Thời gian qua, chúng ta đã thiếu sự quan tâm và buông lỏng công tác quản lý chất lượng đối với máy móc, thiết bị cơ điện nông nghiệp. Đã có không ít mẫu máy được nhập khẩu (NK) từ Trung Quốc, những mẫu máy đã qua sử dụng và cả do một số trong nước chế tạo có chất lượng không bảo đảm hoặc không phù hợp và đang được đưa vào sử dụng trong sản xuất nông nghiệp.

Buông lỏng quản lý chất lượng

Theo PGs.Ts. Chu Văn Thiện - Viện Cơ điện nông nghiệp và Công nghệ sau thu hoạch, thị phần thị trường máy móc nông nghiệp, các sản phẩm NK từ một số nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Thái Lan, Đài Loan… chiếm con số áp đảo, lên tới gần 70%, trong khi đó các sản phẩm sản xuất tại Việt Nam chỉ chiếm ít ỏi, từ 15 - 20%, có một số loại máy tỷ lệ này lên tới trên 90%.

Đáng nói là chất lượng nhiều loại máy móc, thiết bị đưa vào sản xuất nông nghiệp còn nhiều bất cập. Dẫn chứng về vấn đề này, Ths. Vũ Văn Long - Giám đốc Trung tâm Giám định máy, cho biết thị trường máy móc thiết bị nông nghiệp nước ta đa dạng về chủng loại, mẫu mã, xuất xứ và hầu như không qua khảo nghiệm, giám định chất lượng bởi bất kỳ một cơ quan nhà nước có thẩm quyền nào. Điều này dẫn đến sự thiếu thống nhất trong công tác quản lý nhà nước, cũng như thiếu cơ sở khoa học để lựa chọn được công nghệ và thiết bị tiên tiến đưa vào thực tiễn sản xuất bảo đảm tính phù hợp và hiệu quả.

Việc đưa vào sử dụng máy móc, thiết bị kém chất lượng không phù hợp với điều kiện sản xuất không những hiệu quả làm việc thấp gây thiệt hại cho người sử dụng mà còn tiềm ẩn các nguy cơ gây mất an toàn, vệ sinh, phá hoại môi trường và có nguy cơ biến nước ta trở thành bãi rác của thế giới, gây tổn thất cao trong nông nghiệp.

Theo ông Long, hiện công tác giám định chất lượng máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất nông nghiệp nước ta hiện nay còn nhiều bất cập về hành lang pháp lý, chức năng quản lý nhà nước, tổ chức thực thi nhiệm vụ và mức đầu tư tăng cường năng lực trong công tác giám định chất lượng máy, thiết bị nông nghiệp.

Chúng ta còn thiếu các tiêu chuẩn về yêu cầu kỹ thuật cho các máy móc nông nghiệp, trong khi đây là những tiêu chuẩn quan trọng giúp thử nghiệm, đánh giá lựa chọn được các mẫu máy bảo đảm chất lượng và phù hợp với điều kiện sản xuất của Việt Nam.

Mặc dù đã có các tiêu chuẩn về máy móc thiết bị cơ điện nông nghiệp, trong đó không ít tiêu chuẩn chấp nhận hoàn toàn tiêu chuẩn quốc tế ISO, nhưng việc phổ biến và áp dụng các tiêu chuẩn này tại các cơ sở chế tạo và cung ứng máy chưa được quan tâm đúng mức. Hầu hết các cơ sở chế tạo, cung ứng cũng như sử dụng chưa biết có những tiêu chuẩn này. Có thể nói, chỉ Trung tâm Giám định máy và thiết bị áp dụng các tiêu chuẩn này khi tiến hành khảo nghiệm máy theo đơn đặt hàng của các DN.

Siết chặt quản lý, lập lại trật tự

Cơ quan quản lý nhà nước về chất lượng máy móc, thiết bị cơ điện nông nghiệp hiện nay là Cục Chế biến nông lâm thủy sản và nghề muối hoạt động cũng rất khó khăn, do thiếu mạng lưới ở các địa phương. Trước những năm 1990, thời kỳ còn bao cấp, tất cả các mẫu máy nông nghiệp trong nước trước khi được chế tạo hàng loại và những mẫu máy NK đều phải qua Trung tâm Khảo nghiệm máy nông nghiệp (nay là Trung tâm Giám định máy và thiết bị) để khảo nghiệm đánh giá. Chỉ khi đạt các yêu cầu theo quy định, các mẫu máy trong nước mới được cấp kinh phí chế tạo và những mẫu máy NK mới được phép nhập về. Tuy nhiên, từ những năm 1990 trở lại đây, quy định này không còn nữa, tất cả các mẫu máy hoàn toàn tự do bán ra thị trường không chịu sự giám sát về chất lượng. Vì vậy, đã có không ít mẫu máy kém chất lượng, không phù hợp với điều kiện sản xuất của chúng ta được đưa vào sử dụng.

Có thể nói, thời gian qua chúng ta thiếu quan tâm và buông lỏng công tác quản lý chất lượng đối với máy móc, thiết bị cơ điện nông nghiệp. Đã đến lúc cần phải có những biện pháp tích cực để thiết lập lại trật tự trên thị trường máy nông nghiệp để có một nền nông nghiệp phát triển bền vững, tạo lập sự cạnh tranh lành mạnh, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng.

Theo các chuyên gia, để làm được điều này, cần từng bước xây dựng và hoàn thiện cơ sở pháp lý cho việc quản lý nhà nước về chất lượng máy móc, thiết bị cơ điện phục vụ sản xuất nông nghiệp. Nghiên cứu ban hành quy định về khảo nghiệm mẫu đối với các máy móc, thiết bị cơ điện nông nghiệp trước khi đưa vào sử dụng, ban hành các quy định về việc kiểm tra giám sát chất lượng máy móc thiết bị cơ điện nông nghiệp khi NK, chế tạo, xuất xưởng và trong sử dụng.

Cần tham khảo luật về cơ giới hóa nông nghiệp của các nước trong khu vực và tiến hành xây dựng luật về cơ giới hóa nông nghiệp cho Việt Nam. Rà soát và triển khai xây dựng hoàn thiện hệ thống các tiêu chuẩn, quy chuẩn về cơ điện nông nghiệp, đặc biệt là các tiêu chuẩn về yêu cầu kỹ thuật.

Lựa chọn một số đơn vị chuyên ngành có điều kiện về cơ sở vật chất kỹ thuật, có chuyên môn và kinh nghiệm hoạt động khảo nghiệm, giám định máy móc, thiết bị cơ điện nông nghiệp, hỗ trợ đầu tư tăng cường năng lực thử nghiệm đạt chuẩn chất tương đương với các phòng thử nghiệm máy móc nông nghiệp trong khu vực và chỉ định thực hiện công tác giám định phục vụ quản lý nhà nước về chất lượng máy móc, thiết bị cơ điện nông nghiệp.

Tiến hành thanh kiểm tra, lấy mẫu thử nghiệm đánh giá thông tin kịp thời những mẫu kém chất lượng, công bố sai sự thật để các cơ sở sử dụng và người nông dân được biết, đồng thời có biện pháp xử lý thích hợp.

Nguồn: Thời báo kinh doanh