Tiến độ thi công chậm

Dự án Nhà máy Nhiệt điện Long Phú 1 được khởi công xây dựng trên địa bàn huyện Long Phú từ đầu năm 2011 do Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) làm chủ đầu tư, tổng giá trị 1,2 tỷ USD, công suất 1.200 MW, dự kiến sẽ hoàn thành, phát điện tổ máy số 1 năm 2014, tổ máy số 2 năm 2015, cung cấp cho lưới điện quốc gia khoảng 7,8 tỷ kW giờ điện/năm. Đây là dự án quan trọng, không chỉ bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia mà còn góp phần phát triển kinh tế - xã hội khu vực đồng bằng sông Cửu Long nói chung, tỉnh Sóc Trăng nói riêng. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Doãn Toàn, Trưởng ban Quản lý dự án Điện lực Dầu khí Long Phú 1 (PVN) thì hiện nay, tiến độ thi công dự án đang bị chậm so với kế hoạch. Nguyên nhân do nhiều yếu tố khách quan, trong đó có những ràng buộc về cơ chế, quy định về đơn giá xây dựng; công tác thực thanh, thực chi khiến việc xác định dự toán chi phí cho từng hạng mục công trình của các nhà thầu gặp nhiều vướng mắc. Trong khi một số nhà thầu không còn đủ nguồn lực để thi công, gây ảnh hưởng trực tiếp tiến độ xây dựng công trình.

Tương tự, Bệnh viện chuyên khoa Sản Nhi Sóc Trăng được khởi công xây dựng ngày 7-6-2010 tại đường Tôn Đức Thắng, phường 5, TP Sóc Trăng. Bệnh viện có quy mô 400 giường bệnh, gồm ba khu: Hành chính - Khám - Điều trị, xây dựng trên diện tích hơn 70 nghìn m2, tổng mức đầu tư 830 tỷ đồng từ nguồn vốn trái phiếu Chính phủ. Công trình do Tổng công ty Đầu tư phát triển hạ tầng đô thị UDIC - nhà thầu chính, thi công, dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2014. Nhưng do trước đây trong công tác quản lý, điều hành của chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án các công trình xây dựng Sóc Trăng có nhiều hạn chế cho nên thiếu kiểm tra từ khâu quy hoạch, tư vấn, thiết kế, giám sát đến năng lực nhà thầu… Từ đó, dẫn đến việc phối hợp thiết lập dự án có nhiều sai sót, phải chỉnh sửa nhiều lần. Cụ thể, dự án phải thay đổi quy mô từ 16 tầng giảm xuống còn chín tầng; số giường bệnh giảm từ 400 xuống còn 250 giường… Hơn nữa, giữa nhà thầu chính và các nhà thầu phụ thường xuyên xảy ra mâu thuẫn, tranh chấp trong việc mua bán thầu khiến tiến độ thi công đã chậm còn chậm hơn. Đến nay, sau tám năm thi công, các nhà thầu chỉ mới xây dựng xong hai khu (mỗi khu chín tầng), còn lại gói thầu số 40 thi công xây dựng hạng mục 2A (Khu Khám - Điều trị ngoại trú - Hành chính Quản trị) đang xây dựng dở dang. Thời gian gần đây, mặc dù chủ đầu tư (Ban Quản lý dự án 1) tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ thi công nhưng dự án vẫn chưa giải ngân hết nguồn vốn. Tính riêng năm 2017, dự án Bệnh viện chuyên khoa Sản Nhi Sóc Trăng chỉ giải ngân được hơn 76 tỷ trong số 100 tỷ đồng.

