Canh cá khoai một món ăn dân giã của người dân miền biển, giá thành rẻ, nay cá khoai đã trở thành đặc sản khoái khẩu được thực khách thập phương ưa chuộng, góp mặt trong thực đơn của nhiều nhà hàng, khách sạn hay quán ăn.

Được biết, cá khoai có thể chế biến thành nhiều món ngon, bổ dưỡng như cháo cá khoai, lẩu cá khoai... nhưng đơn giản và giữ được trọn vẹn hương vị nhất vẫn là món canh cá khoai chua. Để món ăn đạt chất lượng, người ta phải chọn mua cá khoai tươi rói có mang đỏ, thịt trắng trong, vây ánh hồng tự nhiên và mắt trong suốt, thân còn nhớt, ánh nhũ. Còn cá ươn hoặc ướp đá lâu ngày thường bị vây đen, thịt trắng đục.

Ở Việt Nam, cá khoai xuất hiện nhiều ở vùng biển các tỉnh từ miền Bắc đến miền Trung nhưng ngon và nổi tiếng nhất vẫn là cá khoai của tỉnh Thái Bình và tỉnh Nam Định. Theo nhiều ngư dân có kinh nghiệm đi biển, cá khoai có 2 loại, đỏ và trắng, nhưng cá khoai trắng ngon hơn, trong đó cá khoai đánh bắt trên vùng biển Thái Bình và Nam Định ngon hơn so với một số vùng biển khác. Lý do đây là vùng cửa biển có rất nhiều tôm, các loại cá nhỏ là thức ăn yêu thích của cá khoai. Do có nguồn thức ăn dồi dào, nên cá khoai đánh bắt được ở vùng biển này thường mập, chắc thịt ngọt và thơm hơn.

Mùa vụ đánh bắt chính của cá khoai là từ cuối tháng 9 đến tháng 2 hàng năm. Tuy nhiên cũng tùy từng nơi mà mùa cá khoai có thể kéo dài tới tháng 3 hoặc tháng 4. Cá khoai thường sống cách bờ từ 3 - 10 hải lý, ở độ sâu từ 20 - 60m. Theo kinh nghiệm của các ngư phủ lâu năm, đánh bắt cá khoai không khó bởi đặc tính của cá thường đi theo đàn, theo luồng gần bờ, rất thuận thả lưới. Mỗi thuyền chỉ cần khoảng 2 người và có thể giăng lưới đánh bắt cá. Tuy vậy cá khoai cũng có nhược điểm khó bảo quản. Vì vậy, vào mùa cá khoai, đêm nào đi biển đánh bắt cá khoai ngư dân cũng đều để sẵn trên tàu khá nhiều thùng đá lớn để bảo quản. Vì thân cá khoai rất mềm nên trong quá trình gỡ lưới, vận chuyển phải nhẹ nhàng, tránh để cá dập nát. Do nhu cầu cá khoai ngày càng lớn nên giá cá khoai thu mua tại biển cũng không hề rẻ. Trung bình giá cá khoai tại bến thuyền dao dao động từ 150 nghìn đến 200 nghìn đồng/kg (tùy to nhỏ, tươi hay ươn). Riêng những ngày cuối năm hoặc lễ Tết, số lượng cá khoai khan hiếm hơn nên giá có thể cao tới 400 nghìn - 500 nghìn đồng/kg.

Được biết cá khoai còn được một số vùng biển miền Trung gọi là cá cháo do thịt cá mềm, càng đun nước càng chảy nhiều và thịt nát như cháo. Trước đây quãng vài chục năm, ngư dân đi biển thường không mặn mà với loại cá này vì thịt mềm và nhão chế biến được ít món. Cá khoai do đó ít được ưa chuộng, chủ yếu ngư dân chế biến thành món canh cá khoai. Giờ cá khoai là đặc sản, món ăn khoái khẩu của nhiều người. Cá khoai được những người sành ăn chế biến thành nhiều món ngon, hấp dẫn, giàu giá trị dinh dưỡng như nấu canh cá khoai các loại, lẩu cá khoai, nấu cháo… Bất kể với món ăn nào, vị thanh mát, ngọt của cá cũng không thể trộn lẫn.

Để nấu canh cá khoai được ngon thì phải chọn mua cá tươi, thịt có màu trắng hồng. Cá khoai mua về phải rửa sạch bằng nước muối pha loãng, cắt bỏ đầu, bỏ ruột. Người ta thường giữ lại dạ dày cá khoai vì phần này ăn giòn, béo ngậy khá ngon. Cá khoai sau khi sơ chế sạch được cắt thành hai, ba khúc vừa ăn rồi đem tẩm ướp các gia vị như mắm, tiêu, gừng, sả, hành để tăng độ thơm ngon cho món ăn.

Khi nấu canh cá khoai, cần phi thơm hành với cà chua, cho nước vào nồi đun lên. Khi nước sôi thì hạ nhỏ lửa, thả cá vào thật nhẹ tay. Vì thịt cá khoai rất mềm nên khi nấu không được khuấy hay đảo nhiều, tránh làm nát cá. Loại cá này cũng chảy nhiều nước nên khi nấu chỉ cần cho lượng nước vừa đủ. Cá chín thì cho thêm hành lá, rau răm hoặc thì là thái nhỏ. Canh cá khoai nấu chua là món ăn dễ chế biến, hương vị ngọt thanh. Ăn bát canh cá khoai sẽ thấy vị chua thanh mát của cà chua lẫn với vị ngọt bùi nhuốm mùi mặn mòi của biển cả trong từng miếng cá khoai, thêm chút vị cay tê tê của gừng... Tất cả hòa quyện vào nhau thành món ăn dân dã mà say lòng người.

Ngoài món canh cá khoai nấu chua, chúng ta cũng có thể chế biến món canh cá khoai rau cần cũng rất thơm ngon. Thịt cá khoai mềm ngọt kết hợp cùng rau cần nước là sự lựa chọn tuyệt vời cho bữa ăn của gia đình bạn. Đặc biệt, món canh thanh mát này còn giúp làm giảm độ ngấy của các món mặn đầy dầu mỡ thường thấy trong mâm cơm.

Từ món ăn dân dã của bà con miền biển, canh cá khoai ngày nay trở thành đặc sản được thực khách ở khắp các tỉnh thành, nhất là Hà Nội yêu thích và tìm mua để thưởng thức.

Theo Congthuong.vn