Được khởi công xây dựng vào cuối năm 1959 trên diện tích 6 ha ở phía Nam cầu Hàm Rồng, thuộc xã Đông Cương, huyện Đông Sơn (nay là Thành phố Thanh Hóa). Sau hơn 4 năm xây dựng, với sự giúp đỡ của các nước anh em trong khối XHCN, ngày 4/4/1964, đúng vào ngày Quốc khánh nước cộng hòa nhân dân Hungari, nhà máy được khánh thành, mang tên “Nhà máy điện mùng 4 tháng 4” để ghi nhớ tình hữu nghị tốt đẹp giữa nhân dân Hungari anh em với nhân dân Việt Nam nói chung và tỉnh Thanh Hóa nói riêng. Nhà máy đi vào hoạt động, đánh dấu sự phát triển của ngành Điện xứ Thanh, tạo cho Thanh Hóa một nguồn điện lớn, đa dạng, mạng lưới điện được mở rộng phục vụ cấp điện cho hoạt động sản xuất nông nghiệp và các cơ sở sản xuất công nghiệp trong tỉnh, như: Nhà máy Lò cao Hàm Rồng, xí nghiệp phốt-phát, nhà máy xay xát gạo, các xí nghiệp và HTX thủ công nghiệp ở thị xã Thanh Hóa. Đồng thời, phục vụ chiếu sáng cho thị xã Thanh Hóa và một số huyện: Nông Cống, Triệu Sơn, Yên Định, Thọ Xuân, Đông Sơn.

 Những ngày đầu trên công trường xây dựng nhà máy

Ngày mùng 3 - 4/4/1965, không quân Mỹ ồ ạt đánh phá cầu Hàm Rồng và các cơ sở sản xuất công nghiệp trọng điểm của tỉnh ở khu vực Hàm Rồng, trong đó có nhà máy điện Hàm Rồng. Tiếp đó, chúng liên tục đánh phá các cơ sở điện khác như: Nhiệt điện Cổ Định, Thủy điện Bàn Thạch. Năm 1965, Mỹ đã ném bom đánh phá trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa gần 900 trận, trong đó 97 trận ném bom vào các cơ sở Nhà máy điện ở Thanh Hóa. Riêng Nhà máy điện Hàm Rồng phải gánh chịu hàng trăm lượt đánh phá với gần 8.000 quả bom, đạn các loại, gây thiệt hại nghiêm trọng, phải khắc phục, sửa chữa nhiều lần.

Chuyên gia Hungari hướng dẫn cán bộ nhà máy lắp máy trung tâm

Thực hiện chỉ thị của Tỉnh ủy, Ban Giám đốc nhà máy đã chỉ đạo các phân xưởng điện trong tỉnh chuyển từ trạng thái thời bình sang thời chiến, vừa sản xuất, vừa chiến đấu và phục vụ chiến đấu với tinh thần địch đánh phá đến đâu, ta khắc phục sửa chữa đến đó. Những khẩu hiệu: “Trái tim người thợ điện còn đập thì dòng điện không bao giờ tắt”, “Địch đánh - ta phục hồi, địch lại đánh - ta lại phục hồi” là ý chí và mệnh lệnh chiến đấu của những người thợ điện. Chính vì vậy mà dưới mưa bom, bão đạn của đế quốc Mỹ, ánh sáng điện vẫn tỏa sáng. Trong những thời khắc lịch sử ấy, ánh sáng điện là biểu tượng của lòng dũng cảm và ý chí kiên cường của cán bộ, công nhân ngành Điện xứ Thanh. Cùng với đó, theo tiếng gọi của Đảng, của Bác Hồ, 214 công nhân ngành Điện Thanh Hóa đã hăng hái nhập ngũ bảo vệ Tổ quốc, trong đó 09 người đã anh dũng hy sinh.

Công nhân nhà máy vừa lao động vừa chiến đấu bảo vệ nhà máy

Ghi nhận những cống hiến, hy sinh của cán bộ, công nhân viên (CBCNV) ngành Điện Thanh Hóa, tại Đại hội anh hùng, chiến sĩ thi đua toàn quốc lần thứ nhất (năm 1966), Nhà máy điện Hàm Rồng đã được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu đơn vị Anh hùng. Đồng chí Đỗ Chanh - Phó giám đốc nhà máy được tuyên dương Anh hùng Lao động. Đến đại hội anh hùng, chiến sĩ thi đua toàn quốc lần thứ 2 (năm 1973), đồng chí Lê Kim Hồng - công nhân bậc 7/7 được tuyên dương Anh hùng Lao động.

