẵn dưới dạng bột và sợi.

- Nhụy hoa nghệ tây thật có màu đỏ thẫm với đầu màu cam đỏ. Nếu nhụy hoa nghệ tây bạn mua có màu đỏ thẫm cả sợi, có lẽ nó là hàng giả. 

- Nhụy hoa nghệ tây được phân loại dựa trên màu sắc của nó. Hàng xịn nhất có màu sắc sẫm nhất và giá thành cao. 

- Đừng mua nhụy nghệ tây có sợi màu trắng hoặc vàng. Nếu có, nó đã được trộn lẫn những thành phần khác của hoa nghệ tây. 

Ngoài ra, bạn có thể kiểm tra nhụy hoa nghệ tây thật - giả tại nhà, bằng cách thả một vài sợi nhụy hoa nghệ tây vào một cốc nước ấm. Nếu nước chuyển sang màu vàng đỏ sau 10 - 15 phút, chứng tỏ nhụy hoa nghệ tây của bạn là hàng thật. Mặt khác, nếu nước đổi màu ngay khi bạn thả nhụy hoa nghệ tây vào, chứng tỏ đây là hàng giả, bạn đừng nên uống.

3. Đối với tam thất

​

Dựa vào hình dáng bên ngoài để phân biệt

Tam thất bắc thật có dạng hình trụ, dài khoảng 3-5 cm, bề mặt sần sùi như gốc cây cổ thụ, đầu củ có nhiều mấu, hình dáng có thể liên tưởng đến con ốc đá, cứng và chắc, không thể bẻ bằng tay.

Nếu là củ Tam thất bắc khô thì sẽ có màu xám hoặc xám đen, củ tươi thì sẽ có màu nâu vàng, càng lâu năm thì càng ngả xám.

Tam thất nam: thuộc họ gừng, sống hàng năm. Lá mọc thành từng tàu, lá to không có răng cưa. Hoa có màu tím. Củ tam thất nam có dáng tròn, bề mặt nhẵn, có màu trắng vàng.

Dựa vào phần bên trong và mùi vị để phân biệt tam thất bắc

Tam thất bắc thật thường có phần ruột bên trong có màu xám. Khi dùng vật nặng đập thì phần vỏ và ruột sẽ tách rời, khi cắt thì mặt cắt mịn, không có vết nứt xốp.

Tam thất bắc giả thì phần ruột có màu trắng vàng hoặc trắng đục, không có mùi thơm, vị đắng nhiều, không có hậu ngọt hoặc nhạt chát.

Thái Bình