Tại Hội nghị đóng góp xây dựng đề án phát triển công nghiệp hỗ trợ trên địa bàn TP Hà Nội giai đoạn 2017 - 2020, định hướng đến 2025 ngày 7/8, các doanh nghiệp, giới chuyên gia cùng chung nhận định, Hà Nội có ngành cơ khí phát triển rất mạnh, nhưng các doanh nghiệp cần có sự kết nối mạnh mẽ, bởi đây là mấu chốt để nâng cao sức cạnh tranh và cơ hội trong tiến trình hội nhập.

Công nghiệp hỗ trợ mờ nhạt

Theo nhận định của Vụ Công nghiệp nặng, Bộ Công Thương, ngành công nghiệp hỗ trợ (CNHT) tại Việt Nam thời gian qua phát triển khá khiêm tốn. Những lĩnh vực được coi là “chủ chốt” của nền kinh tế, nhưng tỷ lệ nội địa hóa rất nhỏ.

Đơn cử như trong lĩnh vực CNHT ngành dệt may - da giày, tỷ lệ giá trị gia tăng trong sản phẩm dệt may đạt thấp (tỷ lệ giá trị gia tăng năm 2015 đạt 51,1%). Ngành da giày tỷ lệ cung ứng chỉ khoảng 20- 25%, còn lại phải nhập khẩu, năng lực thiết kế mẫu mã còn yếu...  

Hoặc là trong lĩnh vực sản xuất, lắp ráp ô tô vốn được kỳ vọng là sẽ trở thành ngành công nghiệp mũi nhọn, nhưng đến thời điểm này, tỷ lệ nội địa hóa đối với xe cá nhân đến 9 chỗ ngồi mới đạt bình quân khoảng 7-10%.

Lãnh đạo Vụ Công nghiệp nặng cũng thừa nhận, sở dĩ ngành CNHT chưa phát triển là do dung lượng thị trường nhỏ. Ngành công nghiệp vật liệu phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu. Bên cạnh đó, nguồn lực đầu tư của nhà nước về tín dụng, ưu đãi và các hỗ trợ khác… còn hạn chế; các tập đoàn sản xuất, lắp ráp thường sử dụng các nhà cung cấp cùng quốc gia...

Theo đánh giá của giới chuyên gia kinh tế, hiện cơ cấu giá trị sản phẩm, nhất là sản phẩm công nghiệp nội địa, rất thấp. Trong khi đó, với những cơ cấu giá trị sản phẩm lớn, các doanh nghiệp trong nước chỉ mới tham gia khâu gia công.

Con số thống kê mới nhất cho thấy, Hà Nội hiện có 200 - 250 doanh nghiệp có sản phẩm CNHT và mục tiêu của Hà Nội hướng đến năm 2020 sẽ có 900 - 1.000 doanh nghiệp CNHT.

Mặc dù đây là một con số “không đơn giản”, song theo ông Nguyễn Hoàng – Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp ngành công nghiệp hỗ trợ TP Hà Nội (HASIBA), để đạt được con số này, cần phải tạo các cơ chế, chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp đang hoạt động phát triển, đồng thời thúc đẩy các doanh nghiệp thành lập mới để đạt mục tiêu trên.

Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chưa hiệu quả

Khi tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến thực trạng CNHT chậm phát triển, nhiều doanh nghiệp bày tỏ quan ngại, mặc dù muốn đầu tư để phát triển nhưng khâu thủ tục xin chứng nhận doanh nghiệp CNHT khá phức tạp, đây là một phần nguyên nhân khiến số doanh nghiệp tham gia vào lĩnh vực này còn hạn chế.

Đặc biệt, các chính sách hỗ trợ, ưu đãi về thuế, đất đai, vốn tín dụng, tài chính… đối với các doanh nghiệp trong nước còn chưa thật sự công bằng so với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI).

Bà Phan Nhật Minh, Tổng Giám đốc Công ty Nhật Minh cho rằng, các doanh nghiệp  nội địa cần được ưu đãi hỗ trợ như với Samsung hoặc ít nhất cũng phải bằng 50%, còn như bây giờ vẫn là quá chênh lệch. Ngoài ra, một số ý kiến doanh nghiệp còn cho rằng, chính sách hỗ trợ ngành CNHT hiện nay còn chưa thật sự hiệu quả, tính rủi ro cao.

Để thúc đẩy ngành công nghiệp hỗ trợ Hà Nội, thực hiện mục tiêu hướng tới năm 2020, Hà Nội có 900-1.000 doanh nghiệp CNHT, nhiều ý kiến tại hội nghị cho rằng, các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nội địa phải tốt hơn nữa, tạo điều kiện thuận lợi hơn về thủ tục, khâu xin giấy phép…

Theo ông Lại Minh Đức, đại diện Sở Công Thương TP Hà Nội, Hà Nội có ngành cơ khí rất mạnh, nhưng vẫn thiếu sự kết nối giữa các doanh nghiệp trong ngành. Điều này phải được khắc phục ngay, phải phát huy vai trò kết nối các doanh nghiệp nội khối để khi cơ hội đến là có thể tận dụng ngay. “Kết nối mạnh mẽ trong nội khối mới có thể nâng cao sức cạnh tranh trong thời buổi nền kinh tế hội nhập hiện nay”, ông Đức nêu rõ.

Đưa ra giải pháp để thúc đẩy ngành công nghiệp hỗ trợ nói chung, ngành CNHT của TP Hà Nội lớn mạnh, ông Nguyễn Hoàng cho rằng, cần có các giải pháp thúc đẩy nguồn nhân lực ngành CNHT, đặc biệt, cần hình thành khu CNHT chuyên sâu, vườn ươm doanh nghiệp để tạo ra liên kết nội khối, xây dựng những doanh nghiệp đầu tàu để các doanh nghiệp khởi nghiệp đi theo. 

“Chính những doanh nghiệp đầu tàu này sẽ là cầu nối để doanh nghiệp nội bắt tay với các doanh nghiệp FDI tạo ra sản phẩm CNHT có thế mạnh”, ông Hoàng nhận định./.

Nguồn VOV