Trong suốt chiều dài hơn nửa thế kỷ xây dựng và phát triển, ngành Điện Thanh Hóa đã qua 4 lần đổi tên: Tháng 11/1977, Bộ Điện và Than ra Quyết định đổi tên Nhà máy điện Thanh Hóa thành Sở Quản lý và Phân phối điện Thanh Hóa; Tháng 8/1982, Bộ Điện lực ra Quyết định đổi tên là Sở Điện lực Thanh Hóa; Tháng 3/1996, Tổng Công ty Điện lực Việt Nam ra Quyết định đổi tên là Điện lực Thanh Hóa và ngày 14/4/2010, Tập đoàn Điện lực Việt Nam ra Quyết định đổi tên là Công ty Điện lực Thanh Hóa.

Hai Anh hùng Lao động Đỗ Chanh - Giám đốc nhà máy (người bên phải ảnh) và Lê Kim Hồng - Công nhân 7/7 (người bên trái ảnh) sửa chữa tại Nhà máy điện Hàm Rồng

Thanh Hóa đang trong quá trình thực hiện tái tạo cơ cấu nền kinh tế gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Yêu cầu đặt ra đối với việc cung ứng nguồn điện phục vụ mục tiêu phát triển của tỉnh rất lớn. Xác định rõ “Điện phải đi trước một bước”, được sự quan tâm của Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tổng Công ty Điện lực miền Bắc, sự hỗ trợ của các cấp, ngành địa phương, ngành Điện đã không ngừng đầu tư trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. Mặc dù ngành Điện trong những năm gần đây đang phải đối diện rất khó khăn, thách thức, tuy nhiên Công ty Điện lực Thanh Hóa đã dành phần lớn đầu tư cho lưới điện trung, hạ áp; Nâng cấp, cải tạo, xây dựng mới lưới điện từ trung thế 35kV đến lưới 0,4kV, cung cấp điện cho các khu công nghiệp, khu kinh tế trọng điểm của tỉnh, góp phần chống quá tải lưới điện từ thành phố đến khắp các vùng, miền trong tỉnh, đồng thời nỗ lực cùng với địa phương đã thực hiện về đích xóa các thôn, bản “trắng điện”.

Lãnh đạo Tổng công ty Điện lực miền Bắc thăm và ghi lưu bút trong Sổ truyền thống tại phòng Truyền thống Công ty

Bên cạnh đó, để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội địa phương và thực hiện chủ trương của ngành Điện về công tác hiện đại hóa lưới điện, Công ty đã triển khai xây dựng mới và lắp đặt các thiết bị cho 23/23 TBA 110kV không người trực; Triển khai thay thế, lắp đặt công tơ điện tử đo xa, đưa các ứng dụng phần mềm vào công tác quản lý; Số hóa các quy trình nhằm mục tiêu đáp ứng dịch vụ tốt nhất, hoàn hảo nhất đến cho khách hàng sử dụng điện, cùng với Tổng công ty, Tập đoàn phấn đấu đến năm 2025, đưa ngành Điện trở thành doanh nghiệp số. Tính đến thời điểm hiện tại, Công ty trực tiếp bán điện cho hơn 800 nghìn khách hàng; Bán điện toàn phần đến 100% số xã, phường, thị trấn trong tỉnh... Đó là thành quả, cũng là sự cố gắng vượt bậc của ngành điện trong việc đáp ứng các yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh và thực hiện công bằng xã hội.

