Theo đó, mục tiêu trọng tâm của đề án là hình thành 01 Trung tâm Điều khiển chính trên cơ sở nâng cấp Trung tâm Điều khiển hiện có và 01 Trung tâm Điều khiển dự phòng độc lập, có đầy đủ chức năng tương đương, nhằm nâng cao năng lực giám sát, điều khiển và điều hành toàn bộ lưới điện tỉnh Lào Cai sau sáp nhập, đáp ứng yêu cầu phát triển đến năm 2030 và các năm tiếp theo.

Hiện nay, Công ty Điện lực Lào Cai đang vận hành song song hai Trung tâm điều khiển tại B12 (khu vực Nam Lào Cai) và B20 (khu vực Bắc Lào Cai). Mô hình này từng phù hợp trong giai đoạn trước, song đến nay đã bộc lộ nhiều hạn chế như phân tán nguồn lực, khó thống nhất công tác điều hành lưới điện trên phạm vi toàn tỉnh, đồng thời tiềm ẩn rủi ro khi xảy ra sự cố lớn tại một trung tâm. Việc hợp nhất vận hành tại một Trung tâm Điều khiển chính, song song với xây dựng Trung tâm Điều khiển dự phòng, là yêu cầu tất yếu nhằm đảm bảo tính liên tục, an toàn và linh hoạt trong vận hành hệ thống điện.

Chia sẻ về sự cần thiết của đề án, ông Trần Thanh Duyệt – Phó Giám đốc Công ty Điện lực Lào Cai nhấn mạnh:“Việc xây dựng và nâng cấp Trung tâm Điều khiển giai đoạn 2026–2030 là yêu cầu cấp thiết, nhằm đáp ứng quy mô quản lý lưới điện ngày càng mở rộng sau sáp nhập, đồng thời nâng cao độ tin cậy, an toàn và tính liên tục trong vận hành hệ thống điện. Trung tâm Điều khiển chính và dự phòng được đầu tư đồng bộ sẽ giúp Công ty chủ động hơn trong công tác điều độ, xử lý sự cố, giảm thiểu rủi ro và tạo nền tảng vững chắc cho quá trình chuyển đổi số, tự động hóa lưới điện theo định hướng của Tổng công ty Điện lực miền Bắc.”

Trung tâm Điều khiển tại B20 (khu vực Bắc Lào Cai)

Qua đánh giá hiện trạng, hệ thống SCADA tại các Trung tâm Điều khiển đã được đầu tư từ năm 2019, đáp ứng tốt yêu cầu giám sát, điều khiển các trạm biến áp 110kV và thiết bị trên lưới điện trung áp. Tuy nhiên, trước sự gia tăng nhanh chóng về số lượng trạm 110kV, các thiết bị đóng cắt (Recloser/LBS/RMU), cùng việc kết nối thêm các nhà máy thủy điện và triển khai các chức năng nâng cao, hệ thống hiện hữu đang dần bộc lộ nguy cơ quá tải về xử lý, lưu trữ và dự phòng. Một số thiết bị phần cứng đã vận hành nhiều năm, năng lực suy giảm; hạ tầng truyền dẫn, nguồn điện dự phòng và hệ thống phụ trợ cần được nâng cấp, bổ sung để đáp ứng yêu cầu vận hành 24/24 giờ.

Trên cơ sở đó, Công ty Điện lực Lào Cai đề xuất nâng cấp Trung tâm Điều khiển B12 tại trụ sở Công ty thành Trung tâm Điều khiển chính, đồng thời cải tạo, nâng cấp khu vực hội trường cũ tại trụ sở Công ty Điện lực Yên Bái trước đây thành Trung tâm điều khiển dự phòng, với khoảng cách địa lý độc lập, thuận lợi cho tổ chức lực lượng ứng trực khi có sự cố xảy ra.

Giải pháp kỹ thuật của đề án tập trung nâng cấp “phần lõi” hệ thống SCADA, bao gồm: Đầu tư bổ sung máy chủ xử lý và lưu trữ dữ liệu; nâng cấp phần mềm chuyên dụng (Spectrum Power 5) lên phiên bản mới nhất; tăng cường khả năng phân quyền, phân vùng dữ liệu; bổ sung hệ thống đồng bộ thời gian GPS, ghi âm chỉ huy điều độ dự phòng, thiết bị bảo mật một chiều, hệ thống tường lửa thế hệ mới, mở rộng hạ tầng mạng, nguồn điện dự phòng và các thiết bị phục vụ vận hành. Song song với đó là xây dựng các kênh truyền dẫn độc lập giữa Trung tâm điều khiển chính và Trung tâm điều khiển dự phòng, đảm bảo kết nối an toàn, ổn định, tin cậy.

Việc triển khai đề án không chỉ giúp nâng cao năng lực vận hành lưới điện, giảm thời gian xử lý sự cố, tối ưu hóa công tác điều độ, mà còn tạo nền tảng vững chắc cho chuyển đổi số, tự động hóa lưới điện, đáp ứng yêu cầu quản lý hiện đại, minh bạch và bảo đảm an ninh thông tin.

 Nguyễn Kiều Hưng – CTĐL Lào Cai