Tỉnh Sóc Trăng hiện có gần 70 công trình, dự án do T.Ư và địa phương làm chủ đầu tư. Đến thời điểm này, có công trình sắp hoàn thành, có công trình đang thi công nhưng cũng còn không ít những công trình đang gặp nhiều vướng mắc, khó khăn cho nên chưa khởi công được gây ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ giải ngân. Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Sóc Trăng Lâm Hoàng Nghiệp cho biết: Năm 2017, nguồn vốn đầu tư XDCB trên địa bàn tỉnh được phê duyệt là hơn 2.254 tỷ đồng, với gần 70 dự án được bố trí vốn, trong đó bố trí hoàn thành hơn 60 dự án. Tuy nhiên, tiến độ giải ngân hiện nay còn chậm, dẫn đến tình trạng thi công các công trình, dự án bị trì hoãn kéo dài. Tính từ đầu năm 2017 đến 31-1-2018, toàn tỉnh giải ngân hơn 1.872 tỷ đồng, đạt 83,1% kế hoạch vốn được giao. Trong đó, nhiều công trình, dự án và một số chương trình nguồn vốn đầu tư lớn nhưng tỷ lệ giải ngân vẫn thấp. Chẳng hạn, công trình xây dựng tuyến đê bao ngăn mặn và đường phục vụ an ninh - quốc phòng, ứng cứu tàu thuyền vùng biển huyện Trần Đề có tổng vốn đầu tư 979 tỷ đồng, thời gian thực hiện dự án từ năm 2014 đến năm 2018. Đây là công trình quan trọng của tỉnh không chỉ góp phần ngăn mặn, giữ ngọt, phục vụ an ninh - quốc phòng, ứng cứu tàu thuyền trên biển mà còn phục vụ đắc lực nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Tuy nhiên, năm 2017 cũng chỉ giải ngân 34,56% số nguồn vốn được cấp so với kế hoạch. Các dự án phát triển lâm nghiệp như: Bảo vệ và phát triển rừng phòng hộ ven biển giai đoạn 2011- 2020; Trồng mới, phục hồi rừng ngập mặn thích ứng biến đổi khí hậu; Trồng cây ngập mặn, chống xói lở bảo vệ đê biển… cũng mới giải ngân được 23,72% so với tổng vốn đầu tư của năm 2017. Đạt thấp nhất là công trình hạ tầng Khu di tích lịch sử quốc gia thuộc huyện Cù Lao Dung, tổng nguồn vốn được giải ngân chỉ đạt 0,76% so kế hoạch năm 2017. Riêng kế hoạch vốn đầu tư công năm 2018, tính đến ngày 31-5 toàn tỉnh Sóc Trăng cũng chỉ mới giải ngân hơn 1.134 tỷ đồng (đạt 34,15% kế hoạch).

Giải thích vấn đề này, ông Lâm Hoàng Nghiệp cho rằng: Quy trình thực hiện đầu tư theo Luật Đầu tư công, Luật Xây dựng, Luật Đấu thầu và các văn bản hướng dẫn liên quan phải trải qua nhiều bước, nhiều thủ tục. Bên cạnh đó, một số dự án còn vướng việc thay đổi địa điểm đầu tư; công tác nghiệm thu khối lượng hoàn thành ở một số dự án chậm đã ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân. Thực tế, một số dự án khởi công mới, đang triển khai công tác đấu thầu lựa chọn nhà thầu tư vấn lập hồ sơ thiết kế kỹ thuật - tổng dự toán; thẩm định, phê duyệt hồ sơ thiết kế - tổng dự toán; đấu thầu lựa chọn nhà thầu xây lắp, thiết bị cho nên tiến độ giải ngân chậm (do các công việc này chiếm khá nhiều thời gian). Trong khi một số gói thầu được tổ chức đấu thầu quốc tế lại phải thực hiện đúng trình tự thủ tục theo quy định của nhà tài trợ. Mặt khác, công tác đền bù giải phóng mặt bằng (GPMB) của một số dự án cũng gặp không ít khó khăn, chi phí tăng cao so với dự án được duyệt. Việc triển khai dự án thuộc các chương trình mục tiêu quốc gia còn gặp nhiều khó khăn do trình tự thủ tục quy định chưa phù hợp thực tế. Một số công trình khác mặc dù đã có khối lượng thi công, nhưng chủ đầu tư chậm lập thủ tục quyết toán cũng ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ giải ngân…

