Khu Công nghệ cao – "đòn bẩy" chiến lược của CNHT
Tọa lạc tại quận 9, Khu Công nghệ cao TP.HCM (SHTP) là mô hình thành công điển hình trong phát triển CN công nghệ cao và CNHT. Không chỉ là nơi hội tụ của các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới, SHTP còn trở thành điểm tựa để doanh nghiệp (DN) CNHT trong nước từng bước tham gia vào chuỗi cung ứng của các "ông lớn".
Đến nay, theo các số liệu thống kê (tính đến đầu năm 2025), Khu Công nghệ cao đã thu hút hơn 160 dự án với tổng mức vốn đầu tư hơn 12,3 tỷ USD. Nổi bật trong số đó là Intel Products Vietnam với khoản đầu tư 1,5 tỷ USD – nhà máy lắp ráp và kiểm định bán dẫn lớn nhất của Intel trên toàn cầu. Hay như Jabil Circuit Vietnam – Tập đoàn Mỹ chuyên sản xuất linh kiện điện tử – không ngừng mở rộng sản xuất tại đây. Những dự án này đã tạo ra nhu cầu khổng lồ về linh kiện, thiết bị, phụ tùng và dịch vụ kỹ thuật – mảnh đất màu mỡ cho DN CNHT phát triển.
Theo Ban Quản lý SHTP cho biết, TP Hồ Chí Minh xác định phát triển CNHT là yếu tố then chốt để đảm bảo tính bền vững cho các chuỗi giá trị tại SHTP. Trong 5 năm tới, SHTP tập trung phát triển hệ sinh thái CNHT đồng bộ, thúc đẩy các DN trong nước ‘đứng chung sân’ với các đối tác toàn cầu...
Chính sách đồng hành – Bệ đỡ vững chắc cho DN
Để hiện thực hóa mục tiêu nâng cao năng lực ngành CNHT, TP.HCM đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ thiết thực. Những năm gần đây (như 2022, 2023, 2024), từ chính sách ưu đãi thuế, tín dụng, đến hỗ trợ cải tiến công nghệ, đào tạo nhân lực, kết nối thị trường… đều được cụ thể hóa qua các nghị quyết và chương trình hành động cấp Thành phố.
Cụ thể, Chương trình kích cầu đầu tư của TP.HCM cho phép DN CNHT vay đến 100% giá trị đầu tư thiết bị công nghệ cao, với mức hỗ trợ lãi suất lên tới 100% trong 7 năm đầu (theo Quyết định số 50/2015/QĐ-UBND TP HCM, quy định về chương trình kích cầu đầu tư, trong đó ưu tiên hỗ trợ các DN CNHT thuộc 4 ngành CN trọng yếu và 2 ngành truyền thống). Từ đó, đã có hàng trăm DN tiếp cận nguồn vốn ưu đãi này để hiện đại hóa dây chuyền sản xuất, tăng khả năng đáp ứng yêu cầu khắt khe từ các đối tác nước ngoài.
Theo thông tin Sở Công Thương TP.HCM, được biết, Thành phố không chỉ dừng lại ở hỗ trợ tài chính, mà còn chú trọng hỗ trợ kỹ thuật, tư vấn quản trị, kết nối DN với các tập đoàn lớn. Ví như, đến nay, Thành phố đã và đang phối hợp với các Tập đoàn JETRO, KOTRA , AmCham… để xây dựng mạng lưới liên kết giữa DN CNHT nội địa và các DN FDI hoạt động tại TP.HCM...
Doanh nghiệp CNHT nội địa: Từng bước làm chủ chuỗi giá trị
Hưởng lợi từ các chính sách này, hiện nay, nhiều DN CNHT Việt Nam đã có những bước chuyển mình rõ nét. Công ty CP CNHT Minh Nguyên là ví dụ tiêu biểu. Từ một DN nhỏ chuyên gia công cơ khí, đến nay Minh Nguyên đã trở thành đối tác cung cấp linh kiện cho Samsung, Panasonic và một số hãng ô tô tại châu Âu.
Theo Công ty CNHT Minh Nguyên cho biết, bên cạnh nội lực thì nhờ tham gia chương trình kích cầu của Thành phố, Công ty đã có điều kiện đầu tư hệ thống máy CNC thế hệ mới, giúp cải thiện năng lực sản xuất và nâng cao độ chính xác linh kiện (Chương trình kích cầu đầu tư của TP.HCM trong giai đoạn từ năm 2018 đến năm 2020 được triển khai theo Nghị quyết số 16/2018/NQ-HĐND ngày 8/10/2018 của HĐND TP.HCM, nhằm hỗ trợ các DN trong lĩnh vực CNHT đầu tư đổi mới máy móc, thiết bị, nâng cao năng lực sản xuất). Đây là một trong những yếu tố then chốt giúp Công ty đủ điều kiện tham gia chuỗi cung ứng của các tập đoàn đa quốc gia.
Không chỉ vậy, các DN CNHT còn tích cực tham gia các hội chợ chuyên ngành, diễn đàn kết nối cung cầu trong và ngoài nước. Sự kiện “Tuần lễ CNHT và Sản phẩm CNHT năm 2024” tổ chức tại TP.HCM đã thu hút hơn 300 DN trong nước và quốc tế tham gia, với hàng nghìn kết nối giao thương được thiết lập.
CNHT cần kiên trì với chiến lược dài hạn và tập trung vào công nghệ
Tuy nhiên, để CNHT Thành phố thực sự bứt phá và tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, các chuyên gia cho rằng, TP.HCM cần có chiến lược phát triển đồng bộ hơn, đặc biệt trong việc nâng cấp công nghệ sản xuất và đào tạo nguồn nhân lực.
Theo các chuyên gia về CNHT (thuộc Viện Kinh tế Việt Nam, Viện Nghiên cứu Chiến lược và Chính sách Công Thương, Bộ Công Thương) cho rằng, thách thức lớn nhất của CNHT TP.HCM hiện nay là không ít DN vẫn ở quy mô nhỏ, thiếu vốn, công nghệ và kinh nghiệm quản trị. Muốn đi đường dài, Thành phố cần thúc đẩy mô hình trung tâm R&D liên kết DN – viện trường – nhà nước, đồng thời khuyến khích DN nội địa tham gia các cụm CNHT tập trung, thay vì hoạt động rải rác...
Hướng tới trở thành "hub" CNHT ASEAN
Với lợi thế về vị trí, cơ sở hạ tầng, thị trường và kinh nghiệm thu hút FDI, TP.HCM hoàn toàn có tiềm năng trở thành trung tâm (hub) CNHT công nghệ cao của khu vực ASEAN. Việc tiếp tục thúc đẩy liên kết vùng – nhất là với Bình Dương, Đồng Nai, Long An – sẽ giúp mở rộng quy mô sản xuất và chuyên môn hóa chuỗi cung ứng. Đặc biệt, khi xu hướng dịch chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc ngày càng rõ rệt, các DN quốc tế sẽ tìm kiếm những "bến đỗ" tin cậy – và TP.HCM đang đứng trước cơ hội vàng để khẳng định vị thế.
Cùng với đó, việc đầu tư vào hạ tầng số, logistics và môi trường pháp lý thông thoáng sẽ là đòn bẩy chiến lược. Sự trỗi dậy của một hệ sinh thái CNHT hiện đại, kết nối với mạng lưới toàn cầu sẽ không chỉ giúp TP.HCM phát triển bền vững mà còn đưa Việt Nam tiến một bước dài trên bản đồ sản xuất công nghệ cao thế giới… ./.
Hà Đăng
