Thực hiện chủ trương sáp nhập chính quyền 2 cấp, xã Hoài Đức được thành lập từ toàn bộ diện tích và dân số của các xã: Di Trạch, Đức Giang, Đức Thượng; phần lớn diện tích tự nhiên và dân số của thị trấn Trạm Trôi, Kim Chung và một phần diện tích tự nhiên, cùng dân số của phường Tây Tựu (quận Bắc Từ Liêm) và xã Tân Lập (huyện Đan Phượng). Với tổng diện tích tự nhiên 16,73km2, quy mô dân số 69.239 người, xã Hoài Đức không chỉ là sự cộng gộp về mặt hành chính, mà còn mang theo kỳ vọng lớn lao về một miền đất "hội tụ và bứt phá", giàu bản sắc văn hóa.

Sáp nhập địa giới hành chính, xã Hoài Đức được kế thừa thành quả xây dựng NTM của một số địa phương cũ như: Xã Tân lập được công nhận đạt NTM kiểu mẫu năm 2023 ở hai lĩnh vực Giáo dục & Đào tạo và Y tế; xã Di Trạch đạt chuẩn NTM nâng cao năm 2023; xã Kim Chung và xã Đức Thượng được công nhận đạt chuẩn NTM kiểu mẫu năm 2024.

Trong quá trình xây dựng NTM, các di tích lịch sử, tôn giáo, các hoạt động văn hóa được bảo tồn, phát huy. Ảnh Lễ rước Thánh Đình làng Di Trạch

Nhờ đó, xã Hoài Đức trở thành vùng chuyển tiếp tiêu biểu giữa nông thôn truyền thống và đô thị hiện đại. Điển hình là tại Đức Thượng, Đức Giang có nhiều làng cổ vẫn gìn giữ phong tục tập quán, tín ngưỡng truyền thống như thờ Thành hoàng làng, tổ chức lễ hội đình làng, giỗ tổ nghề, thể hiện bản sắc văn hóa lâu đời. Song song với đó, các khu đô thị mới tại Kim Chung, Di Trạch, Trạm Trôi đang hình thành nếp sống năng động, hiện đại và văn minh. Hình thái này tạo cho Hoài Đức có sự gắn kết bền chặt, có bản sắc văn hóa - xã hội đa dạng.

Trong quá trình xây dựng NTM, chính quyền và nhân dân các địa phương trên địa bàn thuộc xã Hoài Đức đã chung sức giữ gìn, bảo tồn những di tích lịch sử, những phong tục tập quán tốt đẹp của quê hương. Trên địa bàn vẫn có nhiều di tích lịch sử - văn hóa như đền Di Trạch, đình Dưới, đình Di Trạch, chùa Linh Tiên Quán, đình Cao Xá, chùa Diên Phúc, đình Lưu Xá, chùa Lưu Xá, đình Lũng Kinh, chùa Lũng Kinh, đình Đại Tự, chùa Đại Tự, đình Đụn, chùa Lai Xá, đình Yên Bệ - Yên Vĩnh, chùa Giang Xá (Bảo Phúc Tự), đình Giang Xá, đền Giang Xá - là các di tích đã được xếp hạng cấp Quốc gia. Đây cũng là nơi sinh hoạt tâm linh và tổ chức các lễ hội, tế lễ cổ truyền. Các phong tục truyền thống như cưới hỏi, lễ Tết, giỗ chạp, thờ cúng vẫn được duy trì trong cộng đồng người gốc địa phương. Bên cạnh đó, các lễ hội làng, trò chơi dân gian như rước kiệu, hát thờ, kéo co vẫn diễn ra hằng năm, thu hút sự tham gia của nhiều thế hệ, tạo nên không gian văn hóa đặc sắc và bền vững.

Ở góc độ kinh tế, xã Hoài Đức có nhiều thế mạnh phát triển thương mại dịch vụ, nông nghiệp. Xã Hoài Đức là trung tâm thương mại - dịch vụ phát triển sôi động ở của ngõ phía Tây Thủ đô nhờ vị trí thuận lợi, dân số tăng nhanh và hạ tầng ngày càng hoàn thiện. Hệ thống dịch vụ tiêu dùng, logistics, hỗ trợ sản xuất - đô thị, xây dựng, nội thất và cho thuê nhà trọ phát triển mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu dân cư đô thị và người lao động. Bên cạnh đó, tại Đức Thượng, Đức Giang đã và đang duy trì các cơ sở sản xuất gỗ, mộc dân dụng, hàn cơ khí, gia công kim loại và may mặc, xay xát, chế biến, đánh bóng gạo góp phần tạo việc làm cho người dân địa phương. Dọc theo các tuyến đường lớn như khu vực giáp ranh giữa Di Trạch, Kim Chung và Xuân Phương hoạt động sản xuất cơ khí, vận tải, kho bãi hàng hóa ngày một phát triển.

Hiện nay, xã Hoài Đức có 2 cụm cộng nghiệp hội tụ nhiều doanh nghiệp, tạo công ăn việc làm cho hàng nghìn lao động đó là cụm công nghiệp Di Trạch và cụm công nghiệp Lai Xá. Trong đó, Cụm công nghiệp Di Trạch có quy mô 9,99ha. Tính chất, chức năng phát triển các ngành nghề chế biến nông, lâm sản, chế biến thực phẩm, bánh kẹo, cơ khí, dệt may... Cụm công nghiệp Lai Xá với diện tích 20 ha được thiết kế đồng bộ, hiện đại với hệ thống giao thông nội bộ rộng, diện tích cây xanh lớn, điện, cấp thoát nước phù hợp tiêu chuẩn quốc tế các lô đất linh hoạt, phù hợp với nhiều loại hình nhà máy. Tại cụm công nghiệp này đang phát triển ngành: cơ khí lắp ráp, sản xuất phụ tùng, linh kiện điện tử, sản xuất tiêu dùng, hàng thủ công mỹ nghệ, công nghiệp dệt may, chế biến thực phẩm và các sản phẩm nông nghiệp và một số ngành công nghiệp khác.

Ổi Di Trạch được Thành phố Hà Nội chứng nhận đạt OCOP 4 sao

Một trong những điểm nhấn trong phát triển kinh tế địa phương là hoạt động sản xuất nông nghiệp với nhiều mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ cao, mô hình sản xuất nông nghiệp gắn với du lịch trải nghiệm. Trong đó, tiêu biểu là Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Di Trạch có khoảng 40ha cây ăn quả các loại. Trong đó, có tới 25ha trồng ổi Lê theo tiêu chuẩn VietGAP và theo hướng hữu cơ. Năm 2021, sản phẩm ổi Di Trạch được Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao. Cùng với đó, các sản phẩm Miến đậu xanh, Miến dong rút sợi tại Đức Thượng được công nhận OCOP 4 sao năm 2022.

Nhờ phát huy những lợi thế đó, tính đến hết tháng 9 năm 2025, thu ngân sách xã ước đạt 329.609 triệu đồng, bằng 101,09% dự toán giao. Đời sống của nhân dân ngày càng được nâng lên. Công tác giải quyết việc làm, đảm bảo an sinh xã hội, giảm nghèo, hoạt động nhân đạo, từ thiện đều đạt nhiều kết quả tích cực; tình hình an ninh trật tự trên địa bàn được ổn định.

An Huy

Bài viết có sự phối hợp thông tin của Văn phòng Điều phối Chương trình Nông thôn mới Hà Nội.