Trước hết, cần phải khẳng định, nguyên nhân khách quan dẫn đến tiền điện tăng chủ yếu là do thời tiết nắng nóng. Điển hình như tại miền Bắc, từ cuối tháng 5 đến giữa tháng 6, khu vực Bắc Bộ đã phải trải qua hơn 15 ngày nắng nóng liên tiếp với nền nhiệt độ ban ngày luôn duy trì ở ngưỡng 39 độ C, ngoài trời thường từ 42 – 47 độ C. Nắng nóng khốc liệt đã khiến nhu cầu làm mát của người dân tăng cao. Theo nhiều chuyên gia kỹ thuật, chỉ riêng đối với điều hòa thì khi nhiệt độ ngoài trời tăng thêm 1 độ C, lượng điện tiêu thụ sẽ tăng từ 2 - 3%. Nếu nhiệt độ ngoài trời tăng thêm 5 độ C thì lượng điện tiêu thụ của điều hòa cũng sẽ tăng 10%. Ngoài ra, việc thường xuyên mở cửa ra vào, đóng mở tủ lạnh nhiều lần cũng gây thất thoát nhiệt và làm cho lượng điện năng tiêu thụ trong gia đình có thể tăng đến 17%. Khi chỉ số công tơ tăng, đồng nghĩa với cách tính lũy tiến, dùng điện càng lớn thì số tiền phải thanh toán càng cao. Vì vậy, mặc dù thời gian sử dụng các thiết bị làm lạnh không đổi, nhưng khi nhiệt độ ngoài trời tăng thì lượng điện tiêu thụ của những thiết bị này vẫn tăng lên đáng kể.

Tuy nhiên, một vài sự cố ghi nhầm tiền điện do "sai sót cá nhân" như đổ thêm dầu vào lửa và khiến dư luận dậy sóng, nghi ngờ ngành Điện vụ lợi. Trên tinh thần cầu thị và đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã ngay lập tức có văn bản hỏa tốc chỉ đạo các Tổng công ty Điện lực trực thuộc nghiêm túc thực hiện việc kiểm điểm và xử lý nghiêm lãnh đạo đơn vị, cùng các cá nhân liên quan đến việc ghi sai chỉ số công tơ mà không kịp thời phát hiện trong công tác ghi, kiểm tra, phúc tra chỉ số. Đồng thời, tiến hành phúc tra 100% cho khách hàng có sản lượng tăng đột biến từ 30% trở lên so với tháng liền kề trước đó. Các trường hợp phát hiện sai sót phải thực hiện xử lý hóa đơn tiền điện cho khách hàng theo đúng quy định.

Đặc biệt, để đảm bảo khách quan, EVN đã thành lập đoàn kiểm tra, xác minh việc hóa đơn tiền điện của khách hàng tăng từ 30% trở lên. Đoàn công tác gồm các cơ quan chức năng thuộc Bộ Công Thương, Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng và Hội Bảo vệ người tiêu dùng, cùng các cơ quan báo chí đến kiểm tra tại các Tổng công ty Điện lực. Ghi nhận tại các nơi mà đoàn đã đến kiểm tra cho thấy, các Tổng công ty đều thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật về chỉ số đo lường công tơ, đảm bảo tính chính xác và không phát hiện thấy những sai sót trong hóa đơn tiền điện. Do vậy, có thể khẳng định việc ghi nhầm hóa đơn tiền điện tại một vài tỉnh, thành phố trong cả nước… vừa qua chỉ là sự cố hy hữu và không ai mong muốn.