Tháo gỡ khó khăn

Những năm gần đây, tỉnh Sóc Trăng được Nhà nước quan tâm đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế, là nguồn lực quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Nhận thức được điều đó, lãnh đạo tỉnh cùng các ngành chức năng đang tập trung sức khắc phục, chấn chỉnh những yếu kém trong công tác điều hành, quản lý XDCB nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân, thi công các công trình, dự án trên địa bàn. Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng Trần Văn Chuyện cho biết: Để chủ động đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công năm 2018, ngay từ đầu năm, tỉnh đã ban hành Công văn số 515/UBND-XD chỉ đạo các đơn vị, chủ đầu tư khẩn trương tập trung hoàn thành việc phân giao hết số vốn kế hoạch đầu tư công năm 2018 đã được giao. Thực hiện quyết liệt các giải pháp, phấn đấu đến ngày 31-12-2018 giải ngân toàn bộ kế hoạch vốn năm 2017 kéo dài sang năm 2018; đến ngày 31-1-2019 giải ngân toàn bộ kế hoạch vốn năm 2018. Trường hợp số vốn giải ngân của các chủ đầu tư, các huyện, thị xã và thành phố trong ba tháng liên tiếp thấp hơn so với mức giải ngân trung bình của tỉnh, các đơn vị được giao kế hoạch vốn phải có giải trình và kiểm điểm trách nhiệm báo cáo UBND tỉnh. Khẩn trương triển khai thực hiện dự án đã được bố trí kế hoạch vốn, đẩy nhanh tiến độ đền bù, giải phóng mặt bằng, công tác đấu thầu; phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công - tổng dự toán…, chủ động tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để đẩy nhanh tiến độ thi công công trình. Tăng cường các biện pháp quản lý đầu tư công để không phát sinh nợ đọng XDCB. Rà soát, hoàn thiện thủ tục đầu tư các dự án dự kiến khởi công mới trong năm 2019 thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong quá trình triển khai kế hoạch đầu tư công, làm rõ trách nhiệm và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với các đơn vị, cá nhân gây chậm trễ trong việc giao vốn, đấu thầu, triển khai thực hiện, thanh toán vốn… Coi trọng việc thẩm định năng lực các nhà đầu tư, nhà thầu và tiếp tục cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực XDCB.

Riêng đối với các chủ đầu tư thực hiện công trình chậm, ngoài việc xem xét các danh hiệu thi đua, sẽ kiên quyết không phân bổ kế hoạch XDCB cho ngành đó trong năm tiếp theo. Những dự án nào thực hiện chậm trễ, không có khối lượng thì điều chuyển vốn cho các dự án có khối lượng nhưng thiếu vốn. Ưu tiên các gói thầu khác cho các đơn vị hoàn thành đúng tiến độ thi công. Tỉnh cũng yêu cầu các chủ đầu tư nêu cao tinh thần trách nhiệm, kiên quyết không cho phép những đơn vị tư vấn thiếu năng lực tham gia thực hiện các công trình, xử lý nghiêm các nhà thầu không bảo đảm tiến độ thi công. Kịp thời thay thế cán bộ, công chức trì trệ, cản trở, không hoàn thành nhiệm vụ. Tỉnh duy trì thường xuyên cuộc họp giao ban hằng tháng để kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong XDCB. Tiếp tục củng cố, kiện toàn bộ máy các ban quản lý dự án 1, 2 và Trung tâm Phát triển quỹ đất nhằm tăng cường năng lực, bảo đảm thực hiện nhiệm vụ GPMB, phối hợp chủ đầu tư hoàn thiện thủ tục sớm, bàn giao mặt bằng sạch theo tiến độ dự án. Đồng thời thực hiện chính sách khuyến khích, mời gọi những đơn vị tư vấn có năng lực đến địa phương tham gia thực hiện các công trình, dự án với mục tiêu tránh thất thoát, lãng phí, bảo đảm chất lượng các công trình. Nghiên cứu, bổ sung chính sách trong khâu GPMB, hỗ trợ và bố trí tái định cư, bảo đảm ổn định cuộc sống, sinh hoạt và sản xuất cho người bị thu hồi đất. Công tác bồi thường GPMB sẽ được tiến hành một cách công khai, minh bạch, dân chủ, đúng pháp luật.