Trước đó, Bộ trưởng Nông nghiệp của Australia - ông Barnaby Joyce, đã tuyên bố cấm NK tôm trong vòng 6 tháng kể từ tháng 1/2017, do dịch đốm trắng bùng phát ở Bang Queensland.

Chưa phù hợp với thông lệ chung

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam - ông Trần Quốc Khánh, lệnh cấm này đã gây ra thiệt hại cho ngành nuôi trồng thủy sản Việt Nam, trong đó lượng tôm chưa nấu chín XK sang Australia vào khoảng 55 triệu AUD.

“Lệnh tạm dừng NK tôm chưa qua nấu chín mà không có thời gian cảnh báo đủ để các doanh nghiệp (DN) XK tôm của Việt Nam biết và có các giải pháp nhằm tránh tổn thất lớn về kinh tế là việc làm mà theo chúng tôi là chưa thực sự phù hợp với thông lệ chung và với tinh thần gìn giữ, thúc đẩy mối quan hệ hợp tác thương mại tốt đẹp giữa Việt Nam và Australia”, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh nói và cho rằng: lệnh tạm dừng NK của chính phủ Australia đã và đang gây ra thiệt hại to lớn cho người nuôi tôm và các DN XK tôm của Việt Nam. Không ít DN chuyên XK tôm vào thị trường Australia còn đối mặt với nguy cơ phá sản.

Các cơ quan chức năng của Australia vẫn đang tiếp tục điều tra nguyên nhân gây ra dịch bệnh đốm trắng. Trong khi đó những người nuôi tôm nước này thì đổ lỗi cho tôm NK từ các nước châu Á. Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Trần Quốc Khánh, tôm Việt Nam cần được tiếp tục XK sang Australia trừ khi có bằng chứng về việc NK từ nước ngoài là nguồn lây bệnh.

“Trong trường hợp Australia tiếp tục duy trì lệnh cấm, Việt Nam đề nghị Australia sớm đưa ra các bằng chứng khoa học đầy đủ, cho thấy có mối liên hệ giữa tôm NK từ Việt Nam và dịch bệnh đốm trắng tại Australia”, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh nhấn mạnh.

Đặc biệt, “Một số DN Việt Nam còn cho rằng lệnh cấm NK của chính phủ Australia đã vượt quá mức cần thiết quy định của WTO. Chúng tôi đang nghiên cứu quan điểm này của các DN” Thứ trưởng Trần Quốc Khánh nói.

Hiệp hội Các nhà NK thủy sản của Australia cũng lên tiếng rằng lệnh cấm này đã gây ra ảnh hưởng xấu đến uy tín thương mại quốc tế của Australia. Tuy nhiên, Bộ Nông nghiệp nước này vẫn bảo lưu quan điểm, rằng họ cần bảo vệ ngành nuôi trồng thủy sản trong nước.

Đề nghị Australia xem xét lại

Theo Thứ trưởng Trần Quốc Khánh, Việt Nam luôn tôn trọng các quyết định bảo đảm an ninh và an toàn sinh học của Australia, nhưng vẫn đề nghị chính phủ Australia xem xét lại sự cần thiết của lệnh cấm này. Việc xem xét lại lệnh cấm không đồng nghĩa với việc Việt Nam bỏ qua sự an toàn của ngành nuôi tôm tại Australia, mà cần tìm các biện pháp khác ít tác động tiêu cực tới thương mại hơn, nhưng vẫn bảo đảm an toàn cho ngành nuôi tôm của Australia và môi trường nước Australia.

Trên thực tế, hiện nay các sản phẩm tôm chưa nấu chín của Việt Nam được XK đi nhiều nước trên thế giới mà không bị bất kỳ quyết định đình chỉ NK nào.

Tuy nhiên, trước phản ánh của Việt Nam, Phát ngôn viên của Bộ Nông nghiệp Australia nói rằng chính phủ và Bộ Nông nghiệp nước này “hết sức tôn trọng các ngành công nghiệp nuôi trồng của Việt Nam, cũng như của thế giới”.

“Công việc của chúng tôi là hỗ trợ tiếp cận thị trường kỹ thuật tại các quốc gia mà Australia XK, cũng như những sản phẩm mà chúng tôi NK chắc chắn dựa trên sự an toàn và an toàn sinh học của các ngành công nghiệp ở cả Australia và nước ngoài, cũng như lợi ích kinh tế thương mại của các bên”, người phát ngôn nói.

Bộ Nông nghiệp Australia nhận thấy rằng việc đình chỉ này sẽ có tác động tới người tiêu dùng Australia và các nhà XK quốc tế, trong đó có Việt Nam. “Quyết định tạm đình chỉ thương mại không phải là quyết định được đưa ra một cách dễ dàng”, người phát ngôn nói và cho rằng việc đình chỉ tuân thủ các quy định của các hiệp định WTO cho phép một thành viên tạm ngừng NK trong một số trường hợp cụ thể.

“Quyết định đình chỉ NK tôm sẽ không được thực hiện lâu hơn mức cần thiết để bảo đảm việc bảo vệ ngành công nghiệp tôm trong nước. Đây vẫn là ưu tiên hàng đầu”, phát ngôn viên Bộ Nông nghiệp Australia nhấn mạnh.

Trong lịch sử thương mại hai nước, Việt Nam và Australia trước đây đã từng bất đồng về thương mại nông nghiệp song phương. Cụ thể, năm 2015, Việt Nam đã cấm NK tạm thời hoa quả từ Australia một cách có hiệu quả, sau bất đồng về vấn đề dịch ruồi dấm Địa Trung Hải.

Nguồn Thời báo Kinh doanh