Theo Văn phòng Điều phối Chương trình NTM Hà Nội, từ năm 2010, Thành phố đã huy động được trên 185 nghìn tỷ đồng cho xây dựng NTM. Trong đó, Nhân dân đóng góp trên 21 nghìn tỷ đồng bằng các hình thức như: Hiến ngày công lao động, ủng hộ vật tư xây dựng và tiền mặt với tinh thần “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân hưởng thụ” được phát huy cao độ.

Tham gia xây dựng NTM, nhiều hộ gia đình ở nhiều địa phương đã hiến đất để mở rộng đường. Tiêu biểu có hộ gia đình đã hiến đến hàng nghìn m2 đất ở để làm đường

Hệ thống đường giao thông nông thôn được đầu tư thảm nhựa đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế của các địa phương

Chương trình NTM đã huy động được sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự hưởng ứng, tham gia tích cực hiệu quả của cộng đồng doanh nghiệp và toàn thể Nhân dân; tạo ra một phong trào sâu rộng, có sức lan tỏa rất lớn, làm thay đổi căn bản, toàn diện nông nghiệp, nông thôn; kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội ngày càng đồng bộ, hoàn thiện theo hướng hiện đại; cơ cấu nội bộ ngành nông nghiệp chuyển dịch tích cực; đời sống vật chất, tinh thần của người dân không ngừng được nâng cao; khoảng cách giữa thành thị và nông thôn ngày càng thu hẹp, an ninh, trật tự xã hội ở nông thôn được đảm bảo và giữ vững. 

Cụ thể, về giao thông, đến hết năm 2024, 100% đường xã, đường liên thôn được bê tông hóa, nhựa hóa; đường làng ngõ xóm được nhựa hóa, bê tông hóa, có biển báo, cảnh báo giao thông; đường giao thông nội đồng cứng hóa đáp ứng nhu cầu ứng dụng cơ giới trong sản xuất nông nghiệp của nhân dân. Tại các địa phương, các tuyến đường trụ thôn, liên thôn, đường làng ngõ xóm được các hội: Hội Phụ nữ, Hội CCB, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên, Hội người cao tuổi,…tích cực tham gia quản lý, chăm sóc, thường xuyên vệ sinh, phát quang cây cỏ. Nhiều địa phương, các hội đã trồng, chăm sóc các tuyến đường hoa góp phần làm đẹp hơn cảnh quan nông thôn Thủ đô.

Hệ thống các trường học được đầu tư đạt chuẩn quốc gia. Học sinh được học tập trong môi trường giáo dục hiện đại, an toàn, được chăm sóc đầy đủ cả về tri thức và thể chất

100% Trạm y tế xã được đầu tư đạt chuẩn quốc gia, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ban đầu của nhân dân

Đặc biệt, trong quá trình làm đường giao thông nông thôn, tại các địa phương nhiều hộ dân đã hiến hàng trăm, thậm chí hàng nghìn m2 đất để mở đường. Tại thôn Quảng Phúc, xã Yên Bài có 12 hộ ở Tổ 1 và Tổ 3 đồng thuận hiến hơn 600m² đất và tháo dỡ hơn 860m² tường bao để tuyến đường được mở rộng từ 5m lên 7m. Trong đó, hộ ông Nguyễn Văn Thanh đã hiến 276m² đất và tự tháo dỡ 294m² tường bao. Tương tự, tại thôn Lặt xã Minh Quang cũ, nay là xã Bất Bạt khi có dự án xây dựng đường giao thông, mỗi nhà trong thôn bám đường bảo nhau hiến ít nhất một m2, cả thôn có 46 hộ hiến hơn 900 m2 đất và tự phá dỡ hàng nghìn m2 tường bao.

Trong giai đoạn 2021 - 2025, Thành phố Hà Nội tập trung xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu cùng với đó các tiêu chí xây dựng NTM được nâng lên. Trong đó, đối với tiêu chí giáo dục, các xã NTM nâng cao, trường học các cấp trên địa bàn xã đạt chuẩn quốc gia mức độ 1, có  01 trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 2; đối với xã NTM kiểu mẫu có ít nhất 02 trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 2, cùng nhiều yêu cầu khác.

Đoàn thẩm định NTM Thành phố Hà Nội kiểm tra tại Nhà văn hóa thôn Trung Tiến năm 2024

Khu công viên trung tâm xã Sơn Đồng mới

Tính đến hết năm 2024, Hà Nội có 229 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 109 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Được sự quan tâm của Thành phố Hà Nội và chính quyền các cấp, hệ thống các trường học đã được tại các địa phương này đã được quan tâm đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất khang trang, đầy đủ các phòng chức năng, sân chơi, nhà thể thao,… Đây là cơ sở để con em nông thôn được giáo dục, học tập trong môi trường sư phạm chuyên nghiệp, hiện đại. Bên cạnh đó, các xã đều duy trì và nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục mầm non, duy trì chuẩn phổ cập giáo dục Tiểu học và THCS; xây dựng, triển khai Trung tâm học tập cộng đồng, các mô hình giáo dục thể chất…