Thường niên hàng năm, Công ty tổ chức cho con CBCNV trong toàn Công ty thăm phòng truyền thống

Trước những yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh, nhiều năm qua công ty đã giáo dục, vận động công nhân, viên chức, người lao động khắc phục khó khăn hoàn thành nhiệm vụ. Công ty đã thực hiện chuẩn hóa các phòng giao dịch một cửa, tạo điều kiện tốt nhất cho khách hàng khi có nhu cầu... Trong đó, xác định “Phải lấy khách hàng làm trung tâm trong mọi hoạt động; Lấy chất lượng dịch vụ, sự hài lòng của khách hàng làm thước đo cho hiệu quả hoạt động SXKD”. Cùng với đó là đảm bảo lương và thu nhập của CBCNV luôn ổn định, quan tâm đầu tư xây dựng, sửa chữa nâng cấp nhà ở, bếp ăn tại các đơn vị nhằm hỗ trợ cho CBCNV ở xa gia đình...; Chú trọng đến chăm lo sức khỏe, tinh thần của người lao động, vào dịp lễ, tết, kỷ niệm, Công ty đã tổ chức thăm hỏi, tặng quà các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng Công ty phụng dưỡng, CBCNV là thương binh, con em liệt sĩ, thương binh, tặng quà cho các cháu là con CBCNV đạt thành tích cao trong học tập...

Tự hào với truyền thống Nhà máy Điện anh hùng và những đóng góp hy sinh của cán bộ, công nhân, Công ty đã xây dựng và khánh thành Nhà bia di tich lịch sử cách mạng cấp quốc gia Nhà máy điện Hàm Rồng (năm 2014) – Địa chỉ đỏ của không chỉ ngành điện xứ Thanh mà còn là của quân và dân Hàm Rồng, của tỉnh Thanh Hóa trong suốt hơn nửa thế kỷ.

 Hàng năm, Công ty đón nhiều lượt các đoàn tham quan phòng truyền thống

Với bề dày truyền thống và thành tích, Công ty Điện lực Thanh Hóa đã được Đảng và Nhà nước, các bộ, ngành trung ương, tỉnh Thanh Hóa tặng nhiều phần thưởng cao quý. Đặc biệt, nhân kỷ niệm 55 năm (1964 - 2019) Ngày truyền thống Nhà máy Điện Hàm Rồng anh hùng, Công ty vinh dự được Chủ tịch nước trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhất. “... Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, lớp lớp các thế hệ CBCNV Nhà máy Điện Hàm Rồng anh hùng trước đây, Công ty Điện lực Thanh Hóa ngày nay đã tiếp bước nhau nỗ lực phấn đấu, vượt qua mưa bom, bão đạn của quân thù trong chiến tranh; gian khó, thử thách trong thời bình, nhanh chóng trưởng thành về mọi mặt, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, đóng góp quan trọng vào sự lớn mạnh của ngành Điện và sự phát triển đi lên của tỉnh nhà... Công ty Điện lực Thanh Hóa đã trở thành một trong những lực lượng xung kích đi đầu trong công cuộc  xây dựng quê hương, đất nước giàu đẹp; mang ánh sáng văn hóa, niềm tin và khát vọng thịnh vượng đến khắp mọi miền trong tỉnh...”.

Hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống ngành Điện lực Việt Nam (21/12/1954 - 21/12/2024), 55 năm Ngày truyền thống của Tổng công ty Điện lực miền Bắc (06/10/1969 - 06/10/2024) và 60 năm Ngày truyền thống Nhà máy điện Hàm Rồng anh hùng (04/4/1964 - 04/4/2024), xác định vinh dự lớn, trách nhiệm cao, bước vào chặng đ­ường mới, Tập thể Lãnh đạo, CBCNV Công ty Điện lực Thanh Hóa ngày nay đang không ngừng nỗ lực, ra sức thi đua lập nhiều thành tích. Trong đó tiếp tục nêu cao tính đoàn kết, hăng say trong lao động, học tập, phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật… khắc phục mọi khó khăn, thách thức thực hiện mục tiêu “Thắp sáng niềm tin”. Đây là tôn chỉ, là giá trị cốt lõi cho mọi hoạt động trong sản xuất kinh doanh, đảm bảo cấp điện ổn định và chất lượng cho phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh của địa phương, từ đó từng bước hoàn thành xuất sắc các chỉ tiêu kinh tế, kỹ thuật của ngành giao, góp phần cùng Đảng bộ và Nhân dân tỉnh nhà xây dựng Thanh Hóa sớm trở thành tỉnh kiểu mẫu theo lời dạy của Bác Hồ.

PC Thanh Hóa