Diễn đàn được Ngân hàng Thế giới (WB), Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Đại sứ quán Australia, Đại sứ quán Hà Lan, Cơ quan Hợp tác Quốc tế Đức GIZ và Liên minh Bảo tồn thiên nhiên quốc tế IUCN đồng tổ chức.
Phát biểu tại diễn đàn, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, Đồng bằng sông Cửu Long không chỉ là vựa lúa lớn nhất của Việt Nam mà phải là nền nông nghiệp thông minh, bền vững, có giá trị gia tăng cao của khu vực Đông Nam Á và rộng hơn là Châu Á trong tương lai.
Đồng bằng sông Cửu Long đóng một vai trò thiết yếu cho sự phát triển của Việt Nam nói chung và an ninh lương thực của khu vực. Tuy nhiên trong hơn một thập kỷ gần đây, nhiều thay đổi cả về tự nhiên và do con người gây ra, đã tạo những sức ép phát triển lớn lên cả vùng Đồng bằng sông Cừu Long như sụt lún đất (ước tính khoảng 3-5 cm mỗi năm) và nước biển dâng (vùng đồng bằng cao không quá 2,5m so với mực nước biển) kết hợp lại với nhau làm tăng rủi ro ngập lụt.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại buổi lễ.
Xâm nhập mặn ở những vùng duyên hải (do hậu quả của khai thác nước ngầm và nước biển dâng) ảnh hưởng đến sinh kế và nguồn cung cấp nước cho sinh hoạt và sản xuất. Tốc độ tăng trưởng dân số, đô thị hóa và phát triển công nghiệp nhanh chóng gây áp lực lớn lên các nguồn tài nguyên nước và làm giảm chất lượng nước. Bên cạnh đó, việc phát triển ở thượng nguồn sông MeKong như việc xây dựng các đập thủy điện và hệ thống tưới tiêu làm ảnh hưởng đến dòng chảy, chu kỳ bồi lắng tự nhiên và luồng cá di cư.
Trong dài hạn, các cộng đồng dân cư duyên hải Đồng bằng sông Cửu Long được dự báo sẽ là đối tượng hứng chịu những tác động của biến đổi khí hậu, trong đó có hiện tượng nước biển dâng và những cơn bão nhiệt đới với sức tàn phá ngày càng mạnh. Sản lượng gạo ở Đồng bằng sông Cửu Long được dự báo là sẽ giảm từ 6 – 12% vì ngập lụt và xâm nhập mặn, trong khi nuôi trồng thủy hải sản cũng sẽ bị ảnh hưởng không nhỏ.
Trước thực trạng đó, Thủ tướng đề nghị các định chế tài chính, các đối tác quốc tế cần chia sẻ, đồng hành với Chính phủ Việt Nam, người dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long trong nỗ lực ngăn chặn, kiểm soát, vượt qua những thách thức bởi hạn hán, thiên tai, biến đổi khí hậu.
Thủ tướng yêu cầu các tỉnh trong vùng ý thức cao hơn nữa về thực trạng hiện tại, chủ động có biện pháp tháo gỡ khó khăn; nhanh chóng chuyển đổi cây trồng vật nuôi, tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng bền vững nhằm đảm bảo sinh kế lâu dài cho người dân.
Ông Lê Văn Quang - Chủ tịch Tập đoàn Thủy sản Minh Phú phát biểu tại buổi lễ
Đánh giá cao sự hỗ trợ của các định chế tài chính lớn, nhất là WB, Chính phủ các nước, Thủ tướng khẳng định, Việt Nam sẽ hợp tác tốt với WB, các Chính phủ, các tổ chức quốc tế để cùng nhau giải quyết các vấn đề đặt ra ở Đồng bằng sông Cửu Long. Thủ tướng cũng đề nghị WB mở rộng cấp tín dụng ưu đãi theo tiêu chuẩn cao nhất, thời gian giải ngân nhanh nhất, cử các chuyên gia kỹ thuật có kinh nghiệm hỗ trợ Việt Nam tăng cường năng lực dự báo, cảnh báo, đánh giá tiềm năng về nước mặt, nước ngầm, khả năng sụt lún, xói lở, xây dựng mạng lưới giám sát biến đổi khí hậu và nước biển dâng, xác định kịch bản phát triển hoàn chỉnh toàn vùng; đào tạo nâng cấp chất lượng nguồn nhân lực và kỹ năng quản trị nhà nước thích ứng với biến đổi khí hậu cho các địa phương bị ảnh hưởng.
Trong hai ngày 27-28/6, các đại biểu sẽ thảo luận các biện pháp ứng phó với biến đổi khí hậu trong vùng; đối thoại sâu hơn về các rủi ro đi cùng biến đổi khí hậu, các chiến lược thích ứng trong đó bao gồm kế hoạch hóa đồng bộ, công tác phối hợp giữa các địa phương, các ngành.
Tại diễn đàn, các chuyên gia, nhà nghiên cứu sẽ cùng thảo luận với các cơ quan quản lý thông qua một số tình huống cụ thể nhằm thảo luận vấn đề sinh kế, các mô hình bền vững và có sức kháng cự tốt trước biến đổi khí hậu.
Tuấn Anh
