Trước Tết Trung thu cả tháng, người ta đã có thể nhìn thấy rất nhiều quầy hàng giới thiệu, bày bán bánh trung thu trên khắp các đường phố Hà Nội. Người tiêu dùng có thể rất nhiều lựa chọn mua sắm, từ những thương hiệu lớn truyền thống như Kinh Đô, Hải Hà, Hữu Nghị… đến những nhãn hàng phổ thông kém sang hơn. Ở phân khúc cao cấp, các nhà hàng, khách sạn lớn cũng đua nhau tung ra những mẫu bánh bắt mắt, trang trí cầu kỳ với giá lên đến tiền triệu cho hộp 4 hoặc 6 chiếc bánh.

Tuy nhiên, bên cạnh những loại bánh đã có thương hiệu và được khẳng định chất lượng từ lâu, thị trường bánh trung thu cũng đang tràn ngập những sản phẩm giá rẻ có xuất xứ từ Trung Quốc được quảng cáo rầm rộ, bắt mắt.

Rất dễ để tìm mua những loại bánh trung thu Trung Quốc như thế chỉ với vài từ khóa đơn giản như “bánh trung thu trứng muối Trung Quốc”. Trên các mạng xã hội như Facebook, Zalo, người ta bày bán bánh trứng muối rất tấp nập, sôi động với giá dao động khoảng từ 150.000 – 200.000 đồng/hộp 6 chiếc. Với loại bánh được gọi với cái tên rất kích thích “ngàn lớp tan chảy”, giá còn rẻ hơn. Nếu lấy với số lượng nhiều thì tính ra mỗi chiếc bánh chỉ có giá khoảng 10.000 đồng, nghĩa là rẻ hơn bánh trung thu trong nước từ 5 – 10 lần.

Đây thực sự là mức giá không tưởng bởi loại hàng xách tay này nếu nhập về từ Đại lục hoặc Hongkong (Trung Quốc) phải có giá lên đến tiền triệu. Đó là chưa kể trên bao bì các loại bánh này chỉ ghi ngày sản xuất và được tuyên bố là có hạn sử dụng lên tới 3 – 6 tháng, trong khi thông thường bánh chỉ bảo quản được trong khoảng hơn 1 tháng. Chính điều này đã khiến một bộ phận người tiêu dùng trở nên dè dặt hơn với bánh trung thu Trung Quốc.

Cơ quan chức năng thu giữ 10.000 sản phẩm bánh kẹo Trung Quốc nhập lậu ở phố Kim Ngưu (Hai Bà Trưng, Hà Nội).

Anh Phan Anh Tuấn, giảng viên Đại học Khoa học công nghệ Hà Nội (Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết: “Mình thưởng chỉ chọn mua bánh trung thu của các nhãn hàng nổi tiếng của Việt Nam mà rất ít mua bánh ngoại vì lo ngại chất lượng không đảm bảo. Các loại bánh Trung Quốc tiềm ẩn nhiều nguy cơ nên tôi không bao giờ chọn mua”.

Các loại bánh trung thu Trung Quốc có vẻ ngoài bắt mắt, lớp nhân bên trong dễ ăn, hợp khẩu vị (có trứng muối, phô mai, mochi…) nên được nhiều người yêu thích. Tuy vậy, hầu hết những loại bánh này đều không chứng minh được nguồn gốc xuất xứ, không có giấy tờ, hóa đơn, chứng từ.

Tại một số khu chợ ở Hà Nội hay TP.HCM, người ta cũng bày bán nhiều loại bánh trung thu giá rẻ có nguồn gốc từ Trung Quốc. Theo những tiểu thương ở đây, giá bán lẻ mỗi cái là 3.000 – 5.000 đồng, nếu mua sỉ thì chỉ 2.000 đồng/cái. Nếu khách mua theo ký, giá bán sẽ là khoảng 30.000 đồng/kg. Điều đặc biệt là những loại bánh này đều được giới thiệu là bánh “nhà làm” nhưng ngoài những cam đoan bằng miệng ra thì không có bất kỳ cơ sở nào chứng minh đây không phải là bánh Trung Quốc giá rẻ kém chất lượng.

Năm ngoái, gần Tết Trung thu 2018, Đội Quản lý thị trường số 24 (Cục Quản lý thị trường Hà Nội) đã kiểm tra và thu giữ lô hàng 10.000 bánh trung thu nhập lậu giá siêu rẻ tại một cửa hàng buôn bán nông sản ở xã La Phù, huyện Hoài Đức, Hà Nội. Toàn bộ lô hàng vi phạm với hơn 10.000 sản phẩm gồm bánh trứng, bánh nướng, bánh dẻo, tất cả đều không có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ. Mỗi chiếc bánh trung thu mini siêu rẻ có giá 2.000 – 3.000 đồng/chiếc. Sau khi công an kiểm tra, đây là lô hàng vẫn còn nhãn mác nhập từ Trung Quốc và không có hạn sử dụng. Mới đây nhất, lực lượng liên ngành vừa kiểm tra, thu giữ lô hàng hơn 10.000 bánh trung thu các loại nhập lậu từ Trung Quốc về cơ sở tập kết trên phố Kim Ngưu (Hai Bà Trưng, Hà Nội) chuẩn bị được bán ra thị trường.

Liên quan đến loại bánh trung thu giá siêu rẻ, Tiến sĩ Từ Ngữ, Tổng Thư ký Hội Dinh dưỡng Việt Nam chia sẻ: “Để sản xuất ra một chiếc bánh nướng, bánh dẻo... phải trải qua rất nhiều quy trình, trong đó có quy trình về vệ sinh. Giá mà rẻ thì quy trình này phải thay đổi, cắt bớt quy trình, có thể quy trình vệ sinh không được kiểm tra”.

Bánh trung thu kém chất lượng, ăn vào có thể gây ngộ độc cấp, ảnh hưởng lâu dài đến hoạt động của gan, thận, các cơ quan tiêu hóa. Tuy nhiên, điều nguy hiểm là người tiêu dùng không nhận biết được hậu quả khôn lường này và vẫn chấp nhận tiêu thụ những loại bánh không rõ nguồn gốc chỉ vì “ăn vẫn thấy ngon miệng”.

Phương Văn