Không thể phủ nhận vai trò của các làng nghề tại Hà Nam, sự phát triển của làng nghề đã tác động không nhỏ đến các chương trình xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư tại các địa phương. Sau gần 10 năm thực hiện Đề án phát triển làng nghề giai đoạn 2011-2015, định hướng đến năm 2020, hoạt động của các làng nghề đã góp phần gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, tạo ra nhiều sản phẩm phục vụ nhu cầu tiêu dùng và xuất khẩu; trong giai đoạn này toàn tỉnh đã có 163 làng nghề truyền thống, làng nghề tiểu thủ công nghiệp và làng có nghề được công nhận, trong đó có 35 làng nghề truyền thống, 30 làng nghề TTCN và 98 làng có nghề, thu hút gần 12.000 lao động làm việc với mức lương trung bình 3,3 triệu đồng/người/tháng. 

Có thể kể đến các làng nghề tại huyện Lý Nhân, đây là địa phương có số làng nghề truyền thống nhiều nhất tỉnh với 15/35 làng nghề trong đó 3 làng nghề rất phát triển như: Dệt, sản xuất bánh đa nem và đồ gỗ, tập trung ở các làng nghề Đại Hoàng (xã Hòa Hậu), làng Chều (xã Nguyên Lý). Sự phát triển của các làng nghề ở Lý Nhân thời gian qua tương đối ổn định, giải quyết việc làm thường xuyên cho hàng nghìn lao động có thu nhập ổn định, góp phần đáng kể trong phát triển kinh tế hộ gia đình.

Chia sẻ với phóng viên, ông Đặng Anh Tuấn, Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nam cho biết, công tác hỗ trợ phát triển làng nghề truyền thống, làng nghề TTCN thời gian qua đã được tỉnh quan tâm. Hoạt động của công tác khuyến công, xúc tiến thương mại được triển khai hằng năm tập trung vào các nội dung như: Trình diễn kỹ thuật; đầu tư đổi mới máy móc thiết bị; đưa hàng Việt về nông thôn; tham gia các hội chợ nhằm quảng bá sản phẩm và khai thác thị trường…

Tuy nhiên, hiện nay, các làng nghề truyền thống tại Hà Nam trong quá trình phát triển đã gặp vô vàn khó khăn do phải đối mặt với sự cạnh tranh sản phẩm và thị trường, trong khi, hầu hết các cơ sở sản xuất trong làng nghề chủ yếu là nông hộ, quy mô nhỏ lẻ, ít vốn, thiếu kinh nghiệm quản lý sản xuất thiếu mặt bằng. Bên cạnh đó, do chưa có vùng sản xuất nguyên liệu tập trung nên chưa chủ động được nguồn nguyên liệu đầu vào của sản phẩm khi có đơn hàng với số lượng lớn, khiến cho việc thu mua gặp nhiều khó khăn, giá đầu vào cao, chi phí sản xuất tăng, doanh thu giảm… Chính vì thế dẫn đến việc trong tổng số 35 làng nghề truyền thống toàn tỉnh thì hiện đã có 3 làng nghề bị mai một, đó là thêu ren Vũ Xá (xã Yên Bắc); thêu ren Lương Cổ (phường Lam Hạ); thêu ren tổ 13 phường Quang Trung.

Mặt khác, một số hạn chế còn tồn tại trong việc phát triển các làng nghề tại đây như vấn đề xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề chưa được quan tâm đúng mức, tình trạng xả thải bừa bãi ra hệ thống tiêu nước chung xảy ra ở hầu hết các địa phương. Hầu hết các làng nghề chưa có thương hiệu, công tác quảng bá, giới thiệu sản phẩm chưa được đầu tư đúng mức; lao động có tay nghề còn hạn chế, thiếu tính chuyên nghiệp, chủ động…

Trong thời gian tới, để các làng nghề tại Hà Nam tiếp tục phát triển, UBND tỉnh đã có nhiều giải pháp thúc đẩy, bên cạnh đó sẽ tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, mở ra những hướng đi mới cho việc duy trì, phát triển các làng nghề đang tồn tại và khôi phục các làng nghề đã bị mai một. Cùng với đó, sẽ triển khai hiệu quả các đề án hỗ trợ và phát triển nghề sản xuất gắn với du lịch, xây dựng cơ chế, chính sách phát triển làng nghề gắn với nông thôn mới, giúp các làng nghề được tiếp cận với máy móc, thiết bị tiên tiến, công nghệ mới nhằm tăng năng suất, hạ giá thành sản phẩm, giảm thiểu ô nhiễm môi trường…

Hồng Trường