Theo số liệu từ Bộ Công Thương, chỉ trong 9 tháng, doanh thu trên 4 sàn thương mại điện tử lớn đã đạt gần 306 nghìn tỷ đồng, tăng hơn 34% so với cùng kỳ. Quy mô thị trường cả năm được dự báo vượt 30 tỷ USD, thậm chí có thể đạt 32–40 tỷ USD, chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng. Việt Nam tiếp tục nằm trong nhóm quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử nhanh nhất thế giới, đứng thứ 3 Đông Nam Á về quy mô thị trường. Kết quả này được thúc đẩy bởi tỷ lệ người dùng internet cao, mức độ phổ cập smartphone rộng và các chiến dịch khuyến mại quy mô lớn từ các nền tảng.

Bên cạnh vai trò là kênh mua sắm chủ đạo, thương mại điện tử còn trở thành “đầu ra” quan trọng cho hàng triệu doanh nghiệp nhỏ và vừa trong quá trình chuyển đổi số. Tuy nhiên, đi cùng cơ hội là những rủi ro ngày càng phức tạp. Tình trạng kinh doanh hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, thực phẩm chức năng và mỹ phẩm không rõ nguồn gốc diễn biến tinh vi, lợi dụng sự ẩn danh trên không gian mạng để qua mặt cơ quan quản lý và người tiêu dùng.

Theo Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, năm 2025 lực lượng quản lý thị trường đã kiểm tra hơn 27 nghìn vụ việc, xử lý trên 23 nghìn vụ vi phạm, thu nộp ngân sách gần 372 tỷ đồng. Riêng trong môi trường thương mại điện tử, hơn 4.000 vụ vi phạm đã bị phát hiện, cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn nạn này. Nhiều đối tượng sử dụng mạng xã hội, livestream bán hàng, thậm chí thuê KOL, KOC quảng cáo sai sự thật, gắn mác “hàng xách tay”, “nhà làm”, “sạch 100%” để đánh vào tâm lý người tiêu dùng.

Trước thực trạng đó, việc tăng cường quản lý thị trường thương mại điện tử trở thành yêu cầu cấp thiết. Năm 2025, Luật Thương mại điện tử mới chính thức có hiệu lực, với nhiều quy định quan trọng như bắt buộc định danh người bán thông qua hệ thống VNeID, góp phần nâng cao khả năng truy xuất nguồn gốc và giảm tài khoản ảo. Cùng với đó, các quy định về quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng số cũng tăng cường trách nhiệm của người bán và các sàn thương mại điện tử.

Song song với hoàn thiện pháp lý, ứng dụng công nghệ được xem là giải pháp then chốt. Các sàn lớn đang phối hợp với Bộ Công Thương triển khai trí tuệ nhân tạo để rà soát, phát hiện hàng vi phạm ngay từ khâu đăng bán, đồng thời cam kết gỡ bỏ gian hàng vi phạm và cung cấp dữ liệu cho cơ quan chức năng. Công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức người tiêu dùng cũng được đẩy mạnh, khuyến khích mua sắm tại gian hàng chính hãng và chủ động phản ánh vi phạm.

Về lâu dài, phát triển thương mại điện tử bền vững không chỉ dựa vào “siết” quản lý mà cần song hành với các cơ chế khuyến khích kinh doanh chân chính, bảo vệ doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc. Khi quản lý được thực hiện đồng bộ, minh bạch và hiệu quả, thương mại điện tử sẽ tiếp tục là trụ cột tăng trưởng của kinh tế số, đồng thời tạo dựng môi trường mua sắm an toàn, lành mạnh cho người tiêu dùng Việt Nam.

PV