Trước sự bùng phát của dịch Covid-19 hai năm qua, các hoạt động tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám gặp nhiều khó khăn, thách thức, tuy nhiên đây cũng là thời điểm giúp các nhà quản lý nhìn nhận lại cách thức tổ chức, thực hiện các hoạt động nhằm đẩy mạnh việc ứng dụng khoa học công nghệ, thu hút khách tham quan.

Thời gian qua, cách mạng công nghiệp lần thứ tư xâm nhập vào mọi mặt đời sống xã hội, với nhiều ứng dụng rộng rãi và bảo tồn, phát huy giá trị di sản không thể là ngoại lệ. Theo các chuyên gia văn hóa, việc ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ mới nhất trong kỷ nguyên chuyển đổi số là việc làm cần thiết, tạo điều kiện thuận lợi cho quản lý, bảo tồn di sản văn hóa một cách bền vững, khoa học và hiệu quả thực tiễn cao. Thông qua việc số hóa, công nghệ về lưu trữ cùng với các phần mềm tái hiện đa phương tiện, công chúng sẽ được tiếp cận, khai thác và tương tác mà không làm tổn hại đến di sản, di tích.

Hiện nay, số hóa đang dần trở thành một trong những tiêu chí đánh giá mức độ phát triển văn hóa du lịch của di tích và bảo tàng với mục đích hướng đến những sản phẩm văn hóa có chất lượng cao phục vụ công tác nghiên cứu, bảo tồn, phổ biến và quảng bá giá trị di sản văn hóa đến mọi tầng lớp nhân dân trong và ngoài nước. Đồng thời số hóa cũng phù hợp với cách tiếp cận, hưởng thụ văn hóa của công chúng trong kỷ nguyên cách mạng công nghiệp lần thứ 4, đồng thời gắn với nhiệm vụ xây dựng Hà Nội – thành phố sáng tạo và chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa của Thủ đô.

Tại hội thảo “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám trên nền tảng công nghệ 4.0”, Phó Giám đốc Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội Phạm Thị Mỹ Hoa khẳng định, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 vẫn còn diễn biến phức tạp, Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu-Quốc Tử Giám nói riêng và các di tích, danh thắng nói chung đang phải đối mặt với nhiều tác động và thách thức do bệnh dịch gây ra. “Vì vậy, việc sử dụng sức mạnh của công nghệ số trong các hoạt động tại di tích sẽ là một trong những giải pháp hiệu quả với nỗ lực gìn giữ và phát huy những giá trị di sản di tích Văn Miếu-Quốc Tử Giám” – bà Hoa nhấn mạnh thêm.

Các chuyên gia công nghệ chỉ ra rằng, nhờ ứng dụng công nghệ 4.0, Văn Miếu – Quốc Tử Giám có thể tạo ra hệ thống trợ lý du lịch ảo ứng dụng công nghệ thông minh nhân tạo AI, tham quan ảo 3D Văn Miếu – Quốc Tử Giám trên internet, trải nghiệm Văn Miếu – Quốc Tử Giám bằng công nghệ thực tế ảo VR 360, trải nghiệm tương tác 3D với những di sản tiêu biểu như Bia Tiến sĩ, tái hiện không gian Văn Miếu – Quốc Tử Giám những thế kỷ trước bằng công nghệ thực tế ảo 3D… Những công nghệ này có thể giúp khách tham quan tìm hiểu một cách kỹ càng và đầy thú vị về Văn Miếu – Quốc Tử Giám trong môi trường “ảo mà như thật”.

Đối với cộng đồng doanh nghiệp lữ hành, Văn Miếu - Quốc Tử Giám, đây là một trong những điểm nhấn quan trọng nhất của du lịch Thủ đô. Hàng năm di tích này thu hút hàng triệu lượt khách tham quan và trong bối cảnh dịch biện thì việc tích cực ứng dụng công nghệ để bảo tồn, phát huy giá trị di tích là hướng đi đúng, phù hợp nhất. Chủ tịch Hội Lữ hành Hà Nội, Giám đốc Công ty Lữ hành Hanoitourist Phùng Quang Thắng cho hay, ứng dụng công nghệ giúp các điểm đến xây dựng được nhiều nội dung tham quan di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Việc ứng dụng công nghệ số nếu làm tốt sẽ tạo sự độc đáo cho sản phẩm du lịch vừa phát huy giá trị, vừa bảo tồn tốt di tích. Còn theo Chủ tịch CLB Lữ hành UNESCO Hà Nội Trương Quốc Hùng, ứng dụng công nghệ 4.0 đối với di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám là cần thiết, đáp ứng nhu cầu của khách du lịch khi dịch bùng phát không thể đến tham quan Văn Miếu - Quốc Tử Giám được. Để tạo sự hấp dẫn cần tăng sự tương tác, trải nghiệm liên quan về hiện vật và những câu chuyện liên quan về hiệt vật.

Ứng dụng công nghệ số sẽ tăng trải nghiệm cho du khách tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám

Khu di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám hiện được đánh giá là đang hội tụ đầy đủ các điều kiện cần thiết để thực hành chức năng giáo dục của văn hoá với tư cách là các không gian trải nghiệm trực quan sinh động; môi trường tự học, tự đào tạo; không gian giao tiếp đối thoại công cộng. Vì vậy, PGS.TS Đặng Văn Bài, Ủy viên Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia cho rằng, nếu chúng ta biết vận dụng công nghệ số thì giáo dục di sản sẽ giúp đạt hiệu quả cao hơn. Công nghệ số tạo ra sản phẩm hiện thực ảo, cung cấp cho du khách nhiều cơ hội văn hoá, chủ động tìm hiểu cái mình cần, thu thập kiến thức. Để làm được điều này thì các cơ quan cần chủ động, sáng tạo xây dựng các sản phẩm ứng dụng công nghệ 4.0.

Giám đốc Trung tâm Hoạt động VHKH Văn Miếu – Quốc Tử Giám Lê Xuân Kiêu cho biết, thời gian qua, Trung tâm luôn mong muốn đưa không gian Văn Miếu – Quốc Tử Giám trở thành một không gian hoạt động văn hoá với nhiều sản phẩm văn hoá phục vụ du khách không chỉ tham quan ban ngày mà cả về đêm. Trên cơ sở này hình thành nên tuyến phố đi bộ xung quanh Văn Miếu – Quốc Tử Giám vào cuối tuần để phát huy các giá trị của di tích gắn liền với đạo học. Ngoài ra, Trung tâm cũng đã đề xuất với TP. Hà Nội Đề án phát triển du lịch thông minh trên nền tảng công nghệ 4.0 tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám. “Trong Đề án có nội dung xây dựng sản phẩm tour đêm kể về câu chuyện đạo học Việt Nam, về Văn Miếu – Quốc Tử Giám sử dụng công nghệ nhằm cùng với quận Đống Đa sớm đưa không gian xung quanh di tích trở thành tuyến phố đi bộ phục vụ du khách trong và ngoài nước”- ông Kiêu thông tin.

Tại Hội thảo, Trung tâm Hoạt động văn hóa - Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám cũng đã "chạy thử" một màn trình diễn công nghệ 3D Mapping tại sân Nhà Thái học để các chuyên gia, học giả có thể tham khảo, góp ý. Công nghệ này cho phép dựng mô hình có tỷ lệ và kích thước tương đương với sản phẩm thật, sau đó thông qua trình chiếu dưới dạng 3D. Ứng dụng này cũng rất thích hợp nếu triển khai tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám khi tổ chức các tour tham quan, du lịch đêm.

Theo báo Công Thương