Không thể phủ nhận những con số kỷ lục về doanh nghiệp (DN) năm qua là kết quả từ những nỗ lực hết sức của DN cùng với sự hậu thuẫn của các cơ quan Nhà nước và một Chính phủ kiến tạo. Có thể nói, Nghị quyết 35/NQ-CP đã mang “lửa” cải cách đến với các bộ, ngành, địa phương.

Năm 2016 là năm có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của cộng đồng DN. Sau 5 năm thực hiện Nghị quyết 09 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, cùng với việc lần đầu tiên Chính phủ ban hành Nghị quyết về phát triển DN đến năm 2020 (Nghị quyết 35/NQ-CP), con số DN đăng ký thành lập đã cán đích 100.000 ngay từ giữa tháng 11 và về đích với 110.000 DN vào trung tuần tháng 12.

80% DN trong ngành công nghiệp chế tạo được thành lập mới

Sức mạnh từ Nghị quyết 35/NQ-CP được lan tỏa thông qua Chính phủ, các cấp chính quyền, cán bộ công chức tới mọi lĩnh vực và địa bàn hoạt động của DN. Tốc độ đăng ký kinh doanh thành lập DN mới trong ngành công nghiệp chế tạo đã tăng trên 80%.

Điều bất ngờ là, nếu như khu vực Tây Nguyên những năm trước luôn có số DN đăng ký thành lập mới giảm dần so với 5 vùng còn lại của cả nước, thì nay đã tăng trở lại với tổng số vốn đăng ký tăng mạnh nhất trong cả nước.

Tính đến hết tháng 11/2016, tuy số DN đăng ký tạm ngừng kinh doanh có thời hạn của cả nước là 18.901 DN, tăng 27,3% so với cùng kỳ năm trước (số DN này sau khi kết thúc thời hạn tạm ngừng sẽ quay trở lại tình trạng hoạt động kinh doanh), nhưng số DN tạm ngừng hoạt động không đăng ký hoặc chờ giải thể của cả nước là 35.145 DN, giảm 26,6% so với cùng kỳ năm trước.

Theo TS. Phạm Thị Thu Hằng (Tổng Thư ký VCCI), kết quả khảo sát động thái DN Việt Nam năm 2016 do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tiến hành tháng 11/2016 cho thấy cảm nhận của DN về doanh số và sức mua có nhiều tín hiệu khả quan mặc dù lợi nhuận bình quân trong năm 2016 giảm so năm 2015. Tuy nhiên, các DN vẫn có kỳ vọng là chỉ số này sẽ được cải thiện trong năm 2017.

“Không thể phủ nhận đây là kết quả của những nỗ lực hết sức của DN cùng với sự hậu thuẫn của các cơ quan Nhà nước và một Chính phủ kiến tạo, thể hiện rõ nhất qua đánh giá của DN về tình hình thực hiện Nghị quyết 35/NQ-CP của Chính phủ. Nghị quyết 35/NQ-CP đã truyền “lửa” cải cách đến với các bộ, ngành, địa phương”, bà Hằng cho biết.

Còn theo Cục trưởng Cục Quản lý đăng ký kinh doanh, Bộ KH&ĐT Trần Thị Hồng Minh, xét ở góc độ đăng ký kinh doanh, niềm tin của DN thể hiện ở số lượng thành lập mới tăng cao, đặc biệt kể từ khi Luật DN, Luật Đầu tư 2014 có hiệu lực thi hành. Có thể nói, tinh thần cải cách của hai luật trên đã thổi một luồng sinh khí mới vào môi trường kinh doanh, khích lệ ý chí khởi nghiệp, lập nghiệp của cộng đồng.

Năm 2016 đánh dấu một sự phát triển vượt trội về thành lập mới các doanh nghiệp ngành công nghiệp chế tạo 

Một điểm đặc biệt đáng chú ý là Chính phủ đã đưa ra thông điệp về “liêm chính, kiến tạo, hành động”. Cùng với đó là hàng loạt các chỉ đạo mạnh mẽ, quyết liệt, nhất quán từ Trung ương nhằm cải thiện môi trường kinh doanh, hỗ trợ DN, khuyến khích khởi nghiệp.

