Số liệu thống kê từ Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ KH&ĐT) cho thấy, lũy kế đến ngày 20/4/2018, Việt Nam đã thu hút được 59,2 tỷ USD từ Hàn Quốc, 50,5 tỷ USD từ Nhật Bản, nhưng chỉ thu hút được gần 10 tỷ USD từ Mỹ. Trong khi đó, đầu tư từ EU vào Việt Nam còn thấp. Trong các nước thành viên EU, đầu tư nhiều nhất vào Việt Nam là Hà Lan (hơn 8,3 tỷ USD), tiếp đến là Pháp (gần 2,8 tỷ USD), Luxembourg (2,3 tỷ USD), Đức (gần 1,8 tỷ USD), Bỉ (912 triệu USD)...

Đầu tư từ Mỹ và EU còn khiêm tốn

Trong những năm qua, Việt Nam đã có nhiều thay đổi lớn về chính sách đối với khu vực FDI, đã và đang thu hút lượng lớn vốn FDI tới đầu tư. Tuy nhiên dòng vốn này từ Mỹ và khu vực EU vào Việt Nam vẫn còn nhỏ so với tiềm năng và kém xa một số nước trong khu vực. 

Ông Phan Hữu Thắng, nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài cho biết, dù từng thể hiện mong muốn trở thành nhà đầu tư số 1 tại Việt Nam, nhưng đến nay, dòng vốn của Mỹ đầu tư vào Việt Nam vẫn chưa được như kỳ vọng. Điều này tương tự với vốn đến từ khu vực EU, cho dù nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương đã được ký kết và những tiềm năng, dư địa được nhìn nhận là lớn.

“Nhà đầu tư Mỹ và EU rất quan tâm đến Việt Nam, nhưng ít thành công hơn nhà đầu tư châu Á, vì thị trường Việt Nam có quy mô nhỏ, trong khi những đòi hỏi về độ minh bạch cao và sự khác biệt về văn hóa khiến các nhà đầu tư này phải cân nhắc”, ông Thắng lý giải một trong những nguyên nhân khiến đầu tư của Mỹ và EU vào Việt Nam còn hạn chế.

Bên cạnh đó, theo ông Thắng, câu chuyện sở hữu trí tuệ với những bức bối của thương hiệu, bản quyền, tình trạng hàng giả, hàng nhái; tính minh bạch trong quan hệ đầu tư, quan hệ kinh tế, thủ tục hành chính cũng đang là vấn đề nan giải ảnh hưởng đến đầu tư của Mỹ và EU vào Việt Nam.

Chia sẻ với đánh giá nêu trên, ông Jonathan Moreno, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hoa Kỳ (AmCham) tại Việt Nam cho biết, một trong những rào cản đối với luồng vốn FDI từ Hoa Kỳ vào Việt Nam vẫn là chuyện thiếu minh bạch về môi trường đầu tư, khiến các doanh nghiệp còn tâm lý e ngại.

Cần phải đa dạng hóa dòng vốn

Dù mong muốn thu hút FDI từ Mỹ và EU, nhưng câu hỏi đặt ra là, liệu Việt Nam có “cửa” để kéo dòng vốn từ các thị trường này vào hay không?

Câu trả lời vẫn được nhắc tới lâu nay là có, ít nhất từ những tuyên bố của các nhà đầu tư Mỹ và EU, rằng họ luôn coi Việt Nam là điểm đến đầu tư hấp dẫn.

Theo ông Phan Hữu Thắng, danh mục kêu gọi đầu tư của Việt Nam hiện chưa phù hợp với “khẩu vị” của nhà đầu tư Mỹ và EU. Đầu tư của Mỹ và EU thường có quy mô lớn và hướng vào các lĩnh vực công nghệ cao. Nếu đầu tư nhỏ lẻ thì họ thường chọn cách đầu tư sang các nước gần mình hơn. Vì vậy, việc cần làm ngay lúc này là sớm đưa ra được danh mục dự án thu hút đầu tư phù hợp. Có dự án tốt, nhà đầu tư sẽ mặn mà hơn với thị trường Việt Nam.

GS-TSKH Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE), trong chiến lược thu hút FDI tới đây, làm sao phải kéo được các nhà đầu tư từ Mỹ và EU vào Việt Nam, nếu không, chúng ta sẽ phụ thuộc nhiều vào các nhà đầu tư từ châu Á, kể cả từ Trung Quốc - vốn đang có nhiều vấn đề.

Bên cạnh đó, trong Dự thảo Chiến lược và Định hướng chiến lược thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) thế hệ mới giai đoạn 2018 - 2030 đang được Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) lấy ý kiến hoàn thiện cho rằng, dù đang thu hút hiệu quả đầu tư từ Nhật Bản và Hàn Quốc, nhưng phải thu thu hút nhiều hơn các nhà đầu tư từ châu Âu và Mỹ để đa dạng hóa nguồn vốn FDI, đồng thời tận dụng được đầu tư từ khu vực này cho các hoạt động mang lại giá trị gia tăng cao hơn, cũng như tăng cường chuyển giao công nghệ cho khối kinh tế tư nhân trong nước. Bên cạnh đó, Dự thảo cũng nhìn nhận, một khi khi FTA giữa Việt Nam và EU được ký kết, cơ hội tăng cường thu hút FDI từ EU là không hề nhỏ.

Song cũng phải thấy rằng, dù cơ hội vẫn mở ra, nhưng quan trọng là, liệu Việt Nam có tận dụng được các cơ hội đó hay không, nhất là khi nguyên nhân vì sao Việt Nam thu hút FDI từ Mỹ và EU còn hạn chế chưa thực sự được mổ xẻ thấu đáo.

Ông Ryu Hang Ha, Chủ tịch KorCham thì nhận xét rằng, khi các nhà đầu tư EU vào Việt Nam, họ rất quan tâm đến những câu chuyện tưởng chừng đơn giản như có đủ khách sạn tốt cho họ ở không, chất lượng nguồn nhân lực ra sao...

“Các nhà đầu tư sẽ so sánh xem cùng một đồng tiền thì đầu tư vào thị trường nào dễ dàng hơn, thủ tục đầu tư, thủ tục visa thuận lợi không”, vị này nói.

Có thể, đó chính là những điều Việt Nam cần chuẩn bị để thu hút nhiều hơn FDI từ Mỹ và EU.

Theo Enternews