Tháng 4/2019, tổ công tác Đội Quản lý thị trường (QLTT) số 1 (Cục QLTT TP Hà Nội) kiểm tra đột xuất cơ sở sản xuất nước giặt tại thôn Yên Tàng, xã Bắc Phú, huyện Sóc Sơn, Hà Nội do ông Thái Văn Tâm (quê ở Yên Thành, Nghệ An) làm chủ. Tổ công tác phát hiện, thu giữ tại nhà xưởng này 524 chai nước giặt (dung tích 3,6 kg) mang thương hiệu của Công ty TNHH Labido Ánh Dương, 25 kg nhãn, 240 thùng cát-tông và 170 chai nước giặt đã dán nhãn nhưng chưa đóng hàng. Đại diện cơ sở này không xuất trình được giấy tờ, hồ sơ cấp phép của cơ quan chức năng cho các mặt hàng trên.

Mới đây, hôm 6/6/2019, Cục QLTT TP. Hà Nội phối hợp với Phòng Cảnh sát kinh tế (Công an TP Hà Nội) tiến hành kiểm tra 3 địa điểm sản xuất, kinh doanh quần áo do bà Nguyễn Kim Hoài làm chủ tại xã Tam Hiệp (huyện Phúc Thọ). Toàn bộ hàng hóa ở đây đều có dấu hiệu vi phạm sở hữu công nghiệp, giả mạo các nhãn hiệu nổi tiếng như Nike, Uniqlo và Adidas… Các cơ sở sản xuất đều không xuất trình được giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Lực lượng chức năng đã tiến hành tạm giữ gần 15.000 sản phẩm có dấu hiệu vi phạm để tiếp tục điều tra.

Đó chỉ là một vài trong số rất nhiều vụ vi phạm trắng trợn quyền sở hữu trí tuệ bị cơ quan chức năng phát hiện, xử lý thời gian qua. Tình trạng buôn lậu, sản xuất hàng giả, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ trên địa bàn TP Hà Nội nói riêng và cả nước nói chung vẫn diễn biến hết sức phức tạp. Chỉ trong hai tháng 4 và 5/2019, cơ quan chức năng Hà Nội đã xử lý 1.977 vụ vi phạm liên quan đến hàng giả, hàng lậu và quyền sở hữu trí tuệ. Tổng số tiền phạt hành chính, truy thu thuế và bán hàng tịch thu lên tới 978,4 tỷ đồng.

Các vi phạm về quyền sở hữu trí tuệ hiện vẫn đang diễn biến rất phức tạp.

Phương thức, thủ đoạn sản xuất hàng giả, hàng nhái của các đốitượng rất đa dạng. Hàng hóa đòi hỏi hàm lượng công nghệ, kĩ thuật cao thường được các đối tượng đặt sản xuất gia công ở nước ngoài trước khi chuyển về tiêu thụ trong nước. Trong khi với những hàng hóa chỉ cần gia công đơn giản, mẫu mã đơn giản, giá thành rẻ thì thường được sản xuất ngay trong nước.

Có một điều cần phải nói là hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ thường có giá thành rẻ hơn, trà trộn với hàng thật, khiến người tiêu dùng lạc vào “ma trận” hàng giả. Cuối cùng, bên chịu thiệt chính là khách hàng (phải sử dụng hàng kém chất lượng, hàng nhái) và các doanh nghiệp kinh doanh chân chính bị vi phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Tuy nhiên, chế tài xử phạt đối với những hành vi gian lận gây thiệt hại lớn cả về kinh tế lẫn thương hiệu này thông thường là chưa đủ sức răn đe. Hiện tại chủ yếu lực lượng chức năng vẫn chỉ đang áp dụng các biện pháp xử lý hành chính. Sự phối hợp trong phát hiện, điều tra, xử lý các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ chưa chặt chẽ và còn nhiều chồng chéo. Đơn cử như việc có nhiều vi phạm thấy rõ, đáng ra có thể xử lý sớm nhưng lại phải chờ kết luận của nhiều cơ quan chức năng trong thời gian dài.

Ông Chu Xuân Kiên, quyền Cục trưởng Cục QLTT Hà Nội cho rằng, để công tác chống hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đạt hiệu quả tốt thì sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan trong việc xây dựng văn bản bảo đảm tính thống nhất là rất quan trọng. Ngoài ra, công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho doanh nghiệp và người tiêu dùng nhận thức rõ tác hại của việc tiêu thụ hàng giả, hàng lậu và quyền sở hữu trí tuệ… cũng cần phải được quan tâm thích đáng.  

Phương Lê