Ông Vũ Đình Tân - Phó Giám đốc PC Quảng Ninh (ngồi phía trái) chia sẻ với đoàn nhà báo Tạp chí Công nghiệp & Tiêu dùng về những nội dung xung quanh việc ghi nhầm hóa đơn tiền điện 

Đơn cử, tại tỉnh Quảng Ninh, ngay sau khi nhận được kiến nghị của bà Đào Thị Gái (thôn 7, xã Hạ Long, huyện Vân Đồn) về sản lượng điện tiêu thụ tăng cao đột biến, Công ty Điện lực Quảng Ninh (PC Quảng Ninh) và Điện lực Vân Đồn đã cử ngay đoàn công tác tới gia đình để tiến hành kiểm tra đồng hồ đo đếm điện năng. Tuy nhiên, để xảy ra sự việc là sai sót mang tính chủ quan của những cán bộ làm công tác kinh doanh chủ quan trong quá trình thực hiện, thiếu sự kiểm tra, phát hiện. Trước sự việc đáng tiếc trên, ngành Điện Quảng Ninh đã cầu thị, xin lỗi khách hàng và khắc phục sự cố qua việc hủy hóa đơn cũ, lập hóa đơn mới để khách hàng thanh toán tiền điện đúng với lượng điện năng đã sử dụng trong tháng 6. Ngoài ra, PC Quảng Ninh cũng đã ngay lập tức kiểm điểm, nghiêm khắc xử lý kỷ luật những tập thể và các cá nhân có liên quan.

Ông Vũ Đình Tân - Phó Giám đốc PC Quảng Ninh khẳng định: "Ngành Điện Quảng Ninh tuyệt đối không có vụ lợi trong sự việc vừa xảy ra. Bởi, việc thu thập chỉ số tiêu thụ điện năng được thực hiện hoàn toàn tự động và từ xa đối với các công tơ điện tử nhằm đảm bảo tính chính xác. Bên cạnh đó, toàn bộ công tơ khi được PC Quảng Ninh lắp đặt cho khách hàng đều đã được kiểm định chất lượng và đạt tiêu chuẩn của Bộ Khoa học và Công nghệ. Do vậy, không thể có chuyện ngành Điện Quảng Ninh cố tình chỉnh sai công tơ theo ý muốn để trục lợi, mà đây chỉ là sự cố hy hữu không đáng có trong quá trình công tác của người công nhân điện lực".

Như vậy là đã rõ, một vài sự cố ghi nhầm tiền điện trong thời gian qua chỉ là những sai sót cá nhân và hệ thống phần mềm quản lý chỉ số điện năng của EVN hoạt động bình thường, hiệu quả, góp phần giảm thiểu tối đa sự can thiệp của con người. Tuy nhiên, để có thể giải quyết được câu chuyện hóa đơn tiền điện mà ngành Điện đang phải đối mặt, thiết nghĩ trong thời gian tới, EVN cần phải đẩy nhanh việc thay thế công tơ cơ khí bằng các loại công tơ điện tử có chức năng đo xa. Bởi hiện nay, toàn ngành vẫn sử dụng tới 48% công tơ cơ khí. Việc sử dụng công tơ điện tử có chức năng đo xa sẽ đảm bảo tính chính xác gần như 100% vì tất cả đều hoàn toàn tự động. Với loại công tơ hiện đại này, người dân hoàn toàn có thể theo dõi lượng điện sinh hoạt theo từng ngày một. Chỉ cần nhập mã khách hàng và liên hệ tới Trung tâm Chăm sóc khách hàng Điện lực để lấy mật khẩu là người dân có thể đo được lượng điện sử dụng từng ngày. Ngoài ra, EVN cũng nên tăng tốc trong quá trình đầu tư, hiện đại hóa hạ tầng kỹ thuật để đảm bảo việc theo dõi dữ liệu chỉ số tiêu thụ điện của khách hàng được thuận tiện.

Dẫu biết mùa nắng nóng nào cũng vậy, ngành Điện luôn phải đối mặt với những hoài nghi khi sản lượng điện tiêu thụ của người dân tăng cao. Nhưng trên tinh thần cầu thị và hết sức trách nhiệm đối với khách hàng, EVN khuyến nghị người dân sử dụng điện tiếp tục có sự phối hợp chặt chẽ, đồng hành cùng ngành Điện trong việc dùng điện tiết kiệm và giám sát ghi chỉ số công tơ của các đơn vị Điện lực. Bất kỳ phản ánh nào của khách hàng về việc tiền điện tăng cao thông qua Tổng đài Chăm sóc khách hàng của 05 Tổng công ty Điện lực sẽ đều được tiếp thu và giải đáp thỏa đáng.

Tuấn Anh