Theo quan sát của phóng viên tại một số cơ sở sản xuất đá trên địa bàn Hà Nội, nước làm đá được lấy từ giếng khoan, lọc sơ qua, không được lọc thẩm thấu ngược, không được diệt khuẩn... Khay làm đá hoen gỉ, bụi bám đầy; đã thế, công nhân đi dép lê dính đất cát dẫm lên, thậm chí, công nhân tiểu tiện ngay nơi để đá thành phẩm... Nguồn nước dùng để làm nước đá bị ô nhiễm nặng không được diệt trùng, lấy từ nguồn nước máy và nước giếng nhưng không được xử lí qua các bể lọc và bể chứa than hoạt tính để loại bỏ bớt chất thải và kim loại nặng hay một số tạp chất hữu cơ khác. Cơ sở sản xuất đá không đạt yêu cầu do bẩn. Nền nhà chứa đầy đất cát, các khuôn làm đá bằng sắt lâu năm không được thay mới hay vệ sinh nên hầu hết đều bị hoen ố rỉ sắt. Không chỉ có công nghệ làm nước đá mà cả công đoạn vận chuyển cũng rất mất vệ sinh. Đá nằm trên vỉa hè, cứ thế cho lên xe máy, xe ba bánh mà không cần che đậy, rồi chuyển tới khắp các hang cùng, ngõ hẻm trong thành phố.
Dạo quanh các quán giải khát ven đường, hoặc những nhà hàng, quán ăn ở Hà Nội, loại đá được sử dụng là đá viên, những loại đá này thường được người bán hàng lựa chọn bởi tính tiện lợi cũng như giá thành, bởi mỗi túi đá viên khoảng 5kg chỉ có giá 7.000 đồng, các loại đá này đều là những loại đá không có nguồn gốc, không bảo đảm vệ sinh, không tiêu chuẩn chất lượng. Để pha chế nước giải khát cho người tiêu dùng, người bán dùng tay trần bốc đá, khách mua vô tư uống mà không quan tâm đến vệ sinh, miễn sao cho thỏa cơn khát.
Đá bẩn chính là nguyên nhân dẫn tới nhiều căn bệnh mùa hè mà ít ai ngờ tới như tiêu chảy, đau dạ dày, các bệnh về đường ruột, viêm họng mạn tính, đau răng…, các loại nước đá bẩn có chứa nhiều vi khuẩn, vi trùng gây bệnh cực kỳ nguy hiểm, có thể phát triển và gây dịch bệnh như Coliforms, ecoli, lị trực tràng, lị amip, phẩy khuẩn tả. Những loại vi khuẩn này có thể gây nên các bệnh về đường tiêu hóa như rối loạn tiêu hóa, tả, lị; đã có nhiều bệnh nhân phải nhập viện vì tiêu chảy cấp vì sử dụng phải nước đá kém chất lượng, các loại vi khuẩn này khi xâm nhập vào phổi, thận, đường tiết niệu có thể gây chết người.
Theo thống kê của Sở Y tế Hà Nội, hiện nay trên toàn thành phố có vài trăm cơ sở sản xuất nước đá, nhưng chỉ có rất ít cơ sở sản xuất được cấp giấy chứng nhận đủ các điều kiện đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Bằng mắt thường rất khó để nhận biết nước đá có sạch hay không bởi nước đá không màu, không mùi, không thể dùng mắt nhìn hay mũi ngửi để đánh giá như những loại thực phẩm khác. Vì vậy, để tránh nhiễm bệnh, người tiêu dùng nên mua đá tại các cơ sở sản xuất nước đá được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện ATVSTP và được công bố hợp quy, cơ sở có xét nghiệm định kỳ về nguồn nước sử dụng và sản phẩm nước đá theo quy định. Ngoài ra, người tiêu dùng lưu ý chọn mua đá sạch, dùng trong ăn uống là loại đá phải được đựng trong bao bì kín, hợp vệ sinh, có đầy đủ nhãn mác, tên nhà sản xuất.
Nguyễn Hoa
