Theo Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản (Vasep), tính đến hết tháng 4/2016, giá trị XK cá tra sang thị trường Mỹ đạt 115,1 triệu USD, tăng 7,2% so với cùng năm trước, chiếm 22,7% tổng giá trị XK. 

Mặc dù, giá trị XK vẫn tăng nhưng số doanh nghiệp cá tra tham gia XK vào thị trường Mỹ giảm. Cho đến nay, sản phẩm cá tra Việt Nam vẫn chịu cạnh tranh gay gắt của sản phẩm cá rô phi tại thị trường Mỹ. 

Ngoài ra, sản phẩm cá tra cũng phải cạnh tranh với một số loài cá thịt trắng như: cá Cod, Alaska Pollack, Haddock…

Sự khó khăn giành giật thị phần cùng với thuế CBPG cao chính là lý do khiến giá trị XK cá tra sang thị trường Mỹ trong những tháng đầu năm chưa tăng cao. Với giá trị XK tăng 7,2%, các DN XK đánh giá chỉ mới ở mức độ “cầm chừng”. Ngoài ra, còn có một lý do đáng chú ý khác khiến XK sang thị trường này chưa như mong muốn.

Từ ngày 25/11/2015, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (FSIS) đã chính thức thông báo về việc quyết định triển khai Chương trình Giám sát cá da trơn đối với cá Tra NK vào Mỹ. Quy định này bắt đầu có hiệu lực từ tháng 3/2016. Điều này tác động rõ nét đến hoạt động XK cá tra QI/2016 sang thị trường Mỹ.

Đầu năm 2016, lo ngại bị ảnh hưởng bởi Chương trình giám sát cá da trơn, các nhà NK Mỹ cho biết giá chào bán cá tra tại Mỹ đã tăng 0,10- 0,15USD/kg so với thời điểm trước. Cuối tháng 2/2016, giá xuất từ Việt Nam dao động từ 2,00- 2,05 USD/kg.

Sau khi thông báo của USDA được đưa ra, đầu năm 2016, một số nhà XK lớn đã quyết định giảm rủi ro bằng cách hoãn giao hàng ngay sau ngày 01/3. Lẽ ra đã có vài trăm container cá tra xuất đi vào tháng 2 nhưng bị hoãn đến tháng 3 hoặc tháng 4. Do đó, giá trị XK cá tra trong tháng 3/2016, giảm 15,6% so với cùng kỳ năm trước.

Theo Vasep, áp lực tâm lý thuế CBPG cao cộng với Chương trình thanh tra cá da trơn bị đè nặng cũng được “giải tỏa”. Ngày 25/5/2016, Thượng viện Hoa Kỳ đã nhất trí với Nghị quyết hủy bỏ Chương trình Giám sát cá da trơn do Thượng Nghị sỹ John McCain bảo trợ trong Chương trình rà soát lại các Luật đã ban hành của Quốc hội Hoa Kỳ (Congressional Review Act, gọi tắt là CRA).

Trong phiên họp sáng 25/5 theo giờ Việt Nam, phe ủng hộ dự luật đứng đầu là Thượng nghị sỹ John McCain của đảng Cộng hòa đã giành được 57 phiếu ủng hộ thủ tục tranh luận và bỏ phiếu về dự thảo nghị quyết trên, bất chấp sự cản phá quyết liệt của Thượng nghị sỹ Thad Cochran cũng thuộc đảng Cộng hòa, đại diện cho bang Mississippi cũng như đại diện một số bang sản xuất cá da trơn miền Nam nước Mỹ.

Mặc dù Nghị quyết này sẽ còn phải được đưa qua Hạ viện Hoa Kỳ để bỏ phiếu thông qua rồi mới được đưa lên trình Tổng thống Barack Obama để ký Sắc lệnh ban hành, tuy nhiên đây là thành công bước đầu rất quan trọng, tạo đà cho việc tiếp tục vận động, đấu tranh tại Hạ viện.

Theo Vasep, thị phần cho cá tra Việt Nam tại Mỹ vẫn còn rộng lớn, nhu cầu NK vẫn ổn định, giá tốt, tuy nhiên, rào cản bảo hộ thương mại trong nước đã cản bước DN XK cá tra đẩy mạnh sang thị trường này. Dự báo trong quý tới, XK cá tra sang Hoa Kỳ sẽ tăng từ 10-15% so với cùng kỳ năm trước.

Hòa Lộc/Doanhnghiepvn.vn