Trong quá trình xây dựng NTM, các di sản văn hóa vật thể, phi vật thể được bảo tồn và phát huy giá trị

Xây dựng NTM góp phần bảo tồn, phát huy giá trị các di sản văn hóa vật thể, phi vật thể. Trong đó, các di tích như Chùa, Đình, Đền,… được kiểm kê, ghi danh, tu bổ, tôn tạo; các lễ hội truyền thống, nghệ thuật trình diễn dân gian, điệu múa, làn điệu dân ca được bảo tồn, đi sâu vào tiềm thức, là đời sống tinh thần giàu bản sắc của người dân Thủ đô. Các xã được đầu tư xây dựng Trung tâm văn hóa thể thao xã; nhà văn hóa thôn được nâng cấp, xây dựng, có đầy đủ trang thiết bị đáp ứng nhu cầu hội họp của nhân dân; tại các điểm công cộng được trang bị dụng cụ thể thao ngoài trời. Thực hiên tốt cuộc vận động “ Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, cuộc vận động “Toàn dân xây dựng đời sống văn hóa”, tại các thôn của các xã, nhân dân đã chung tay thực hiện nếp sống văn hóa, duy trì các phong trào văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao. Tại nhiều địa phương đã ghi nhận sự đóng góp của nhân dân bằng tiền, bằng ngày công trong việc xây dựng, tu bổ, tôn tạo các công trình văn hóa tâm linh, trang bị dụng cụ thể thao ngoài trời…

Sản xuất nông nghiệp phát triển theo hướng công nghệ cao, nâng cao năng suất, thu nhập cho bà con nông dân. Ảnh sản xuất nông nghiệp ở xã Sơn Đồng, Hà Nội

Kinh tế làng nghề phát triển. Nhiều làng nghề trở thành Điểm du lịch làng nghề hấp dẫn của thành phố Hà Nội. Ảnh Điểm du lịch làng nghề Quảng Phú Cầu

Một trong những điểm nhấn quan trọng trong quá trình xây dựng NTM của Thủ đô là thu nhập của người dân được nâng lên. Theo thống kê, thu nhập người dân hiện nay cao gấp 6 lần so với năm 2010. Thành phố không còn hộ nghèo, tỷ lệ hộ cận nghèo chiếm 0,04%. Để đưa nông dân thoát nghèo, bên cạnh sự quan tâm của Thành phố, chính quyền các địa phương đã triển khai nhiều cách làm hay như điều tra cụ thể, phân loại hộ nghèo, hỗ trợ “cần câu cơm”, tạo việc làm phù hợp, hỗ trợ vay vốn, phát động các phong trào giúp nhau làm kinh tế…Hoạt động tổ chức sản xuất, phát triển kinh tế nông thôn đã ghi nhận sự hoạt động hiệu quả của các HTX, các mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, sản xuất làng nghề truyền thống, làng nghề và làng có nghề; tiêu biểu như: HTX sản xuất và tiêu thụ rau hữu cơ công nghệ cao Cuối Quý, HTX nông nghiệp Tiền Lệ, HTX nông nghiệp Tam Hưng, HTX Dương Liễu; Làng nghề tạc tượng Sợn Đồng, Sơn mài Hạ Thái, Gốm Bát Tràng, Lụa Vạn Phúc, Chế biến nông sản Dương Liễu, Miến dong làng So…Các loại hình sản xuất này đã tạo ra hàng vạn việc làm, giúp nhân dân các địa phương nâng cao thu nhập.

Nông thôn Thủ đô đã khoác lên mình diện mạo mới, sức sống mới, khoảng cách giữa đô thị và nông thôn ngày càng thu hẹp. Ảnh khu dân cư xã Sơn Đồng mới

Hiện nay, về các vùng nông thôn Thủ đô, người ta dễ dàng nhận thấy một diện mạo mới, sức sống mới, chất lượng sống mới. Nó không chỉ thể hiện ở hệ thống giao thông mà còn thể hiện rõ ở nhà ở cư dân nông thôn khang trang hơn và những chỉ số thước đo về giáo dục, y tế, an ninh trật tự… Theo thống kê của Thành phố Hà Nội, 95% hộ dân khu vực nông thôn đã được sử dụng nước sạch; hệ thống trường học được đầu tư đồng bộ với tỷ lệ  96% trường học đạt chuẩn quốc gia; 100% trạm y tế xã đạt chuẩn quốc gia; 95% người dân có bảo hiểm y tế.   

Có thể thấy, Chương trình xây dựng NTM của Thành phố Hà Nội đã và đang kiến tạo những miền quê đáng sống; giúp vùng nông thôn của Thành phố hòa mình vào dòng chảy phát triển văn minh, hiện đại của Thủ đô.

Minh Ngọc

Bài viết có sự phối hợp thông tin của Văn phòng Điều phối Chương trình Nông thôn mới Hà Nội.