Sự ra đời của các Nghị quyết 19, 35 cho thấy quyết tâm và tầm nhìn của Chính phủ trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh, cải thiện chất lượng dịch vụ công, hỗ trợ các DN nhỏ và vừa. Tinh thần cải cách và những hành động cụ thể của Chính phủ thực sự đã có tác động lan tỏa, được cộng đồng đón nhận, hưởng ứng tích cực.

Như vậy, vai trò định hướng và những quyết tâm chỉ đạo của Chính phủ là yếu tố then chốt tạo nên sự ổn định, minh bạch, bảo đảm tính cạnh tranh của môi trường kinh doanh Việt Nam trong năm qua.

Chẳng hạn như, ở cấp địa phương, các hoạt động của UBND tỉnh, thành phố đều hướng tới cải cách hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho DN sản xuất kinh doanh và đã có bước chuyển biến rõ rệt, thể hiện qua tổ chức đối thoại công khai với cộng đồng DN, báo chí để kịp thời nắm bắt và tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho DN.

Có 56,6% DN trả lời UBND tỉnh, thành phố nơi DN hoạt động có tổ chức những cuộc đối thoại công khai này. Các DN đánh giá cao cơ chế một cửa và việc thiết lập đường dây nóng ở các cấp chính quyền địa phương.

Ở cấp bộ ngành, chỉ có khoảng 25% DN trong diện khảo sát chưa nhận thấy tác động của việc triển khai các nhóm giải pháp nhằm tạo dựng môi trường thuận lợi, hỗ trợ DN khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo. Cũng với tỷ lệ tương tự khi DN đánh giá về nhóm giải pháp được đưa ra trong Nghị quyết 35/NQ-CP nhằm bảo đảm quyền kinh doanh, quyền bình đẳng tiếp cận nguồn lực và cơ hội kinh doanh của DN.

Những chuyển động mới tiếp tục lan tỏa

Với một Chính phủ kiến tạo, theo đánh giá của DN, chất lượng các chính sách và quy định pháp lý, thái độ, ý thức trách nhiệm của cán bộ, công chức và công tác phổ biến, giáo dục pháp lý kinh doanh cũng được cải thiện đáng kể.

Tinh thần phục vụ DN của các bộ, ngành và các UBND tỉnh, thành phố trong nửa cuối năm 2016 so với nửa đầu năm 2016 được cho là có chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, chuyển biến này ở cán bộ, viên chức cấp dưới dường như chậm hơn so với cấp lãnh đạo bộ, ngành hay lãnh đạo cấp tỉnh.

Có khoảng 42% số DN đã tiếp đoàn thanh tra, kiểm tra trong năm 2016 và 2/3 số DN này tiếp đoàn thanh tra, kiểm tra 2 lần trở lên. Trong số những DN tiếp đoàn thanh tra, kiểm tra 2 lần trở lên thì có 5% số DN bị kiểm tra nội dung hoàn toàn giống nhau và 47% số DN bị kiểm tra một số nội dung giống nhau…

Đây cũng có thể là hệ quả của việc có tới 54% DN trả lời khảo sát chưa biết đến Nghị quyết 35/NQ-CP ngày 16/5/2016 của Chính phủ về hỗ trợ và phát triển DN đến năm 2020 để có thể có ý kiến với chính quyền các cấp hạn chế việc thanh tra chồng chéo, trùng lặp, bảo đảm chỉ thanh tra, kiểm tra tối đa 1 lần/năm đối với DN như Nghị quyết đã nêu.

Năm 2017 sẽ là năm bản lề để thực hiện chương trình hành động của các bộ ngành và cam kết của UBND các tỉnh, thành phố về hỗ trợ DN. Phía trước còn rất nhiều việc phải làm như rà soát chính sách thuế sử dụng đất; đề nghị Quốc hội thông qua Luật Hỗ trợ DN nhỏ và vừa, thúc đẩy đổi mới sáng tạo… khơi dậy mọi nguồn lực để tạo điều kiện cho các DN được thành lập phát triển bền vững và mở rộng quy mô, hoạt động hiệu quả.

Nguồn VietQ