Anh Tô Văn Khiêm, Chủ tịch HĐQT Hợp tác Chè an toàn Khe Cốc, xã Tức Tranh (Phú Lương) là người tiên phong ở Khe Cốc, ứng dụng khoa học kỹ thuật để sản xuất chè hữu cơ, chè an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP. Anh đã khẳng định chất lượng là yếu tốt quyết định cho thương hiệu sản phẩm.
Chúng tôi có nhiều dịp được tiếp xúc với anh Tô Văn Khiêm, lần nào cũng thấy anh tràn đầy nhiệt huyết và có nhiều ý tưởng, là người đầu tiên ở xã Tức Tranh đăng ký nhãn hiệu và dán tem truy xuất nguồn gốc cho sản phẩm chè; thiết kế và đặt làm những hộp đựng chè độc đáo bằng tre; sản xuất bột trà matcha, làm cả kẹo dồi lạc từ bột matcha do chính hợp tác xã mình sản xuất… Tâm huyết là vậy, nên việc anh bỏ hàng tỷ đồng ra đầu tư mua các loại máy móc, thiết bị chế biến, đóng gói và xây dựng phòng lạnh để bảo quản chè khô cũng là điều dễ hiểu. Được biết vùng sản xuất chè của anh chất lượng ngon, hương vị đặc biệt không kém so với Tân Cương của TP. Thái Nguyên, La Bằng của huyện Đại Từ hay Trại Cài huyện Đồng Hỷ, thế nhưng chè Khe Cốc lại chưa thu hút và gây được nhiều ấn tượng đối với khách hàng. Đây là điều trăn trở lớn nhất của anh Tô Văn Khiêm. Là người gắn bó với những vườn chè từ nhỏ nên anh quyết tâm lặng lẽ, mày mò từng bước đầu tư cho sản xuất nâng cao giá trị của cây chè, một loại cây công nghiệp chủ lực của địa phương bằng định hướng sản xuất chè sạch và xây dựng thương hiệu riêng cho chè Phú Lương.
Anh Tô Văn Khiêm (người thứ ba từ phải sang) giới thiệu vùng nguyên liệu chè VietGap với khách thăm quan
Anh chia sẻ: “Trước đây, sản phẩm chè ở Khe Cốc tuy có ngon thật đấy, nhưng bà con mình lạm dụng phân bón và thuốc trừ sâu hóa chất nhiều quá. Vừa tốn kém lại mất an toàn, người làm ra chè bị ảnh hưởng đầu tiên. Bón nhiều đạm khiến thân chè đẻ nhánh nhiều, nhưng cây rất yếu, đạm cũng khiến cho lá xanh đậm và mềm, thu hút nhiều loại côn trùng và nấm bệnh, phải dùng nhiều thuốc hóa chất hơn… Tôi đã đi thăm quan, học hỏi kinh nghiệm ở nhiều nơi, nhất là vùng Tân Cương nổi tiếng, tôi quyết định đầu tư trồng chè theo hướng VietGap; đồng thời vận động hơn 30 hộ dân khác trong vùng thành lập tổ sản xuất chè an toàn. Để chứng minh hiệu quả cho mọi người thấy, tôi phải kiên trì thuyết phục, miệng nói tay làm, tự đi mua phân chuồng về ủ để bón cho chè 3 lần mỗi năm, thay thế phân hóa học và tuyệt đối không dùng thuốc trừ cỏ”. Với vai trò là Trưởng xóm Tân Thái, kiêm Trưởng Ban Quản lý Làng nghề chè Cụm Khe Cốc - xóm Tân Thái, anh tranh thủ các buổi họp xóm để vận động, giải thích cho bà con lợi ích lâu dài khi làm chè an toàn theo hướng VietGAP. Công nhân làm việc cho HTX đều phải tuân thủ triệt để quy trình chế biến, đóng gói đảm bảo vệ sinh môi trường theo đúng quy định và tiêu chí.
Quyết tâm làm chè sạch được thể hiện bằng khẩu hiệu “5S” treo tại khu chế biến chè của HTX được đặt tại gia đình anh Khiêm. Anh giải thích: “5S là sàng lọc, sắp xếp, sạch sẽ, săn sóc và sẵn sàng”. Tóm lại mọi thứ trong quá trình chế biến đều phải được sắp xếp gọn gàng, khoa học, đảm bảo vệ sinh. Đúng như khẩu hiệu 5S, khu chế biến của gia đình anh tuy không quá rộng nhưng mọi thứ đều sắp xếp ngăn nắp, khoa học, hợp lý. Chè tươi thu hái về được hong héo trong nong, nia để trên những giá sắt cao; thiết bị sao sấy bằng inox, nhiên liệu dùng gas thay bằng củi hay than. Khu phòng lạnh sạch sẽ dùng để bảo quản chè khô trước khi đóng gói và để máy nghiền bột matcha - loại máy được anh nhập từ Nhật Bản. Anh Khiêm quả quyết: “Tôi xác định chất lượng sản phẩm và mức độ an toàn là yếu tố tiên quyết khi xây dựng thương hiệu. Vậy nên trong tổng số hơn 10.000 m2 của gia đình, thì chỉ có 80% đạt tiêu chuẩn VietGAP và 10ha chè hữu cơ mới được mang đi đóng gói và dãn nhãn. Đối với diện tích chè nguyên liệu của các thành viên HTX cũng vậy, hiện chỉ đạt 50% sản xuất theo tiêu chuẩn VietGap. Từ hơn một năm nay, cơ sở là một trong những đơn vị đầu tiên của tỉnh thực hiện dán tem truy xuất nguồn gốc. Chỉ cần dùng một ứng dụng trên điện thoại thông minh để kiểm tra thì có thể biết rõ được ngày sản xuất, địa chỉ, tiêu chuẩn chất lượng cùng những thông tin liên quan. Không giống các nơi khác, với bột trà matcha chúng tôi chỉ sản xuất vào thời điểm mùa thu và xuân, khi nhiệt độ không khí mát mẻ, không nắng gay gắt nên giúp cho chè đạt được nhiều chất diệp lục và aminô axít nhất.
Đóng gói sản phẩm bột trà matcha tại HTX chè an toàn Khe Cốc, Phú Lương
Nhờ áp dụng quy trình sản xuất và chế biến an toàn nên giá trị sản phẩm chè của các thành viên HTX Chè an toàn Khe Cốc được nâng lên đáng kể, lợi nhuận bình quân đạt tới 80-100 triệu đồng/ha/năm. Riêng với gia đình anh Khiêm, các loại chè chất lượng đặc biệt như chè đinh, chè nõn đã bán được giá với tiền triệu, thậm chí vài triệu đồng/kg. Sản phẩm làm ra không đủ bán, khách hàng được mở rộng ra cả các tỉnh miền Nam, thậm chí nước ngoài. Đặc biệt, để tận dụng lượng chè bị gẫy trong quá trình chế biến của chè đinh ôm, đinh tâm và tôm nõn, tháng 9/2018, anh Tô Văn Khiêm đã mạnh dạn làm thêm sản phẩm trà túi lọc xanh nguyên chất. Ngày đêm tâm huyết anh đã cho ra đời mẫu mã, mầu sắc cho trà túi lọc đậm phong cách riêng của HTX và được in song ngữ Anh - Việt trên sản phẩm. Lô sản phẩm trà xanh túi lọc đầu tiên của HTX đã được chính Đoàn công tác của tỉnh Thái Nguyên mang theo để sử dụng và làm quà biếu tại Phần Lan, Hà Lan, Pháp. Hiện nay, sản phẩm trà xanh túi lọc được HTX tung ra thị trường với mong muốn giới thiệu sản phẩm là chính. Sản phẩm trà xanh túi lọc, sản phẩm chè móc câu của HTX chè an toàn Khe Cốc cùng với sản phẩm chè của một số làng nghề khác của huyện đã được lãnh đạo huyện Phú Lương lựa chọn đặt hàng làm quà tặng các đại biểu tại Ngày hội Văn hóa – Làng nghề huyện Phú Lương năm 2018. “Đây mới là những kết quả ban đầu. Dù khách có đặt hàng nhiều, nhưng chúng tôi kiên quyết không làm ẩu, kém chất lượng để mất uy tín đã dày công gây dựng. Thời gian tới, tôi và các thành viên HTX sẽ tiếp tục mở rộng quy mô vùng sản xuất chè an toàn, để chè Khe Cốc tạo dấu ấn và uy tín nhiều hơn với khách hàng trong và ngoài nước” - anh Khiêm chia sẻ.
Nhung Trần
